(۲۸۱۵) حکم اقتدای زن به امام مسجد از داخل منزل

(۲۸۱۵) سوال: زنی صدای نماز عشا را در حالی که در خانهاش است از مسجد محلهی خودشان میشنود و به آن اقتدا میکند و به او گفتهایم که این کارش درست نیست، حکم نمازهایی که قبلا خوانده در حالی که نمیدانسته چیست؟

جواب:

نمازهایی که در گذشته در حالت نادانی خوانده درست است اما این کار را تکرار نکند زیرا اقتدا به امام جایز نیست مگر در صورتی که انسان در همان مسجدی باشد که امام در آن نماز میخواند ولی اگر خارج از آن باشد اقتدا نمودن به امام جایز نیست هر چند صدای امام را بشنود مگر اینکه مسجد پر شده و صفها به سمت بازار سرازیر شده باشد که در این صورت اشکال ندارد در بازار نماز بخواند مادامی که صفها متصل باشد.

بنابراین اگر همسایهی مسجد خواست که همراه امام نماز بخواند به او میگوییم: جایز نیست تو از اهل جماعت هستی لذا بر تو واجب است که در مسجد حضور یابی اما اگر از اهل جماعت نباشی حال یا به خاطر بیماری یا اینکه شخص زن باشد به تنهایی نماز بخوان و الحمدلله.

اگر این باب را باز نماییم و بگوییم: هر کسی که صدای امام را شنید میتواند به او اقتدا کند هر چند که در غیر مسجد باشد با این کار مفسده حاصل میشود و مفسده این است که شخص بگوید: ما امام مسجد الحرام را در حالت نماز مشاهده میکنیم، او را در تلویزیون به صورت زنده تماشا میکنیم گویا که در مسجد الحرام هستیم در حالی که ما در مدینه یا ریاض و … هستیم آیا جایز است پشت سرش نماز بخوانیم؟ اگر بگوییم نماز همسایهی مسجد که صدای امام را میشنود جایز است پشت سرش نماز بخواند در این صورت باب شری بر ما باز میشود و هر کسی که میخواهد از نماز تخلف کند میگوید: من پشت سر امام حرم نماز میخوانم و حرم بهتر از مسجد شما و جمعیت آن بیشتر از مسجد شما است.

بلکه چه بسا از نماز جمعه تخلف کند و بگوید: پشت سر امام حرم نماز میخوانم چرا که مسجد الحرام بهتر از مساجد شما است و جمعیت آن بیشتر است.

معلوم است که حکمت شریعت در مشروعیت نماز جماعت این است مردم در یک مکان جمع شده تا یکدیگر را ببینند، تقویت کنند، دوست بدارند و از یکدیگر بیاموزند. به همین دلیل پیامبر ﷺ فرمود: «صلاة الرجل مع الرجل أزکی من صلاته وحده، وصلاته مع الرجلین أزکی من صلاته مع الرجل، و ما کان أکثر فهو أحب إلی الله»[۱](نماز شخص با شخص دیگر بهتر از نمازش به تنهایی است و نمازش با دو نفر دیگر بهتر از نمازش با یک نفر است و هر چه بیشتر باشد نزد الله محبوبتر است) و اگر به همسایههای مساجد رخصت داده تا اینکه در خانههای خود نماز بخوانند مردم بسیاری تخلف میکنند و چه همسایهی چسبیده به مسجد و چه همسایهی دور مادامی که صدای امام را میشنوند تخلف میکنند نتیجتاً مساجد تعطیل میشود. لذا نظرم در این مسأله این است که هر کسی خارج از مسجد است درست نیست که به امام مسجد اقتدا کند مگر در صورتی که مسجد پر شود و صفها به هم چسبیده باشد.

[۱] تخریج آن گذشت.

تعداد بازدید: 2

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: امرأة تسمع صلاة العشاء من مسجد حيهم وهي في بيتها، وتقتدي به، وقد نبهناها بأن عملها هذا غير صحيح. فما حكم ما صَلَّتْهُ في الأيام الماضية وهي جاهلة؟

فأجاب رحمه الله تعالى: ما صَلَّتْهُ في الأيام الماضية وهي جاهلة صحيح، لكن لا تعود إلى هذا، إذ إنه لا يصح الاقتداء بالإمام إلا إذا كان الإنسان في نفس المسجد الذي يُصلي فيه الإمام، فإن كان خارجه لم يصح اقتداؤه به ولو سمع صوته إلا إذا امتلأ المسجد وخرجت الصفوف إلى السوق، فلا بأس أن يصلي في السوق ما دامت الصفوف متصلة.

وبناء على هذا: لو أراد جار المسجد أن يصلي مع إمام المسجد قلنا له: لا يجوز، أنت من أهل الجماعة، فعليك الحضور إلى المسجد، أما إذا كنت لست من أهل الجماعة إما لمرض، أو لكون الموجود أنثى، فصل وحدك والحمد لله. ولو أننا فتحنا الباب وقلنا كل من سمع صوت الإمام فله أن يقتدي به ولو كان في غير المسجد، لحصل بهذا مفسدة، والمفسدة أن يقول قائل: نحن نشاهد إمام المسجد الحرام يصلي، ونشاهده على الهواء وكأننا في المسجد الحرام، ونحن في المدينة، أو في الرياض، أو ما أشبه ذلك، أيجوز لنا أن نصلي خلفه؟ فإذا قلنا بجواز صلاة جار المسجد الذي يسمع صوت الإمام خلف الإمام قلنا: يجوز لنا أن نصلي خلفه، وحينئذ ينفتح علينا شر، يكون كل من أراد أن يتخلف عن الصلاة قال: أنا أصلي وراء إمام الحرم، والحرم أفضل من مسجدكم، والجمع أكثر من جمعكم.

بل ربما يتخلف عن الجمعة ويقول: أصلي وراء إمام الحرم، فالمسجد الحرام أفضل من مساجدكم، والجمع أكثر.

ومن المعلوم أن من حكمة الشرع في مشروعية صلاة الجماعة أن يجتمع الناس في مكان يرى بعضهم بعضًا، ويؤازر بعضهم بعضًا، ويحب بعضهم بعضًا، فيتعلم بعضهم من بعض ولهذا قال النبي -عليه الصلاة والسلام-: «صلاة الرجل مع الرجل أزكى من صلاته وحده، وصلاته مع رجلين أزكى من صلاته مع الرجل، وما كان أكثر فهو أحب إلى الله»، ولو رخصنا الجيران المساجد أن يصلوا في بيوتهم لتخلف أناس كثيرون، لتخلف جار المسجد الملاصق، والجار الأبعد مادام يسمع صوت الإمام، فتتعطل المساجد، فالذي أراه في هذه المسألة أن من كان خارج المسجد لا يصح أن يقتدي بإمام المسجد، إلا إذا امتلأ المسجد واتصلت الصفوف.