(۳۳۳۵) حکم قرائت قرآن بر میت، قبل و بعد از دفن

(۳۳۳۵) سوال: حکم قرائت قرآن بر میت، قبل و بعد از دفن چیست؟ آیا جایز است سوره‌ی یس را به سبب این که از سکرات مرگ بر میت می‌کاهد و عذاب قبرش را تخفیف می‌دهد بر وی بخوانم؟

جواب:

قرائت بر میت بدعتی است که طبق آنچه می‌دانیم اصلی از سنت و عمل خلفای راشدین رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُم ندارد و بعد از مرگ میت فقط برایش دعا می‌شود همان‌گونه که رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم هنگامی که بر ابوسلمه رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُ وارد شد در حالی که چشمش خشک و روحش خارج شده بود، ایشان چشمش را بست سپس فرمود: «إِنَّ الرُّوحَ إِذَا قُبِضَ تَبِعَهُ الْبَصَرُ» فَضَجَّ نَاسٌ مِنْ أَهْلِهِ، فَقَالَ: «لَا تَدْعُوا عَلَى أَنْفُسِكُمْ إِلَّا بِخَيْرٍ، فَإِنَّ الْمَلَائِكَةَ يُؤَمِّنُونَ عَلَى مَا تَقُولُونَ» ثُمَّ قَالَ: «اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِأَبِي سَلَمَةَ، وَارْفَعْ دَرَجَتَهُ فِي الْمَهْدِيِّينَ، وَاخْلُفْهُ فِي عَقِبِهِ فِي الْغَابِرِينَ، وَاغْفِرْ لَنَا وَلَهُ يَا رَبَّ الْعَالَمِينَ، وَافْسَحْ لَهُ فِي قَبْرِهِ، وَنَوِّرْ لَهُ فِيهِ»^{^[۱]} : (هرگاه روح قبض شود چشم آن را دنبال می‌کند، افرادی از خانواده‌اش بی تابی و شیون کردند، لذا فرمودند: بر خودتان فقط دعای خیر کنید زیرا ملائکه بر آنچه شما می‌گویید آمین می‌گویند سپس فرمودند: بارالها! ابوسلمه را مغفرت کن، درجه‌اش را نزد هدایت‌شدگان بالا ببر و بعد از او برای بازماندگانش جایگزین قرار بده، ‌ای پروردگار جهانیان! ما و او را بیامرز و قبرش را فراخ و نورانی بگردان) این تشویق به دعا کردن برای میت هنگام مرگش است اما قرائت قرآن بر میت اصلی ندارد ولی قرائت سوره‌ی یس بر شخصی که در حالت احتضار است مسئله‌ای اختلافی و مبنی بر حدیثی است که در این مورد وارد شده زیرا رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم در آنچه از ایشان روایت می‌شود فرموده‌اند: «اقرءُوا يس علَى موتاكُم»^[۲]: (بر کسانی از شما که در حال مرگ هستند یس بخوانید) همچنین اهل علم از جمله فواید قرائت آن چنین ذکر کرده‌اند که جان کندن را برای میت آسان تر می‌کند و نمی‌دانم کسی گفته باشد عذاب قبر را کاهش می‌دهد و بعضی از اهل علم نیز این حدیث را تضعیف کرده‌اند و اگر حدیث ضعیف باشد حجتی در آن نیست و در صورتی که قائل به استحباب قرائت این سوره بر میت باشیم: هرگاه انسان بداند میت شخصی قوی و شجاع است با صدایی که شنیده شود آن را بخواند اما اگر می‌ترسد بیماری که در حالت احتضار است اگر قرائت یس را بشنود نگران و مضطرب می‌شود آن را با صدای پایین بخواند.

[۱] تخریج آن گذشت.

[۲] سنن أبوداود: كتاب الجنائز، باب القراءة عند الميت، رقم )٣١٢١( و ابن ماجه: كتاب الجنائز، باب ما يقال عند المريض إذا حُضر، رقم) ١٤٤٨.(

تعداد بازدید: 2

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: ما حكم قراءة القرآن على الميت قبل الدفن وبعده؟ وهل يجوز أن أقرأ سورة يس على الميت بسبب أنها تهون عليه من سكرات الموت، وتخفف عنه من عذاب القبر؟

فأجاب رحمه الله تعالى-: القراءة على الميت بذعَةٌ ليس لها أصل من السُّنَّة ولا من عمل الخلفاء الراشدين فيما نعلم، وإنما يُدعى للميت بعد الموت، كما فعل النبي صلى الله عليه وسلم حين دخل على أبي سلمة رضي الله عنه وقد شق بصره وخرجت روحه، فأغمضه – عليه الصلاة والسلام- ثم قال: «إِنَّ الرُّوحَ إِذَا قُبِضَ تَبِعَهُ الْبَصَرُ، فَضَعَ نَاسٌ مِنْ أَهْلِهِ، فَقَالَ: «لَا تَدْعُوا عَلَى أَنْفُسِكُمْ إِلَّا بِخَيْرٍ، فَإِنَّ الْمَلَائِكَةَ يُؤَمِّنُونَ عَلَى مَا تَقُولُونَ»، ثُمَّ قَالَ: «اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِأَبِي سَلَمَةَ، وَارْفَعْ دَرَجَتَهُ فِي الْمَهْدِيِّينَ وَاخْلُفْهُ فِي عَقِبِهِ فِي الْغَابِرِينَ، وَاغْفِرْ لَنَا وَلَهُ يَا رَبَّ الْعَالَمِينَ، وَافْسَحْ لَهُ فِي قَبْرِهِ، وَنَوِّرْ لَهُ فِيهِ». وهذا يدل على الترغيب في الدعاء للميت حين موته. فأما قراءة القرآن عليه فلا أصل لها، أما قراءة يس على الْمُحْتَضَرِ، فهي . مسألة اخْتُلِفَ فيها بناءً على الحديث الوارد فيها، فإن النبي صلى الله عليه وسلم قال فيما يروى عنه: «اقْرَءُوا بس عَلَى مَوْتَاكُمْ». وذكر أهل العلم أن من فوائد قراءتها أنها تُخفِّفُ النزع على الميت، ولا أعلم أن أحدًا قال: إنها تخفف من عذاب القبر، لكن بعض أهل العلم ضَعَّفَ هذا الحديث، وإذا كان الحديث ضعيفًا فلا حُجَّةَ فيه. ثم إذا قلنا باستحباب قراءتها على الميت فإنه إن عَرَفَ الإنسان أن الميت قوي العزيمة رابط الجأش فليقرأها بصوت مسموع، وإن كان يخشى أن المريض الْمُحْتَضَرَ ينزعج إذا سمع قراءة يس فإنه يقرؤها بصوت خفيض.