(۳۹۵۱) حکم قضای روزه‌های فوت‌شده فرد متوفی به دلیل بیماری

(۳۹۵۱) سوال: پدرم که نزدیک هفتاد سال سن داشت، بیمار بود و به خاطر بیماری نتوانست ماه رمضان را روزه بگیرد سپس وفات کرد در حالی که هنوز قضای روزه‌هایش را انجام نداده بود. در این حالت، واجب است چه کاری انجام دهیم؟

جواب:

در چنین حالتی واجب است در ازای هر روز، یک مسكين را غذا دهد. هر کس به خاطر عذری که امیدی به رفع آن نیست روزه نگیرد چنین است؛ مانند بیماری که امیدی به درمانش نیست، در ازای هر روز، یک مسكین را غذا می‌دهد؛ اما کسی که‌ به خاطر بیماری‌ که امید به درمانش وجود دارد، روزه نگیرد اما بیماری ادامه پیدا کند و و از دنیا برود، هیچ گناه و تکلیفی بر این فرد نیست. اگر کسی به خاطر بیماری که امید به درمانش وجود دارد یا ندارد روزه نگیرد سپس شفا یابد و توانایی روزه گرفتن داشته باشد اما قضا را انجام ندهد و از دنیا برود، دیگران به جای او روزه‌هایش را قضا می‌گیرند؛ زیرا رسول الله ﷺ فرمود: «من مات وعليه صيام صامَ عنه وَلِيُّهُ»[۱] : (کسی که بمیرد و روزه بر او واجب باشد، ولیّ او به جایش روزه می‌گیرد(. بنابراین دانستیم که ترک روزه به خاطر بیماری و… به سه قسمت، تقسیم می‌شود:

قسمت اول: امید به برطرف شدن عذر وی نباشد؛ در این حالت در ازای هر روز، یک مسكين را غذا می‌دهد.

قسمت دوم: امید به برطرف شدن عذر وی باشد اما عذرش تا زمان مرگ ادامه پیدا کند؛ در این صورت، چیزی بر او واجب نیست.

قسمت سوم: بیماری یا عذر وی برای مدتی برطرف ‌شود و بتواند قضای روزه‌هایش را انجام دهد اما این کار را انجام ندهد؛ در این صورت به جای او روزه گرفته می‌شود؛ زیرا رسول الله ﷺ فرمود: «من مات وعليه صيام صامَ عنه وَلِيُّهُ»[۲] : (کسی که بمیرد و روزه بر او واجب باشد، ولیّ او به جایش روزه می‌گیرد(. اگر ولیّ میت، این کار را نکرد، واجب نیست که روزه بگیرد اما در این صورت، در ازای هر روز، یک مسکین را غذا می‌دهد.

۱-تخریج آن گذشت.

۲-تخریج آن گذشت.

تعداد بازدید: 5

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: أبي أفطر في شهر رمضان، وكان عمره يناهز السبعين تقريبا، وذلك لمرضه، ثم تُوفّي ولم يَقْضِ ما عليه، فما الذي يجب أن نفعله في مثل هذه الحالة؟

فأجاب رحمه الله تعالى: في مثل هذه الحالة يجب عليه أن يُطْعِم عن كل يوم مسكينا، وهكذا كل من أفطر بعذر لا يُرجى زواله، كالمريض بمرض لا يرجى زواله، فإنه يطعم عن كل يوم مسكين.

أما من أفطر لمرض مرجوِّ ،الزوال، ولكنه استمر به حتى مات فإنه لا شيء عليه، وأما من أفطر لمرض مرجو الزوال، أو غير مرجو الزوال، ثم زال وعوفي منه وتمكن من قضاء ما فاته، ولكنه لم يفعل، ثم مات، فإنه يقضى عنه؛ لقول النبي صلى الله عليه وسلم: «مَنْ مَاتَ وَعَلَيْهِ صِيَامٌ صَامَ عَنْهُ وَلِيُّهُ»

وبهذا نعرف أن ترك الصيام للمرض ونحوه ينقسم إلى ثلاثة أقسام: القسم الأول: أن يكون هذا العذر لا يُرجَى زواله، ففي هذه الحال يطعم عن كل يوم مسكينًا.

القسم الثاني: أن يُرجَى زواله، ولكن يستمر به المرض حتى يموت، فلا شيء عليه.

القسم الثالث: أن يُعانى من هذا المرض أياما يتمكن بها من قضاء ما فاته، ولكنه لم يفعل، فهذا يصام عنه؛ لقول النبي صلى الله عليه وسلم: «مَنْ مَاتَ وَعَلَيْهِ صِيَامٌ صَامَ عَنْهُ وَلِيُّهُ». فإن لم يفعل وليه لا يلزمه أن يصوم، ولكن في هذه الحال يطعم عن كل يوم مسكينًا.