(۴۵۱۳) سوال: حکم شریعت درباره‌ی تاجری که ثروت خود را از راه نا مشروع کسب می‌کند چیست؟

جواب:

انسان اگر مال خود را از راه نامشروعی به دست آورده باشد، حتما باید بابت کاری که انجام داده است به درگاه الله توبه کند، و بدترین راه به دست آوردن مال از طریق نا مشروع مال ربا می‌باشد، زیرا الله تعالی حرمت ربا را در کتاب خود اعلام کرده است، در آنجا که میفرماید: يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَذَرُوا مَا بَقِيَ مِنَ الرِّبَا إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ (۲۷۸) فَإِن لَّمْ تَفْعَلُوا فَأْذَنُوا بِحَرْبٍ مِّنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ ۖ وَإِن تُبْتُمْ فَلَكُمْ رُءُوسُ أَمْوَالِكُمْ لَا تَظْلِمُونَ وَلَا تُظْلَمُونَ (۲۷۹) بقره: ۲۷۸ – ۲۷۹، ترجمه: ‌ای کسانی‌که ایمان آورده‌اید! از الله بترسید و آنچه از (مطالبات) ربا باقی مانده است رها کنید؛ اگر مؤمن هستید. (۲۷۸) پس اگر (چنین) نکردید، یقین داشته باشید که الله و رسولش با شما جنگ خواهند کرد. و اگر توبه کردید اصل سرمایه‌هایتان از آن شماست، نه ستم می‌‌کنید و نه بر شما ستم وارد می‌شود. (۲۷۹). فرمودند: (فَإِن لَّمْ تَفْعَلُوا فَأْذَنُوا بِحَرْبٍ مِّنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ)، ترجمه: (پس اگر چنین نکردید، یقین داشته باشید که الله و رسولش با شما جنگ خواهند کرد). و چه کسی می‌تواند بر علیه الله و رسولش اعلان جنگ کند؟ همچنین در جایی دیگر الله تعالی میفرماید: فَمَن جَاءَهُ مَوْعِظَةٌ مِّن رَّبِّهِ فَانتَهَىٰ فَلَهُ مَا سَلَفَ وَأَمْرُهُ إِلَى اللَّهِ ۖ وَمَنْ عَادَ فَأُولَٰئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ ۖ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ (۲۷۵) بقره: ۲۷۵، ترجمه: پس همانا هر کس که از (جانب) پروردگارش پندی به او برسد، آنگاه (از ربا خواری) باز ایستاد، آنچه گذشته و (قبل از نزول حکم دریافت کرده است) از آن اوست. و کارش به الله واگذار می‌شود، و کسی‌که (به ربا خواری) باز گردد، آنان اهل آتشند و در آن جاویدان خواهند بود. (۲۷۵)، و از رسول الله صلی الله علیه وسلم ثابت شده است که او: گیرنده، دهنده، نویسنده و گواهان ربا را لعنت کرد و فرمود: «همه (در گناه) با هم برابرند». و ربا در اجناس معینی از مال است و نه در کل مال، همانطور که رسول الله صلی الله علیه وسلم در گفته‌اش بیان نموند: «طلا را در برابر طلا، نقره را در برابر نقره، گندم را در برابر گندم، جو را در برابر جو، خرما را در برابر خرما و نمک را در برابر نمک، مثل هم بطور مساوی و دست بدست بفروشید. اما اگر نوع آنها با هم تفاوت داشت (مثلاً طلا را در برابر نقره خواستید بفروشید) هر گونه که فروختید، اشکالی ندارد؛ به شرط اینکه دست بدست باشد». بنابراین ربا در طلا و نقره و هر آنچه در معنای آن دو باشد، و همچنین چهار صنف باقی که قابلیت کیل شدن دارند، می‌باشد. و اما در غیر از اینها ربایی وجود ندارد، به همین دلیل است که انسان می‌تواند یک ماشین را با دو ماشین معامله کند، یا یک ماشین را با یک ماشین و پول معامله کند، یا یک شتر را با دو شتر، و یا یک گوسفند را با دو گوسفند معامله کند، و چیزهایی شبیه به اینها که ربا در آنها وجود ندارد.

و از جمله مکاسب حرام این است که انسان از راه خرید و فروش نامشروع پول در بیاورد، مثل تجارت سیگار، زیرا سیگار به دلیل ضرر مالی و بدنی که به انسان می‌رساند حرام است، از این رو تجارت با‌شان هم حرام می‌باشد.

و از جمله آن: فروش چیزی است که فروش آن جایز نمی‌باشد، مانند: فروش سگ، خوک وغیره.

و از جمله آن تجارت با مشروبات الکی و مواد مخدر و چیزهای دیگر است که تمام آن‌ها را الله متعال حرام کرده است، لذا هر کس که از راه نا مشروع پولی به دست آورده است باید به درگاه الله متعال توبه کند، و در صورتی که میداند چه مقدار از راه نا مشروع کسب کرده است همان مقدار را خارج کند، و اگر هم مقدارش را نمی‌داند تحری کند و به اندازه‌ی بری الذمه شدن از مالش خارج کند.