(۳۵۸۶) حكم زکات انواع محصولات کشاورزی مانند سبزیجات و میوه‌ها

(۳۵۸۶) سوال: حكم زکات انواع محصولات کشاورزی مانند سبزیجات و میوه‌ها چیست؟ آیا چیزهایی که الله À برایمان از زمین می‌رویاند با هم تفاوتی دارد که برخی از آن‌ها از جنس خودش زکات دارد و برخی دیگر زکات ندارد؟

جواب:

علما در این باره بسیار اختلاف نظر دارند؛ دیدگاه راجح و برتر از نظر من، این است که زکات فقط در چیزهایی که پیمانه و ذخیره می‌شود، واجب است؛ زیرا رسول الله ﷺ فرمود: «ليس فيما دون خمسة أوسق صدقة»[۱] : (مالی که کم‌تر از پنج وسق باشد، زكات ندارد). وُسق، معادل شصت صاع رسول الله ﷺ است. بنابراین این ویژگی درباره‌ی چیزهایی که پیمانه و ذخیره نمی‌شود، صدق نمی‌کند زیرا با وُسق و پیمانه، قابل سنجش نیست.

برخی علما بر این نظر هستند که هر آن‌چه از زمین بروید، زکات دارد. برخی دیگر نیز می‌گویند: زکات، فقط در انواع معيّنی از حبوبات، واجب است؛ اما چنان که برای من ظاهر است، زکات در هر آن‌چه قابل اندازه‌گیری با پیمانه باشد و ذخیره و انبار شود، زکات دارد؛ چنان‌که در حدیث ابو هريره J بدان اشاره شده است: «ليس فيما دون خمسة أوسق صدقة»[۲] : (مالی که کم‌تر از پنج وُسق باشد، زكات ندارد) و الله À آگاه‌تر است. محصولات و میوه‌هایی مانند سیب و پرتقال که پیمانه و ذخیره نمی‌شود، خودش زکات ندارد اما اگر یک سال نزد کسی بماند، زکات آن بر وی واجب می‌شود زیرا از جمله طلا، نقره و نقدینگی به شمار می‌رود.

سؤال: شیخ بزرگوار! حتی اگر سودی از آن به دست نیاورد و فقط برای استفاده‌ی شخصی باشد؟

جواب: بله زیرا مانند طلا و نقره است؛ مانند اوراق نقدي که اگر یک سال بگذرد، زکاتش در هر صورت، واجب است و تفاوتی ندارد که از آن کسب درآمد کند یا نکند؛ حتی اگر آن را برای امور شخصی خود مثل ازدواج، مخارج منزل، خرید خانه‌ای که بخواهد در آن زندگی کند یا غیره باشد؛ زکاتش در هر صورت، واجب است.

۱-تخریج آن گذشت.

تعداد بازدید: 5

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: ما حكم الزكاة في أنواع الزروع مثل الخضر والفواكه؟ وهل هناك فرق فيما يخرجه الله لنا من الأرض فمنها ما يُزَكَّى من جنسه ومنها ما لا يُزَكَّى؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: هذه المسألة مما اختلف فيه أهل العلم اختلافا كثيرا، والراجح عندي أنه لا تجب الزكاة إلا فيما يُكال ويُدَّخَر؛ لقول النبي صلى الله عليه وسلم: «ليس فيها دون خمسة أَوْسُق صدقة». والوشق ستون صاعا من صاع النبي صلى الله عليه وسلم، فما لا يُكال ولا يُدَّخر لا ينطبق عليه هذا الوصف، إذ إنه ليس مُوَسَّقًا ولا مَكِيلًا. ويرى بعض أهل العلم أنه تجب الزكاة في كل خارج من الأرض، ويرى آخرون أنها إنما تجب في أنواع معينة من الحبوب، ولكن الذي يظهر لي هو أنها تجب في كل مكيل مُدَّخَر، كما يشير إليه حديث أبي هريرة: «اليس فيما دون خمسة أوْسُق صدقة». والله أعلم. وبالنسبة لما لا يُكال ولا يُدَّخَر -كالفواكه من تفاح وبرتقال وغيرهما – ليس فيه زكاة هو بنفسه، ولكن في قيمته إذا بقيت عند الإنسان حتى حال عليها الحول تجب فيها الزكاة؛ لأنها من النَّقْدَين أو ما يقوم مقامها.

فضيلة الشيخ: حتى لو لم يكن يَرْبَح منهما شيئًا، يعني للاستعمال الخاص: الأكل منها فقط؟

فأجاب -رحمه الله تعالى-: نعم، لأن النقدين يقوم مقامها، كالأوراق النقدية تجب فيها الزكاة على كل حال، سواء كان يَتَكَسَّب فيها أو لا يَتَكَسَّب، حتى لو أعدها لشؤونه الخاصة من النفقات أو لزواج أو لشراء بيت يسكنه أو ما شابه ذلك، فإنه تجب فيها الزكاة بكل حال.