(۳۱۷۳) علت کسوف و بیان قدرت الهی

(۳۱۷۳) سوال: قدرت الهی بزرگ‌‌تر از آن چیزی است که سؤال کننده از کتاب داستان پیامبران ذکر نمود و آن چه تو را بر عظمت خالق راهنمایی می‌‌کند فرموده‌‌ی الله À است: {إِنَّمَا أَمْرُهُ إِذَا أَرَادَ شَيْئًا أَن يَقُولَ لَهُ كُن فَيَكُونُ}[یس: ۸۲](جز این نیست که فرمان او چون چیزی را اراده کند (این است) که به آن می‌‌گوید: موجود شو! پس (بی درنگ) موجود می‌‌شود) همچنین فرموده‌‌ی الله À: {ثُمَّ اسْتَوَىٰ إِلَى السَّمَاءِ وَهِيَ دُخَانٌ فَقَالَ لَهَا وَلِلْأَرْضِ ائْتِيَا طَوْعًا أَوْ كَرْهًا قَالَتَا أَتَيْنَا طَائِعِينَ}[فصلت: ۱۱](سپس به سوی آسمان متوجه شد در حالی که به صورت دود بود پس به آن و به زمین فرمود: خواسته یا ناخواسته بیایید! گفتند: به دلخواه آمدیم) همچنین فرموده‌‌ی الله À در مورد روز قیامت: {إِن كَانَتْ إِلَّا صَيْحَةً وَاحِدَةً فَإِذَا هُمْ جَمِيعٌ لَّدَيْنَا مُحْضَرُونَ}[یس: ۵۳]((آن) جز یک بانگ مرگبار نخواهد بود پس ناگهان همه نزد ما جمع و احضار می‌‌شوند) و الله À می‌‌فرماید: {فَإِنَّمَا هِيَ زَجْرَةٌ وَاحِدَةٌ*فَإِذَا هُم بِالسَّاهِرَةِ}[نازعات: ۱۳- ۱۴](پس آن (بازگشت) تنها با یک بانگ مهیب است*پس ناگهان همگی بر عرصه‌‌ی زمین (محشر) ظاهر می‌‌شوند) لذا این قدرت بزرگ است که مخلوقات در حالی که در قبرها هستند به وسیله‌‌ی یک بانگ مانند یک مرد از قبرها خارج شده تا این که نزد الله À حاضر شوند و الله À می‌‌فرماید: {مَّا خَلْقُكُمْ وَلَا بَعْثُكُمْ إِلَّا كَنَفْسٍ وَاحِدَةٍ}[لقمان: ۲۸](آفرینش و بر انگیختن (همه‌‌ی) شما (در روز قیامت) جز مانند (آفرینش و زنده کردن) یک تن بیش نیست بی گمان الله شنوای بیناست) لذا عقل هرگز به قدرت الهی دست نمی‌‌یابد زیرا الله À بزرگ‌‌تر از آن است که کسی به ذات یا صفاتش احاطه یابد یعنی از جهت کُنه و حقیقت، الله À می‌‌فرماید: {يَعْلَمُ مَا بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَلَا يُحِيطُونَ بِهِ عِلْمًا}[طه: ۱۱۰](آن چه را پیش رو دارند و آن چه را پشت سرشان است می‌‌داند و آن‌‌ها به علم او احاطه ندارند) همچنین الله À می‌‌فرماید: {لَّا تُدْرِكُهُ الْأَبْصَارُ وَهُوَ يُدْرِكُ الْأَبْصَارَ ۖ وَهُوَ اللَّطِيفُ الْخَبِيرُ}[انعام: ۱۰۳](چشم‌‌ها او را در نمی‌‌یابند و او چشم‌‌ها را در می‌‌یابد و او باریک‌‌بین آگاه است)و این قولی که سؤال کننده از خورشید ذکر نمود قول باطلی است و صحت ندارد و اصلی در قرآن و سنت رسول الله ﷺ ندارد و چنین امور ساختگی و دروغی اسلام را بسیار بدنام می‌‌کند زیرا غیر مسلمانان هرگاه مثل چنین اقوال بی اساسی که منسوب به اسلام است را می‌‌شنوند در ذهن آن‌‌ها خطور می‌‌کند که اسلام چیزی نیست و خرفات است و مادامی که اوضاع آن این است امر آن درست نمی‌‌شود در این صورت این دروغ‌‌گویان به طوری که خود متوجه نشده در اسلام ایراد وارد کردند.

حقیقت کسوف چیزی است که سؤال کننده ذکر نمود یعنی ماه بین خورشید و زمین قرار می‌‌گیرد تا اینک که کسوف در قسمتی که ماه در موازات زمین است رخ می‌‌دهد به همین دلیل خورشید گرفتگی جز در آخر ماه زمانی که ماه نزدیک خورشید است و امکان قرار گرفتن بین خورشید و زمین برایش فراهم است رخ نمی‌‌دهد کما این که ماه‌‌گرفتگی جز در شب‌‌هایی که ماه کامل است رخ نمی‌‌دهد از این جهت که ماه و خورشید کاملا در مقابل هم قرار می‌‌گیرند لذا امکان دارد که زمین بین خورشید و قسمتی از ماه یا کل ماه قرار گیرد لذا ماه‌‌گرفتگی رخ دهد.

بنابراین سبب خورشیدگرفتگی قرار گرفتن ماه بین خورشید و زمین است و سبب ماه‌‌گرفتگی قرار گرفتن زمین بین ماه و خورشید است و همه‌‌ی این‌‌ها به امر و قضا و قدر الله À است این را به خاطر ترساندن بندگان مقدر می‌‌کند و این سبب شرعی کسوف و خسوف است پیامبر ﷺ می‌‌فرماید: إن االشمس و القمر آيتان من آيات الله، لا ينکسفان لموت أحد و لا لحياته»[۱]: (همانا خورشید و ماه دو نشانه از نشانه‌‌های الله هستند و خورشید یا ماه گرفتگی به خاطر مرگ یا زندگی کسی رخ نمی‌‌دهد) و پیامبر ﷺ هنگام که چنین چیزی رخ دهد به نماز، صدقه، استغفار، تکبیر، دعا و آزاد کردن برده امر نموده است و همه‌‌ی این‌‌ها برای دوری از غضب الله À است که اسباب آن وجود دارد و الله À این کسوف را برای هشدار قرار داده است و پیامبر ﷺ می‌‌فرماید: «يخوف الله بهما عباده»: (الله به وسیله‌‌ی این دو بندگانش را می‌‌ترساند).

بنابراین کسوف و خسوف هشدار است و عقوبت نیست که در این مورد در اذهان برخی از مردم شک ایجاد شود که بگویند: کسوف و خسوف همیشه رخ می‌‌دهد و عذابی را نمی‌‌بینیم؟ لذا گفته می‌‌شود: پیامبر ﷺ نفرموده: این عقوبت و غضب است و باید عقوبت و غضب واقع شود بلکه فرموده: الله À به وسیله‌‌ی این دو بندگانش را می‌‌ترساند چه بسا توبه به سوی الله À توبه کنند لذا هرگاه به نماز ایستاند و آن چه پیامبر ﷺ به آن‌_‌‌‌ها امر کرده بود را انجام دادند الله À عقوبت را از آن‌‌ها به سبب این اموری که در آن از امر پیامبر ﷺ تبعیت کردند بر می‌‌دارد.

برخی از مردم می‌‌گویند: اسباب خسوف وکسوف معلوم است و قبل از رخ دادن آن دانسته می‌‌شود لذا در آن چه در سنت وارد شده که خسوف و کسوف از جانب الله À برای ترساندن بندگان است شک ایجاد می‌‌کنند؛ جواب آن‌‌ها این است که شکی در این امر نیست زیرا کسی که این اسباب را مقدر نموده الله À است.

[۱] تخریج آن گذشت.

جواب:

تعداد بازدید: 5

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: قرأت في كتاب عنوانه قصص الأنبياء عن الخسوف والكسوف، وفي الكتاب إن الشمس تدور على عجلة، وفي العجلة ثلاثمئة وستون عروة، وعلى كل عروة ملك من ملائكة الله، وعندما يريد الله أن يخوف عباده يزيل الشمس من على العجلة ويحصل الكسوف. ولكن العلم يقول: وقوع القمر بين الشمس والأرض هو سبب الكسوف. أرجو توضيح هذه القدرة الإلهية بارك الله فيكم؟

فأجاب -رحمه الله تعالى -: القدرة الإلهية أعظم مما ذكره السائل عن هذا الكتاب الذي هو قصص الأنبياء، ويدلك على عظمة الخالق -عز وجل- قوله تعالى: ﴿ إِنَّمَا أَمْرُهُ إِذَا أَرَادَ شَيْئًا أَن يَقُولَ لَهُ كُن فَيَكُونُ ﴾ [يس: ۸۲]، وقوله -عز وجل-: ﴿ ثُمَّ اسْتَوَىٰ إِلَى السَّمَاءِ وَهِيَ دُخَانٌ فَقَالَ لَهَا وَلِلْأَرْضِ ائْتِيَا طَوْعًا أَوْ كَرْهًا قَالَتَا أَتَيْنَا طَائِعِينَ ﴾ [فصلت: ١١]، وقوله تعالى عن البعث: ﴿ إِن كَانَتْ إِلَّا صَيْحَةً وَاحِدَةً فَإِذَا هُمْ جَمِيعٌ لَّدَيْنَا مُحْضَرُونَ ﴾ [يس: ٥٣]، وقال -عز وجل-: ﴿ فَإِنَّمَا هِيَ زَجْرَةٌ وَاحِدَةٌ*فَإِذَا هُم بِالسَّاهِرَةِ ﴾ [النازعات: ١٣-١٤] فهذه القدرة العظيمة: أن يصاح بالخلق وهم أموات في القبور، ثم يخرجون بهذه الصيحة خروج رجل واحد، حتى يحضروا عند الله -عز وجل-، وقال تعالى: ﴿ مَّا خَلْقُكُمْ وَلَا بَعْثُكُمْ إِلَّا كَنَفْسٍ وَاحِدَةٍ ﴾ [لقمان: ٢٨] فالقدرة الإلهية لا يبلغ العقل مداها أبدا؛ لأن الله تعالى أعظم من أن يحيط أحد بذاته أو بصفاته، أعني: من حيث الكنه والحقيقة، قال الله -عز وجل-: ﴿ يَعْلَمُ مَا بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَلَا يُحِيطُونَ بِهِ عِلْمًا ﴾ [طه: ۱۱۰] وقال -عز وجل-: ﴿ لَّا تُدْرِكُهُ الْأَبْصَارُ وَهُوَ يُدْرِكُ الْأَبْصَارَ ۖ وَهُوَ اللَّطِيفُ الْخَبِيرُ ﴾ [الأنعام: ١٠٣]، وهذا القول الذي ذكره السائل عن الشمس قول باطل لا صحة له، ولا أصل له في كتاب الله ولا في سنة رسوله صلى الله عليه وسلم، ومثل هذه الأمور الموضوعة الكاذبة تسيء إلى الإسلام إساءة عظيمة؛ لأن غير المسلمين إذا سمعوا مثل هذه الأقوال التافهة المنسوبة إلى الإسلام انقدح في أذهانهم أن الإسلام ليس بشيء، وأنه خرافي، وأنه لا يستقيم له أمر ما دام هذا وضعه، وحينئذ يكون هؤلاء الوضاعون قد طَعَنُوا في الإسلام من حيث لا يشعرون.

والكسوف حقيقته ما ذكره السائل من أن القمر يحول بين الشمس والأرض، حتى يحصل الكسوف في الجزء المحاذي للقمر من الأرض، ولهذا لا يحصل كسوف الشمس إلا في آخر الشهر حيث يكون القمر قريبا منها يمكن أن يحول بينها وبين الأرض، كما أنه لا يحصل خسوف القمر إلا في ليالي الإبدار، حيث يكون بين القمر والشمس تمام المقابلة، فيمكن أن تحول الأرض بين الشمس والقمر على جزء من القمر أو على كل القمر، فيحصل الخسوف.

فسبب كسوف الشمس حيلولة القمر بينها وبين الأرض، وسبب خسوف القمر حيلولة الأرض بينه وبين الشمس، وكل هذا إنما يكون بأمر الله -عز وجل-، وبقضاء الله وقدره، والله -عز وجل- يقضي ذلك من أجل أن يخوف العباد، وهذا هو السبب الشرعي للكسوف والخسوف، قال النبي صلى الله عليه وسلم: «إن الشمس والقمر آيتان من آيات الله لا ينكسفان لموت أحد ولا لحياته» وأمر صلى الله عليه وسلم عند حدوث ذلك بالصلاة والصدقة والاستغفار، والتكبير والدعاء والعتق كل هذا تفاديًا لغضب الله عز وجل الذي انعقدت أسبابه وجعل الله هذا الكسوف إنذارًا به والنبي -عليه الصلاة والسلام- قال: «يخوف الله بهما عباده».

فالكسوف والخسوف إنذار، وليس عقوبة حتى ينقدح في أذهان بعض الناس الشك في هذا الأمر، يقول: إن الكسوف والخسوف يحدث دائما ولا نجد بأسا؟ فيقال: إن النبي صلى الله عليه وسلم لم يقل: إنها عقوبة وغضب، لا بد من وقوع العقوبة والغضب ولكنه قال إن الله يخوف بهما ،عباده، لعلهم يحدثون له توبة فإذا قاموا وصَلُّوا وفعلوا ما أمرهم به النبي صلى الله عليه وسلم فإن الله تعالى قد يرفع عنهم العقوبة بسبب هذه الأمور التي قد قاموا بها بأمر نبيهم.

ويقول بعض الناس: إن أسباب الكسوف والخسوف معلومة تعلم من قبل حدوثها، فيشك فيها جاءت به السُّنَّة من كون الخسوف والكسوف تخويفا من الله -عز وجل- للعباد والجواب على ذلك أنه لا شك في الأمر، فإن الذي قدر هذه الأسباب هو الله -عز وجل-.