سه‌شنبه 22 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
14 اکتبر 2025

(۳۰۴۴) حکم استماع خطبه‌‌ی جمعه از تلویزیون و ترک حضور در نماز جمعه

(۳۰۴۴) سوال: ما در روز جمعه برای گوش دادن به خطبه‌‌ی یکی از دو مسجد حرم مکی یا حرم مدنی پشت تلویزیون می‌‌نشینیم هنگامی که به پایان رسید برای نماز ظهر بلند می‌‌شویم آیا این درست است؟ آیا بر ما واجب است که آداب خطبه را رعایت کنیم؟

جواب:

اول اینکه شما کجایید؟ باید سؤال کنیم که آیا شما به عنوان مثال در مکه هستید یا اطراف مسجدی هستید که نماز جمعه در آن برپا می‌‌شود؟ اگر این‌‌گونه باشد برای آن‌‌ها جایز نیست که نماز ظهر بخوانند بلکه بر آن‌‌ها واجب است که در نماز جمعه حاضر شوند حتی اگر مسافر و در شهر باشند بر آن‌‌ها واجب است که همراه مردم در نماز جمعه حاضر شوند.

اما اگر در مکانی هستند که جمعه در آن برگزار نمی‌‌شود مثلا: در تفریح هستند و به خطبه گوش می‌‌دهند سپس بلند شده و نماز ظهر را می‌‌خوانند اشکالی ندارد و لازم نیست به این خطبه حتما گوش دهند یعنی می‌‌توانند که صحبت کنند هر چند که امام در حال خطبه است زیرا امام آن‌‌ها نیست که سکوت بر آن‌‌ها واجب باشد.

بدین مناسبت می‌‌گویم: اگر انسان در شهر باشد و در آن‌‌ شهر چند مسجد جامع باشد و از یکی از مساجد صدای خطبه را شنید در حالی که قصد ندارد همراه آن‌‌ها نماز بخواند و می‌‌خواهد در مسجد دیگری نماز بخواند در این صورت صحبت کردن و خرید و فروش برای او حرام نیست زیرا این خطیب آن خطیبی نیست که می‌‌خواهد پشت سر او نماز بخواند و اگر صدای خطیبی که می‌‌خواهد پشت سر او نماز بخواند را شنید بر او واجب است که از صحبت کردن دست بکشد و خرید و فروش را رها کند هر چند که به مسجد نرسیده باشد.

شیخ بزرگوار! اگر سؤال کننده زن باشد؟

جواب: اگر سؤال کننده زن باشد بر زن نماز جمعه چه در شهر باشد و چه خارج از شهر باشد واجب نیست.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: نحن نجلس يوم الجمعة للاستماع إلى الخطبة من أحد المسجدين الحرم المكي أو الحرم النبوي عبر التلفاز، فإذا انتهت قمنا لصلاة الظهر، هل هذا صحيح؟ وهل يجب علينا مراعاة آداب الخطبة؟

فأجاب رحمه الله تعالى: أولا أين أنتم؟ لا بد أن نسأل هل هم في مكة مثلا؟ وهل هم حول مسجد تقام فيه الجمعة؟ فإذا كانوا كذلك فلا يحل لهم أن يُصَلُّوا الظهر، بل يجب أن يحضروا الجمعة، حتى لو كانوا مسافرين وهم في البلد يجب أن يحضروا الجمعة مع الناس.

أما إذا كانوا في مكانٍ لا جمعة فيه مثل أن يكونوا في البر واستمعوا إلى الخطبة، ثم قاموا فصلوا الظهر فلا حرج، وهذه الخطبة لا يلزمهم استماعها، يعني لهم أن يتحدثوا ولو كان الإمام يخطب؛ لأن ذلك ليس إمامهم حتى يجب عليهم الإنصات له.

وبهذه المناسبة أقول: لو أن الإنسان في البلد والبلد فيه جوامع متعددة، وسمع أحد الجوامع يخطب وهو لا يريد أن يصلي معه، وإنما يريد أن يصلي في جامع آخر، فإن الكلام والبيع والشراء لا يحرم عليه حينئذ؛ لأن هذا الخطيب ليس الخطيب الذي يريد أن يصلي خلفه، ولو سمع الخطيب الذي يريد أن يصلي خلفه وجب عليه الإمساك عن الكلام، وترك البيع والشراء، وإن كان لم يصل إلى المسجد بعد.

فضيلة الشيخ: وإذا كانت السائلة امرأة؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: إذا كانت السائلة امرأة فالمرأة لا تجب عليها الجمعة، سواء كانت في البلد أو خارج البلد.

مطالب مرتبط:

(۳۱۰۹) حکم صحبت کردن برخی از مأمومین با امام در اثنای خطبه

صحبت کردن با امام در صورت مصلحت یا حاجت اشکالی ندارد...

ادامه مطلب …

(۳۰۳۷) حکم کسی که سه نماز جمعه را پی در پی ترک کند چیست؟

ز پیامبر ﷺ ثابت است که می‌‌فرماید: «من ترك ثلاث جمع تهاونا طبع الله على قلبه (کسی که سه جمعه را از روی سستی ترک کند الله بر قلب او مهر می‌‌زند)...

ادامه مطلب …

(۳۰۸۲) آیا دعا یا ذکر مشخصی وارد شده که نمازگزار آن را بین دو خطبه بگوید؟

ذکر یا دعای مخصوصی وارد نشده است اما انسان آن چه را دوست دارد از الله À طلب می‌‌کند....

ادامه مطلب …

(۳۱۴۹) آیا نماز سنت جمعه بر زن لازم است؟

نماز جمعه فقط در حق مردان مشروع است و در حق زن مگر در صورت اقتدا به امام مشروع نیست لذا اگر همراه با مردم در نماز جمعه حاضر شدی جایز است به تبع آن‌‌ها نماز جمعه بخوانی....

ادامه مطلب …

(۳۰۳۹) حکم اقامه‌ی نماز جمعه پس از خروج از دریا و پس از گذشت وقت آن

نماز جمعه جز در مساجد در شهر یا روستا درست نیست ‌‌و از جماعتی که در دریا یا خشکی مشغول باشند درست نمی‌‌شود زیرا از شیوه‌‌ی پیامبر ﷺ نبوده که نماز جمعه را در غیر از شهر یا روستا برگزار کند ...

ادامه مطلب …

(۳۱۲۰) حکم گفت‌وگو درباره مناسک عمره در حین خطبه نماز جمعه

برای انسان جایز نیست در حال خطبه صحبت کند و هر کسی در حال خطبه صحبت کند لغو انجام داده و هر که لغو انجام دهد جمعه‌‌ای ندارد (فضیلت نماز جمعه را از دست می‌‌دهد)....

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه