سه‌شنبه 22 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
14 اکتبر 2025

(۲۸۰۶) حکم ایستادن مأموم واحد در کنار امام

(۲۸۰۶) سوال: اگر در کنار امام یک مأموم بود آیا کمی عقب­تر از او بایستد یا در موازات او بایستد؟ دلیل آن چیست؟

جواب:

اگر در کنار امام یک مأموم بود در سمت راست او می­ایستد همان­طور که سنت در این مورد از حدیث ابن عباس Ç ثابت شده است هنگامی که همراه پیامبر ﷺ شبی برای نماز قیام بیدار شد و در سمت چپ ایشان ایستاد لذا پیامبر ﷺ سرش را گرفت و او را در سمت راست قرار داد.[۱] سنت این است که مأموم در این حالت برابر با امام بایستد و نه جلوتر و نه عقب­تر قرار بگیرد زیرا هنگامی که در کنار امام بایستد یک صف تشکیل می­شود و آنچه در مشروع است مساوی بودن است به صورتی که هیچ یک بر دیگری پیشی نگیرند و دلیل آن فرموده­ی رسول الله ﷺ است: «عباد الله! لتسون صفوفکم أو لیخالفن الله بین وجوهکم»[۲](بندگان الله! یا صف­هایتان را برابر نموده یا اینکه الله À بین شما اختلاف قرار می­دهد).

اما آنچه اهل علم ذکر می­کنند از اینکه  در این حالت امام کمی از مأموم جلوتر باشد وجهی در سنت نداشته بلکه سنت بر خلاف آن است.


[۱] تخریج آن گذشت.

[۲] تخریج آن گذشت.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: إذا كان مع الإمام مأموم واحد فهل يتأخر عنه قليلا، أم يكون معه بالتوازي؟ وما الدليل على ذلك؟

فأجاب رحمه الله تعالى: إذا كان مع الإمام مأموم واحد فإنه يقف عن يمينه، كما ثبتت بذلك السُّنَّة في حديث ابن عباس رضي الله عنه، حين قام مع النبي ذات ليلة فوقف عن يَسَارِه، فأخذ النبي صلى الله عليه وسلم برأسه من ورائه فجعله عن يمينه، والسنة أن يكون المأموم في هذه الحال مُحاذيا للإمام، لا يتقدم عنه ولا يتأخر عنه، وذلك لأنه إذا وقف مع الأمام صارا صفا واحدا، والمشروع في الصف التساوي بحيث لا يتقدم أحد على أحد، ودليل ذلك قوله صلى الله عليه وسلم: «عباد الله ! التُسَونَّ صفوفكم أو ليُخَالِفَنَّ الله بين وجوهكم».

وأما ما ذكره بعض أهل العلم من أن الإمام يتقدم قليلا عن المأموم في هذه الحال، فإنه لا وجه له من السُّنَّة، بل السُّنَّة تدل على خلافه.

مطالب مرتبط:

(۲۸۰۷) حکم اقتدای نفر سوم به دو نمازگزار

امام را به جلو ببر سپس نماز بخوان و اگر خواستی مأموم را به عقب کشیده سپس نماز بخوان ...

ادامه مطلب …

(۲۸۰۵) حکم صف‌بندی زنان و مردان در جماعت خانگی

اگر اطراف شما مسجد نیست و صدای اذان را نمی­شنوید به صورت جماعت در مسجد نماز بخوانید و اگر زنان همراه شما نماز خواندند پشت سر شما می­ایستند و برای زن صفی در کنار مردان نیست حتی اگر از محارم باشند...

ادامه مطلب …

(۲۸۰۴) بررسی صحت نماز منفرد پشت صف و نماز در سمت چپ امام بدون عذر

از آنجایی که پیامبر ﷺ به زن بنابر عذر شرعی اجازه داده به تنهایی پشت صف مردان بایستد زیرا امکان ایستادن در کنار مردان برای او وجود ندارد...

ادامه مطلب …

(۲۸۰۹) حکم اقتدای کودک نابالغ در جماعت

قول راجح این است که صف بستن کودک درست است یعنی برای انسان جایز است که پشت سر امام صف ببندد در حالی که یک کودک در کنار وی ایستاده است...

ادامه مطلب …

(۲۸۰۸) حکم ایستادن کودکان در صف اول نماز جماعت

اگر ترس این داشت که دو کودک در کنار هم بازیگوشی کنند آن­ها را از یک دیگر جدا می­کند...

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه