پنج‌شنبه 17 ربیع‌الثانی 1447
۱۷ مهر ۱۴۰۴
9 اکتبر 2025

(۲۸۲۲) حکم رکعتی که مأموم در آن با تأخیر به رکوع امام رسید و هم‌زمان با سجود امام در رکوع بوده

(۲۸۲۲) سوال: من همراه با امام نماز می­خواندم و بعد از اینکه رکعت اولی را همراه او ادا نمودم، در رکعت دوم رکوع را سریع خواند و هنگامی که خواستم رکوع کنم بالا آمد و در حالت رکوع من به سجده رفت؛ حکم نماز من چیست؟ الله À شما را موفق بگرداند.

جواب:

اگر امام این­گونه سریع می­خواند که مأموم نمی­تواند واجب را از جمله طمأنینه و … را انجام دهد بر مأموم واجب است که از امام جدا شده و به تنهایی نماز می­خواند زیرا بین دو چیز قرار گرفته است: یا اینکه وجوب متابع را رها کند و یا اینکه واجب نماز را ترک کند لذا جمع بین این دو برایش ممکن نیست.

همچنین امام در این حالت شایسته نیست که امام شود زیرا بر امام واجب است که حال مأمومین را مراعات کند و بر او حرام است که آنقدر سریع بخواند که مانع شود آن­ها واجب را انجام دهد.

بنابراین می­گوییم: هنگامی که همراه امام وارد نماز شدی و دیدی که امام سریع می­خواند و نمی­تواند واجب را انجام دهد بر تو واجب است که جدا شوي  و به تنهايي نماز بخوانی.

سؤال: شیخ بزرگوار! اما در این حالت از جماعت جدا می­شود؟

جواب: بله، زیرا ممکن نیست نماز را به صورتی که واجب است بخواند چون بین دو چیز قرار گرفته است: یا اینکه از امام تبعیت نموده و واجب را ترک کند و بدون طمأنینه و تسبیح نماز بخواند یا اینکه از امام تبعیت نکند که در این صورت معنای جماعت از بین می­رود یعنی: باید تأخیر کند و هنگامی که رکوع نمود باید طمأنینه داشته باشد در حالی که امام بلند می­شود و قبل از اینکه شخص از رکوعش بالا بیاید به سجده می­رود.

سؤال: شیخ بزرگوار! آیا عدم تبعیت از امام نماز را باطل می­کند؟

جواب: بله، زیرا رسول الله ﷺ می­فرماید: «إذا کبر فکبروا، و إذا رکع فارکعوا»[۱](هنگامی که تکبیر گفت تکبیر گفته و هنگامی که به رکوع رفت به رکوع بروید) لذا رسول الله ﷺ امر نمود که فعل ما در پی فعل امام باشد و اگر چنین چیزی ممکن نباشد چگونه تبعیت از امام صورت می­گیرد؟ و از آنجایی که مأموم برایش جایز است که در صورت طولانی خواندن امام یا به خاطر عذری از جماعت جدا شود پس چگونه با سبک خواندن امام که نتواند واجب را انجام دهد جایز نباشد؟.


[۱] تخریج آن گذشت.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: إني كنت أصلي مع إمام، وبعد أن أديت الركعة الأولى معه وجاءت الركعة الثانية، وعند الركوع أسرع، وعندما جئت أركع رفع، وعند الركوع سجد، فما حكم صلاتي هذه وفقكم الله؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: إذا كان الإمام يُسْرِعُ هذا الإسراع الذي لا يتمكن به المأموم من فعل الواجب من الطمأنينة أو غيرها، فإن الواجب على المأموم حينئذ أن ينفرد عنه ويصلي وحده؛ لأنه بين أمرين: إما أن يترك واجب المتابعة، وإما أن يترك واجب الصلاة، فلا يمكنه الجمع بينهما.

وأيضًا الإمام في هذه الحال لا يصلح أن يكون إماما؛ لأنه يجب على الإمام أن يراعي حال المأمومين، ويحرم عليه أن يسرع سرعة تمنعهم فعل ما يجب.

وعليه فنقول: إذا دخلت مع إمام ووجدت أنه يسرع إسراعًا لا تتمكن به من فعل الواجب، وجب عليك أن تنفرد وتتم صلاتك وحدك.

يقول السائل: فضيلة الشيخ: لكنه يفارق الجماعة في هذه الحال؟

فأجاب – رحمه الله تعالى – : نعم؛ لأنه لا يمكن أن يأتي بالصلاة على وجه الوجوب؛ لأنه الآن بين أمرين: إما أن يتابع ويترك الواجب فيصلي بلا طمأنينة وبلا تسبيح، وإما أن لا يتابع الإمام، وحينئذ فيُفْقَدُ معنى الجماعة، يعني: لا بد أن يتأخر، إذا ركع لا بد أن يطمئن والإمام يرفع ويسجد قبل أن يقوم هذا من ركوعه.

يقول السائل : فضيلة الشيخ: هل عدم المتابعة تبطل الصلاة؟

فأجاب رحمه الله تعالى: نعم، لأن الرسول-عليه الصلاة والسلام- قال: «إذا كَبَّرَ فَكَبِّرُوا، وإذا ركع فاركعوا»، فأمر الرسول-عليه الصلاة والسلام- بأن يكون فِعْلَنا مواليا لفعل الإمام ، وإذا لم يمكنا ذلك فأين المتابعة؟ وإذا كان المأموم يجوز أن ينفرد لتطويل الإمام، أو لعذر يطرأ له، فما بالك بالتخفيف الذي لا يُمكنه أن يفعل الواجب.

مطالب مرتبط:

(۲۸۱۵) حکم اقتدای زن به امام مسجد از داخل منزل

نمازهایی که در گذشته در حالت نادانی خوانده درست است اما این کار را تکرار نکند زیرا اقتدا به امام جایز نیست مگر در صورتی که انسان در همان مسجدی باشد ...

ادامه مطلب …

(۲۸۱۶) حکم اقتدای اهل خانه به جماعت مسجد از پشت دیوار مشترک در جهت قبله

نظرم در این مسأله این است که برای آن­ها جایز نیست که همراه جماعت در خانه­های خود نماز بخوانند...

ادامه مطلب …

(۲۸۲۴) وظیفه مأموم هنگام تعجیل امام در قرائت و سلام نماز

اگر سرعت خواندن امام مانع انجام واجب نماز می­شود بر شخص لازم است که از امام جدا شود و نماز را به تنهایی تمام کند...

ادامه مطلب …

(۲۸۲۵) حکم انسانی که نماز می‌خواند و در اثنای نماز از امام تبعیت نمی‌کند

بر مسلمان واجب است از امام تبعیت کند و خلاف تبعیت: سبقت، موافقت و تخلف است، لذا چهار حالت برای مأموم به نسبت امام وجود دارد...

ادامه مطلب …

(۲۸۲۱) آیا نماز از طریق رادیو و ادای نماز فرض به طور کامل با امام درست است؟

نماز خواند پشت رادیو یا تلویزیون با اقتدا به امامی که صدایش را از این طریق می­شنود درست نیست ...

ادامه مطلب …

(۲۸۱۷) حکم اقتدای نمازگزاران در پشت مسجد با وجود خیابان بین آنان و امام

در نماز جماعت باید جمع شدن در یک مکان، زمان و افعال صورت گیرد به دلیل فرموده­ی رسول الله ﷺ...

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه