(۳۳۹۲) سوال: هرگاه شخصی وفات نماید قاریان قرآن را تا روز جمعه کرایه کرده و نزد قبرش قرار می‌دهند. آیا میت از این قرائت بر قبرش سود می‌برد؟ آیا این قرائت جایز است یا خیر؟

جواب:

جمع شدن کنار قبر و قرائت بر آن از جمله کارهای منکری است که در عهد سلف صالح É شناخته ‌شده نبوده است. پیرامون سود بردن میت از این قرائت: می‌گوییم: اگر مقصود این است که با شنیدن قرآن سود ببرد این مسئله منتفی است زیرا مرده است و از پیامبر ﷺ نیز ثابت شده که ایشان فرموده‌اند: «إِذَا مَاتَ الْإِنْسَانُ انْقَطَعَ عَنْهُ عَمَلُهُ إِلَّا مِنْ ثَلَاثَةٍ: إِلَّا مِنْ صَدَقَةٍ جَارِيَةٍ، أَوْ عِلْمٍ يُنْتَفَعُ بِهِ، أَوْ وَلَدٍ صَالِحٍ يَدْعُو لَهُ»[۱] يعني: (هرگاه انسان بمیرد عملش قطع می‌شود مگر از سه جهت: صدقه‌ی جاریه، علمی که از آن سود برده شود یا فرزند صالح و شایسته‌ای که برایش دعا کند). بنابراین حتی اگر بشنود -اگر قائل باشیم که می‌شنود- سودی نمی‌برد زیرا اگر بگوییم سود می‌برد لازمه‌اش این است که عملش قطع نشده در حالی که حدیث پیرامون این که میت فقط از این سه چیز سود می‌برد -که حدیثش را ذکر کردیم- صریح است. اما اگر مقصود، سود بردن میت از ثوابی است که قاری به دست می‌آورد بدین معنا که قاری نیت کند ثوابش برای میت باشد؛ دانسته شد که از جمله بدعت‌ها است و به بدعت‌ها اجری تعلق نمی‌گیرد بلکه همان طور که پیامبر ﷺ فرموده‌اند: «كل بدعة ضلالة»[۲] يعني: (هر بدعتی گمراهی است). و غیر ممکن است گمراهی به هدایت تبدیل شود. همچنین -بر اساس آنچه در سؤال ذکر شد- این قرائت با مزد و کرایه است که کرایه کردن بر اعمالی که با آن به سوی الله B تقرّب جسته می‌شود باطل است. کسی که برای انجام عمل صالح اجاره شده، اگر نیتش از این عمل مزد دنیوی باشد این عملش سودی به او نمی‌رساند، او را به الله B نزدیک نمی‌کند و ثواب داده نمی‌شود به دلیل فرموده‌ی الله B: {مَنْ كَانَ يُرِيدُ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا وَزِينَتَهَا نُوَفِّ إِلَيْهِمْ أَعْمَالَهُمْ فِيهَا وَهُمْ فِيهَا لَا يُبْخَسُونَ* أُولَئِكَ الَّذِينَ لَيْسَ لَهُمْ فِي الْآخِرَةِ إِلَّا النَّارُ  وَحَبِطَ مَا صَنَعُوا فِيهَا وَبَاطِلٌ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ}[هُودٍ: ١٥-١٦]ترجمه: (کسی‌ که زندگانی دنیا و زینت آن را بخواهد پاداش اعمالش را در این دنیا به طور کامل و تمام به آن‌ها می‌دهیم و چیزی از آن‌ها کم و کاست نخواهد شد * اینان کسانی هستند که در آخرت، جز آتش نخواهند داشت و آنچه در دنیا انجام داده‌اند بر باد رفته است و آنچه عمل کرده‌اند باطل است).

به این قاری که نیتش از قرائت به دست آوردن مزد دنیوی بوده می‌گوییم: این قرائت مورد قبول نیست بلکه از بین رفته و اجر و ثوابی ندارد. بنابراین میت از ثواب قرائت که به او هدیه شده سودی نمی‌برد زیرا اصلاً ثوابی بدان تعلق نگرفته است. بنابراین این کار تلف کردن مال و وقت و خارج شدن از مسیر سلف صالح É است به ویژه اگر این مالی که خرج می‌شود از مالی باشد که میت از خود بر جای گذاشته است در حالی که از جمله میراث‌بران: تنگدستان، کودکان و نادانان هستند که به غیر حق از مالشان گرفته می‌شود که این گونه گناهی بر گناه دیگر افزوده می‌شود. از الله B یاری می‌جوییم.

(۱⁾ [تخریج آن گذشت]

(۲⁾ [تخریج آن گذشت]