سه‌شنبه 22 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
14 اکتبر 2025

(۴۵۱۸) حکم پنهان کردن عیب کالا هنگام فروش

(۴۵۱۸) سوال: پدرم دستگاه‌هایی دارد که با شرکایش تصمیم گرفتند آنها را بفروشند، حال یکی از این دستگاه‌ها عیبی دارد، آیا اگر بدون آگاه کردن مشتری به این عیب آن را بفروشم گنهکارم؟ این کارم به دلیل ترسم از خشم پدرم می‌باشد.

جواب:

هیچکس این اجازه را ندارد که بدون ذکر عیب کالا آن را بفروشد، زیرا پیامبر صلی الله علیه وسلم از مردی که صاحب غذایی بود رد می‌شد، دستش را داخل غذا کرد و متوجه شد که پایین آن تر و نمناک است، آنگاه پیامبر صلی الله علیه وسلم به او گفت: (این چیست؟ ). فروشنده گفت: باران آنرا این شکلی کرده است‌ای رسول الله. پیامبر فرمود: (آیا آنرا بالای غذا نگذاشتی که مردم آنرا ببینند؟ کسی که نیرنگ بزند از من نیست). و کسی که عیب کالا را پنهان می‌کند به مانند مدلس بلکه بدتر از آن است.

بنابراین جایز نیست که این دستگاه را بفروشید مگر اینکه خریدار را از غیب آن مطلع سازید، و اگر پدرت شما را امر کرد که بدون ذکر عیب آن را بفروشید نباید او را اطاعت کنید، زیرا هیچ طاعتی برای مخلوق حین وجود معصیت خالق وجود ندارد، و شما باید پدرت را نصیحت کنید و برایش توضیح دهید که این کار حرام است، و پول در آوردن از این راه حرام است، و به او بگویید که من عیب آنرا میگویم و روزی که الله برای شما نوشته است حتما نصیبت خواهد شد، و اگر بر عدم ذکر عیب پافشاری کرد بگویید من آنرا نخواهم فروخت، زیرا این برای من وشما حرام است، و من مامور به نیکی کردن به شما هستم و منع کردن شما از انجام این کار خود نیکی به شماست، زیرا پیامبر صلی الله علیه وسلم میفرماید: (برادر مسلمان خود را چه ظالم باشد و چه مظلوم نصرت بده). مرد پرسید: ‌ای رسول الله اگر مظلوم بود او را نصرت می‌دهم، اما  هنگامی که او ظالم است چگونه او را نصرت دهم؟ فرمودند: (او را از ظلم کردن منع میکنی، این خود نصرت دادن به اوست).

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: والدي عنده ماكينات، وقرر هو وشُرَكَاؤُه بَيْعَهَا، وإحدى هذه الماكينات فيها عَيْبٌ، فهل عَلَى إِثْمٌ أَن أَبِيعَهَا دُونَ إِخبارِ الْمُشْتَرِي بِالْعَيْبِ، خَوفًا من غضب والدي؟ أرجو الإفادة.

فأجاب – رحمه الله تعالى-: لا يَحِلَّ لأَحَدٍ أَن يَبِيعَ سِلْعَةٌ مَعِيبَةً إِلا مُبَيِّنا عيبها، لأن النبي صلى الله عليه وسلم مَرَّ على صاحب طعام، فأدخل يده في الطعام، فإذا في أَسْفَلِهِ بَلَل، فقال النبي صلى الله عليه وسلم: «ما هذا؟». قال البائع: أَصَابَتْهُ السَّمَاءُ يَا رَسُولَ اللهِ. قَالَ: «أَفَلَا جَعَلْتَهُ فَوْقَ الطَّعَامِ، كَيْ يَرَاهُ النَّاسُ، مَنْ غَشَّ فَلَيْسَ مِنِّي». وَكَاتِمُ الْعَيْبِ كَالْمُدَلِّس، بل أشد.

وعلى هذا، فلا يَحِلُّ لَكَ أَن تَبِيعَ هذه الماكينة التي فيها الْعَيْبِ إِلا مُبَيِّنا عَيْبَها، حتى لو أمرك أبوك أن تبيعها بدون بَيَان، فإنه لا يَحِلُّ لك أن تُطِيعَهُ، لأنه لا طاعة لمخلوق في معصية الخالق، وعليك أن تَنْصَحَهُ وتُبَيِّنَ له أَن هذا حَرَامٌ، وأن الْكَسْبَ مِنْ وَرَائِهِ حَرَامٌ، وتقول له: سأبينُ عَيْبَهَا وَالرِّزْقُ الذي يريده الله لك سوف يأتيك، فإِن أَصَرَّ على عَدَمِ بَيَانِ الْعَيْبِ فقل له: لا أستطيع أن أبيعها، لأن ذلك حرام عليَّ وحَرَامٌ عَلَيْكِ أيضًا، وأنا مأمور ببركَ وَمِنْ بِرُكَ أَن أَمْنَعَكَ من هذا الظلم ، لقول النبي صلى الله عليه وسلم «انْصُرْ أَخَاكَ ظَاماً أَوْ مَظْلُومًا». فَقَالَ رَجُلٌ : يَا رَسُولَ اللَّهِ، أَنْصُرُهُ إِذَا كَانَ مَظْلُومًا، أَفَرَأَيْتَ إِذَا كَانَ ظَالِا كَيْفَ أَنْصُرُهُ؟ قَالَ: «تَحْجُرُهُ، أَوْ تَنَعُهُ، مِنَ الظُّلْمِ، فَإِنَّ ذَلِكَ نَصْرُهُ».

مطالب مرتبط:

(۴۵۱۷) حکم شرع در مورد تزویر در خرید و فروش چیست؟

تزویر در خرید و فروش و همه‌ی معاملات حرام است، بلکه از گناهان کبیره می‌باشد...

ادامه مطلب …

(۴۵۱۶) حکم خرید قسطی کالایی که بعداً مشخص شود روش آن حرام بوده است

اگر توانایی برگرداندن آن را داشت پس آن را برگرداند، و اگر این توانایی را نداشت به درگاه الله توبه کند و دیگر این کار را انجام نده....

ادامه مطلب …

(۴۵۱۴) حکم خرید و فروش سیگار

سیگار کشیدن به دلیل ضرری که برای بدن و مال و نفس انسان دارد حرام است، و اگر چیزی حرام باشد تجارت با آن هم حرام است...

ادامه مطلب …

(۴۵۱۵) حکم خرید از مغازه‌ای که با پول حرام تأسیس شده است

با اینکه این مغازه از پول حرام نشات گرفته است اما ایرادی ندارد که از این مغازه خرید کنید، زیرا معامله‌ای که بین شما صورت میگیرد معامله‌ای مباح است....

ادامه مطلب …

(۴۵۱۲) حکم شرعی قسم‌های مکرر در معاملات

جایز نیست که به مشتری دروغ بگوید، حال چه با دروغ شاخصه کالا را به مستری بگوید، و چه با دروغ قیمت خرید کالا را به او بگوید، همه‌ی اینها یکسان است...

ادامه مطلب …

(۴۵۱۱) حکم کسی که دارایی خود را با سوگند دروغین جهت فروش ترویج کند

ی شک او در معرض وعید و تهدید شدیدی قرار دارد، از جمله اینکه الله متعال در روز قیامت به او نگاه نمی‌کند، و او را تزکیه نکرده و عذاب دردناکی در انتظار اوست...

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه