(۳۳۳۲) حکم ذکر جمعی و تهلیل در تشییع جنازه

(۳۳۳۲) سوال: هنگام حمل میت به سوی قبرستان با صدای دسته‌جمعی تکرار می‌کنند: (لا إله إلا الله محمد رسول الله) شب نیز در منزل میت جمع شده و هفتاد و پنج بار تهلیل (لا إله إلا الله) می‌گویند و گمان می‌کنند این کار گناهان میت را سبک‌تر می‌کند؛ به نظر شما حکم شرع در مورد این کار چیست و سنت در این باره چگونه است؟ الله به شما اجر دهد.

جواب:

بله این از بدعت‌هایی است که صاحبانش آن را به وجود آورده‌اند در حالی که رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم هشدار بسیار سختی از بدعت‌ها داده‌اند تا جایی که فرمودند: «كل بدعة ضلالة»^{^[۱]}: (هر بدعتی گمراهی است) بنابراین دست کشیدن از این کارها واجب است و میت نیز از کار بدعتی که آنان انجام می‌دهند، سودی نمی‌برد زیرا بدعت اجری ندارد و وقتی برای فاعلش اجری ندارد، چگونه برای کسی که به خاطر وی انجام شده اجر داشته باشد؟ همچنین اجتماع در منزل میت و گفتن هفتاد و پنج بار (لا إله إلا الله) نیز از نظر ذات این فعل و تعدادش از جمله بدعت‌ها است؛ بنابراین بر آنان واجب است از این کار دست بکشند.

بهترین کاری که برای میت انجام می‌شود این است که هرگاه مردم از دفن وی فارغ شدند بر قبرش بایستند، برایش طلب مغفرت و آمرزش نمایند و از الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ بخواهند وی را ثابت قدم قرار دهد زیرا رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم هرگاه از دفن میت فارغ می‌شد بر قبرش ایستاده و می‌فرمود: «استغفروا لأخيكم، و سَلوا له بالتثبيت، فإنَّه الآنَ يُسألُ» : (برای برادرتان طلب آمرزش نمایید و برایش ثابت قدم بودن را درخواست کنید زیرا وی اکنون سؤال می‌شود) بنابراین انسان نزد قبر ایستاده و می‌گوید: (بار خدایا وی را بیامرز، بار خدایا وی را بیامرز، بار خدایا وی را بیامرز، بار خدایا وی را با گفتن قول ثابت، ثابت ‌قدم قرار ده، بار خدایا وی را با گفتن قول ثابت، ثابت‌قدم قرار ده، بار خدایا وی را با گفتن قول ثابت، ثابت‌قدم قرار ده) یا به گفتن (بار الها وی را ثابت قدم قرار ده، بار خدایا وی را ثابت قدم قرار ده، بار خدایا وی را ثابت قدم قرار ده) اکتفا می‌کند و سپس بر می‌گردد، این سنت است.

[۱] تخریج آن گذشت.

تعداد بازدید: 3

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل من اليمن: عند حمل الميت إلى المقبرة يرددون: لا إله إلا الله محمد رسول الله بصوت جماعي، وفي المساء يجتمعون في بيت الميت ويُهللون: لا إله إلا الله… خمسا وسبعين مرة، بزعمهم أن عملهم هذا يخفف عن الميت الذنوب، فما حكم الشرع في نظركم في عملهم هذا؟ وما هي السُّنَّة في ذلك مأجورين؟

فأجاب رحمه الله تعالى: نعم هذا من البدع التي ابتدعها مبتدعوها، وقد حَذَّر النبي – صلى الله عليه وعلى آله وسلم- من البدع تحذيرًا بالغا حتى قال: «كُلُّ بِدْعَةٍ ضَلَالَةٌ». فالواجب الكف عن هذا، والميت لا ينتفع بهذا الشيء الذي يعملونه، وهو بدعة؛ لأن البدعة ليس فيها أجر، فإذا لم يكن فيها أجر للفاعل فكيف يكون فيها أجر للمفعول له؟ وكذلك اجتماعهم في بيت الميت وقولهم: لا إله إلا الله خمسا وسبعين مرة هذا أيضًا من البدع، في ذاته وفي عدده، فعليهم أن ينتهوا.

وأحسن ما يُفْعَلُ للميت: أنه إذا فُرغَ من دفنه وقف على القبر واسْتُغْفِرَ له، ويُسْأَل الله – عز وجل – أن يثبته، فقد كان النبي صلى الله عليه وسلم إذا فرغ من دفن الميت وقف عليه وقال: «اسْتَغْفِرُوا لِأَخِيكُمْ، وَسَلُوا لَهُ بِالتَّثْبِيتِ، فَإِنَّهُ الْآنَ يُسْأَلُ». فيقف الإنسان عند القبر ويقول: اللهم اغفر له، اللهم اغفر له، اللهم اغفر له، اللهم تبته بالقول الثابت، اللهم ثبته بالقول الثابت، اللهم ثبته بالقول الثابت، أو يقتصر على قوله: اللهم ثبته، اللهم ثبته، اللهم ثبته، ثم ينصرف. هذه هي السنة.