(۳۵۹۵) سوال: ما چند شریک در یک زمین کشاورزی هستیم؛ هنگام برداشت محصول، کمیته‌ای برای تعیین مقدار زکات می‌آیند و هر مقداری که تعیین کنند به آنان می‌پردازیم. آیا حتی اگر محصول، بیش از مقداری که آن‌ها تعیین می‌کنند باشد، باز هم همین مقدار زکات، کافی است یا بر ما واجب است اگر محصول به حد نصاب برسد، زكات بیشتری بپردازیم؟
جواب:
از رسول الله ﷺ ثابت است که در مورد زكات محصولات کشاورزی فرمود: «فِيمَا سَقَتِ السَّمَاءُ أو کان عَثَریّا العُشْرُ، وَفیمَا سُقِيَ بِالنَّضْحِ نِصْفُ العُشْرِ»[۱] : (آن‌چه را که آسمان آبیاری کند یک دهم و آن‌چه با زحمت و تلاش، آبیاری شود، نصف یک دهم زکات دارد). بنابراین بر مسلمان، واجب است که زکات واجب محصولات کشاورزی را هرگاه به حدّ نصاب رسید، بپردازد. اگر فرض شود که مسئول زکات که همان کمیته‌ی تعیین زکات هستند که مقدار محصول را اندازه گرفته و زکاتش را دریافت می‌کنند، دچار اشتباه شده و کم‌تر از مقدار واقعی محاسبه کردند، بر کشاورز واجب است که زكات آن مقداری که محاسبه نکرده‌اند را بپردازد و تفاوتی ندارد که آن مقدار اضافی به حدّ نصاب برسد یا خیر؛ زیرا رسول الله ﷺ مقدار معينی را واجب نموده که چنان که شنیدی ده درصد یا پنج درصد می‌باشد که باید پرداخت شود.
سؤال: شیخ بزرگوار! این محصولی که زكاتش را پرداخته‌ایم؛ اگر فروخته شود و یک سال بر مبلغ حاصل از فروش آن بگذرد، باید زکات آن مبلغ را نیز بپردازیم یا همان زکاتی که از خود محصول پرداخت شده کافی است؟
جواب: اگر زکات را هنگام برداشت محصول بپردازد، محصولی که نزدش می‌ماند دوباره زکات ندارد اما اگر سپس محصول را بفروشد یا برای تجارت نگه دارد، هرگاه یک سال بر مبلغ حاصل از فروش یا از زمان قصد تجارت با آن بگذرد، پرداخت زکاتش واجب است؛ زیرا وقتی نیت کند که این محصول برای تجارت است، کالای تجاری محسوب می‌شود که واجب است زکاتش پرداخت شود. همچنین اگر این محصول را در مقابل مبلغ نقدی بفروشد، زكاتش از نوع زکات پول نقد می‌باشد که البته این زکات فقط با گذشت یک سال کامل، واجب می‌شود.
سؤال: شیخ بزرگوار! در این صورت، آیا چنان نیست که گویا دو بار زکات پرداخته است؟
جواب: بله، دو بار زکات پرداخته است؛ اما بار اول، زکات محصول کشاورزی و بار دوم، زکات پول یا کالای تجاری را پرداخته است و به همین دلیل است که مقدارشان متفاوت می‌باشد چون زکات پول و کالای تجاری، یک چهلم (دو و نیم درصد) است.
