(۳۱۱۷) سوال: آیا جواب دادن خطیب در روز جمعه در صورتی که در آیه یا حدیثی اشتباه کند یا جواب دادن کسی که جواب او را می‌‌دهد در صورتی که جواب او اشتباه باشد جایز است؟

جواب:

در خطبه‌‌ی جمعه بر حضار واجب است سکوت نموده و به خطبه گوش دهند و جایز نیست از گوش دادن به خطبه مشغول حرف زدن، نماز، تلاوت قرآن و حتی پاسخ دادن به سلام و جواب عطسه شوند زیرا پیامبر ﷺ می‌‌فرماید: «إذا قلت لصاحبك: أنصت، يوم الجمعة و الإمام يخطب فقد لغوت»[۱]: (هرگاه در روز جمعه به دوستت گفتی: ساکت شو در حالی که امام خطبه می‌‌خواند دچار لغو شده‌‌ای) و کسی که در حال خطبه صحبت می‌‌کند مانند الاغی است که کتاب را حمل می‌‌کند اما برای خطیب و کسی که با خطیب صحبت می‌‌کند جایز است در صورت نیاز صحبت کنند و دلیل آن این است: مردی در روز جمعه وارد مسجد شد در حالی که پیامبر ﷺ خطبه می‌‌خواند سپس گفت: ‌ای رسول الله! [در اثر خشکسالی] اموال و دارايی‌‌‌‌ها از بين رفت و راه‌‌ها قطع شد، از الله بخواه تا بر ما باران نازل کند[۲]پیامبر ﷺ بر او انکار نکرد بلکه دعا کرد و مرد دیگری وارد شد در حالی که رسول الله ﷺ خطبه می‌‌خواند سپس نشست به او فرمود: آیا نماز خواندی؟ گفت: خیر، فرمود: «قم فصل رکعتین، و تجوز فیهما»[۳]: (بلند شو و دو رکعت نماز سبک بخوان) لذا  این دو حدیث دلیل بر این است که برای امام و حضار جایز است در صورت مصلحت یا نیاز صحبت کنند.

بنابراین در صورتی که امام در خواندن آیه‌‌‌‌ای اشتباه کرد جواب او داده می‌‌شود و اشکالی ندارد و اگر کسی جواب او را اشتباه داد دیگری می‌‌تواند بر وجه درست جواب او را بدهد هدفش این نباشد که می‌‌خواهد جواب کسی را که اشتباه نموده بدهد بلکه هدفش جواب دادن به امام بر وجه درست باشد و اشکالی ندارد.

[۱] تخریج  آن گذشت.

[۲] تخریج  آن گذشت.

[۳] تخریج آن گذشت.