(۴۲۶۵) حکم بطلان وضو در میانه طواف و سعی

(۴۲۶۵) سوال: مردی وضویش هنگام طواف باطل شده است آیا بر او واجب است طواف را از ابتدا شروع کند یا این که از دوری که در آن وضویش باطل شده شروع کند؟ آیا این حکم بر سعی بین صفا و مروه تطبیق داده میشود؟

جواب:

هرگاه انسان در اثنای طواف وضویش باطل شد طبق قول کسانی از علما که میگویند: وضو شرط صحت طواف است بر او لازم است برگردد وضو بگیرد و طواف را از اول انجام دهد زیرا طواف با باطل شدن وضو باطل میشود و کسانی که میگویند: وضو شرط نیست (ترجیح شیخ الاسلام ابن تیمیه) میگویند: به طواف خود ادامه داده و کامل میکند هر چند که بی وضو باشد زیرا دلیل صریح و صحیحی در شرط بودن وضو برای طواف وجود ندارد و زمانی که دلیل صحیح و صریحی وجود ندارد شایسته نیست انسان عبادتی را که شروع کرده را باطل سازد مگر این که دلیل شرعی وجود داشته باشد.

اگر در این زمان بر کسی که در اثنای طواف هنگام مواسم بیوضو میشود وضو را واجب بدانیم و بگوییم: برو وضو بگیر و برگرد سپس رفت وضو گرفت و برگشت و از ابتدا شروع کرد و دوباره بیوضو شد سپس به او بگوییم: برو وضو بگیر؛ دچار سختی میشود که آن را تصور نمیکند مگر کسی که در آن واقع شود کی از صحن طواف خارج شود سپس کی آب کمی را بیابد؟ در حالی که دستشوییها همه پر باشد سپس زمانی که برگشت چه موقع میرسد؟ ملزم نمودن مردم به این سختی بسیار شدید بدون دلیل صحیح و صریحی که انسان با آن در روز قیامت جلوی پروردگارش بایستد از جمله آسانگیری نیست که شریعت آورده است.

به همین دلیل نظر ما این است که هرگاه انسان در طواف خود بیوضو شد به خصوص در اوقات سخت به طواف خود ادامه دهد و طواف او درست است و نزد انسان دلیلی نیست که با آن پروردگارش را ملاقات کند از این جهت که بر بندگانش در امری که در آن دلیل واضحی نیست سخت بگیرد و نهایت آن چه وجود دارد: «الطواف بالبيت صلاة إلا أن الله أباح فيه الكلام»[۱]: (طواف نمودن نماز است مگر این که الله صحبت کردن را هنگام طواف مباح نموده است) این حدیث از پیامبر ﷺ ثابت نیست و از ابن عباس Ç نقل شده است و معلوم است که طواف با نماز فقط در صحبت کردن تفاوت ندارد بلکه در چیزهای زیادی متفاوت است در اول طواف تکبیر و در آخر آن سلام دادن وجود ندارد تلاوت قرآن در آن واجب نیست و در آن خوردن و نوشیدن جایز است و چیزهای زیادی که در آن با نماز متفاوت است.

[۱] دارمي (۲/۶۶)، حاكم: (۱/۶۳۰)، بيهقي في السنن الكبرى (۵/۸۵).

تعداد بازدید: 1

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: رجل انتقض وضوؤه في الطَّوَافِ، هل يجب عليه أن يُعِيدَ الطَّوَافَ من البداية، أم يبدأ من الشوط الذي انتقض فيه الوضوء؟ وهل هذا الحكم ينطبق على السَّعي بين الصَّفَا وَالْمَرْوَةِ؟

فأجاب رحمه الله تعالى: إذا أحدث الإنسان أثناء الطَّوَافِ فمن قال من العلماء: إن الوضوء شرط لصحة الطَّوَافِ قال: يجب عليه أن يَنْصَرِفَ، ويتوضأ، ويعيد الطَّوَافَ من أوله، لأن الطَّوَافَ بَطَلَ بالحدث. ومن قال: إنه لا يشترط الوضوء – وهو اختيار شَيْخِ الْإِسْلَام ابن تيمية رحمه الله – قال: إنه يستمر ويتم بقية الطَّوَافِ، ولو كان مُحْدِثًا، لأنه ليس هناك دليل صريح صحيح في اشتراط الوضوء في الطَّواف، وإذا لم يكن هناك دليل صحيح صريح فلا ينبغي أن تبطل عبادة شرع فيها الإنسان إلا بدليل شرعي.

ثم إننا في هذه العصور المتأخرة لو أوجبنا على هذا الذي أحدث أثناء الطَّوَافِ في أيام المواسم وقلنا: اذهب وتوضأ وارجع، ثم ذهب وتوضأ ورجع، وبدأ من الأول فانتقض وضوؤه مرة ثانية، ثم قلنا له مرة ثانية: اذهب وتوضأ. فهذه المشقة لا يتصورها إلا من وقع فيها، متى يخرج من صَحْنِ الطَّوَافِ؟ ثم متى يجد ماءً يسيرًا؟ ويجد الحمامات كلها مملوءة، ثم إذا رجع مَتَى يَصِلُ؟ وإلزام الناس بهذه المشقة الشديدة بغير دليل صحيح صريح يقابل الإنسانُ به رَبَّهُ يوم القيامة ليس من التيسير الذي جاءت به الشريعة.

ولهذا نرى أن الإنسان إذا أحدث في طوافه لا سيما في هذه الأوقات الضَّنْكَةِ يستمر في طوافه، وطوافه ،صحيح، وليس عند الإنسان دليل يلاقي به ربه، وذلك بأن يشق على عباده في أمر ليس فيه دليل واضح، غاية ما هنالك: «الطَّوَافُ بالبيتِ صَلاةٌ إلا أَنَّ الله أَبَاحَ فيه الكَلَامَ» ، وهذا لا يصح عن النبي صلى الله عليه وسلم، إنما هو موقوف على ابن عباس رضي الله عنهما، ومعلوم أن الطَّوَافَ يفارق الصلاة ليس في إباحة الكلام، بل في أشياء كثيرة، فالطواف ليس في أوله تكبير، ولا في آخره تسليم، ولا فيه قراءة قرآن وَاجِبَةٌ، ويجوز فيه الأكل والشرب، وأشياء كثيرة يخالف فيها الصلاة.