(۳۳۰۰) سوال: پدرم درحالی‌که هیچ یک از فرزندان بزرگش در کنارش نبودند از دنیا رفت، و از آنجا که مادرم در حج بود، عمویم که برادر پدر من از پدری است، وظیفه خود را در برابر برادرش تمام و کمال و بیشتر انجام داد، لذا مقدار زیادی از اموال خودش را خرج کرد؛ حال سوال: آیا بر ما لازم است که اموال عموی خود را که در روز وفات پدرمان خرج کرده بود، پرداخت کنیم؟ با در نظر داشتن اینکه بارها سعی کردیم پولش را به او تحویل دهیم اما او از دریافت آن امتناع کرده با این حرف که: او برادر من است و این وظیفه من در قبال اوست؛ در نگاه شما حکم شرع درباره‌ی پدرمان که با مالی غیر از مال خودش کفن شده و برایش قربانی‌هایی ذبح شده، چیست؟ ما را مستفید نمایید و الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ به شما نفع و فایده رساند.

جواب:

پاسخ این است که اشکالی ندارد، یعنی عمویت برادرش را با مال خویش آماده (کفن و دفن) کرده است و او با این کار مالش را بخشیده است که از الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ اجر و ثواب می‌خواهد و دوست دارد آنچه را که انفاق کرده است قبول کنید و او را با الزامش به اینکه آنچه را که به او می‌دهید بگیرد، در حرج نیندازید، امر هم در این‌باره واسع است و او به خاطر عملش ستوده شده و اجر و پاداش دارد، إن‌ شاء‌ الله تعالى.

اما در سوال آمده است که به آماده کردن او و به قربانی‌هایی که برای او ذبح شده پرداخته است و من این قربانی‌ها را نمی‌دانم که چیست؟ زیرا در شریعت رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم نیست که برای اموات بعد از مرگشان چیزی ذبح شود و بلکه سلف صالح پختن غذا نزد اهل میت و اجتماع دور او را از نوحه‌‌خوانی به حساب می‌‌آوردند^[۱] و شکی نیست که ذبح قربانی‌‌ها ایام مرگ یا یک هفته بعد از مرگ یا چهل روز بعد از مرگ و یا از این قبیل که برخی از مردم آن را انجام می‌‌دهند، از بدعت‌هایی است که سلف صالح ما آن را انجام نداده‌اند و بهترین روش، روشِ رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم است که بر هر مومنی واجب است از آن پیروی کند و به آن چنگ بزند و رسول‌الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم در خطبه‌اش اعلان می‌فرمود که: «خيرَ الحديث كتاب الله، وخيرَ الهديِ هديُ محمَّدٍ»^[۲]: (بهترین سخن، کتاب الله است و بهترین روش، روشِ رسول‌الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم است) و این قربانی‌هایی که در این مناسبت ذبح می‌شود با اینکه بدعتی‌ است که صاحبش را در گناه می‌اندازد، اتلاف مال نیز می‌باشد و رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم از اتلاف مال نهی کرده و فرمودند: «إِنَّ اللَّهَ كَرِهَ لَكُمْ ثَلَاثًا: قِيلَ وقال، وَإِضَاعَةَ الْمَالِ، وَكَثْرَةَ السُّؤَالِ»^[۳]: (الله سه رفتارتان را نمی‌پسندد: قیل و قال، تباه کردن مال و دارایی و زیاد سؤال کردن) و این گناه است، خصوصا وقتی وارث کوچک باشد و این اموال از ارث گرفته (و برداشته) شود، شامل نزدیک شدن به مال یتیمان بوده که خیری در آن نیست و الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ فرموده است: {وَلَا تَقْرَبُوا مَالَ الْيَتِيمِ إِلَّا بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ حَتَّى يَبْلُغَ} [سوره اﻷنعام: ۱۵۲] : (و به مال يتيم نزديک نشويد مگر به نيکوترين وجه تا که به سن رشد خود (و بلوغ) برسد)، والله المستعان.

[۱] . ابن ماجه در كتاب جنائز، باب آنچه درباره­ی نهی از اجتماع نزد اهل میت و درست کردن غذا آمده است، به شماره (١٦١٢) آن را تخریج کرده است.

[۲] . مسلم در كتاب جمعه، باب سبک کردن نماز و خطبه، به شماره (٨٦٧) آن را تخریج کرده است.

[۳] . تخریج آن گذشت.