(۳۶۷۲) حکم تأخیر در پرداخت زکات فطر

(۳۶۷۲) سوال: در طی دو سال، زکات فطر را فقط در ازای خود و همسرم پرداخته و زکات فطرِ فرزندانم را نپرداخته‌ام؛ به خاطر گرانی در آن روزها، شرایط سختی داشتیم و حقوق اندک نیز برای رفع نیازمندی‌ها کفایت نمی‌کرد به خصوص که خانواده بزرگ و از بیش از ده نفر تشکیل می‌شود. بعد از دو سال که الله À شرایط را بهتر و مشکلاتم را برطرف نمود، در آن سال به طور کامل و در ازای فرزندانم نیز زکات فطر پرداختم. آیا این زکات، جایز است؟ آیا انسان می‌تواند زکات فطر را زمانی بپردازد که توانایی داشته باشد یا فقط باید در زمان مشخص آن پرداخت شود تا از عهده‌اش ساقط گردد؟

جواب:

زكات فطر واجب است؛ اما واجب شدن آن شروطی دارد که از آن‌جمله، توانایی پرداخت آن در زمان فطرِ رمضان است و چون در آن زمان، چیزی برای پرداخت زکات فرزندانت نداشته‌ای، گناه و مسئولیتی بر عهده‌ی تو نیست. پرداخت زکاتِ آن زمان بعد از دو سال نیز صدقه و عمل نیکی برایت شمرده می‌شود زیرا تمام واجبات در صورت عجز و ناتوانی از انجام آن، از عهده‌ی شخص، ساقط می‌گردد زیرا الله À می‌فرماید: {فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ} [التغابن: ۱۶] : (تا جایی که توان و قدرت داشتید، تقوای الله را پیشه سازید). همچنین می‌فرماید: {لا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْساً إِلاَّ وُسْعَهَا} [البقرة: ۲۸۶] : (الله هر کسی را فقط به اندازه‌ی توان و قدرت وی مکلف می‌نماید). رسول الله ﷺ نیز فرمود: «إذا أمرتكم بأمر فأتوا منه ما استطعتم»[۱] : (هرگاه شما را به چیزی امر نمودم، به اندازه‌ی توان خویش آن را انجام دهید).

۱- صحیح بخاری: كتاب الاعتصام بالكتاب والسنة، باب الاقتداء بسنن رسول الله ﷺ، رقم (٦٨٥٨). صحیح مسلم: كتاب الحج، باب فرض الحج مرة في العمر، رقم (۱۳۳۷).

تعداد بازدید: 4

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: أخرجت زكاة الفطر عني وعن زوجتي فقط دون أطفالي في عامين، وضاقت بنا الأحوال بسبب الغلاء المرتفع في تلك الأيام، والمرتب قليل لا يفي بالحاجة، وخاصة إذا كانت الأسرة كبيرة مكونة من عشرة أفراد أو أكثر، وعندما فتح الله عليّ بعد سنتين أكملت إخراج الزكاة لذلك العام مع زكاة أطفالي، فهل تجوز تلك الزكاة؟ وهل من الممكن أن يخرج الإنسان هذه الزكاة متى ما تمكن من ذلك أم لا تُجزئ إلا في وقتها؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: زكاة الفطر واجبة لكن لوجوبها شروط، ومنها: أن يكون قادرًا عليها وقت الفطر من رمضان، وما دمت في ذلك الوقت الذي أشرت لا تجد ما تزكي به عن أطفالك فإنه لا شيء عليك، وإخراجك ذلك بعد هذا يعتبر صدقة وتبرعًا منك؛ لأن جميع الواجبات تسقط مع العجز عنها؛ لقول الله تعالى: ﴿ فَأَنَقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ ﴾ [التغابن: ١٦] وقوله تعالى: ﴿ لَا يُكَلِّفُ اللهُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا ﴾ [البقرة: ٢٨٦] وقول النبي صلى الله عليه وسلم: «إذا أمرتكم بأمر فأتوا منه ما استطعتم».