(۲۷۸۸) حکم اقامه یا تکبیرة‌الاحرام برای نمازگزار منفرد پس از پایان جماعت در مسجد

(۲۷۸۸) سوال: شخصی در وقت نماز وارد مسجد شد و مردم نماز جماعت را خواند و از مسجد خارج شدند؛ آیا تکبیرة الاحرام بگوید یا اینکه هنگام ورود به مسجد اقامه کند؟

جواب:

سؤالی که از جانب برادرمان از اهل یمن وارد شد پیرامون کسانی که وارد مسجد می‌‌شوند در حالی که جماعت اولی پایان یافته است، چه کاری انجام دهند؟ می‌‌گوییم: نماز را اقامه نموده سپس به صورت جماعت نماز بخوانند و اشکالی در این کار وجود ندارد به دلیل فرموده‌‌ی رسول الله ﷺ در این مورد: «صلاة الرجل مع الرجل أزکی من صلاته وحده، وصلاته مع الرجلین أزکی من صلاته مع الرجل، و ما کان أکثر فهو أحب إلی الله»[۱](نماز مرد همراه با یک مرد دیگر بهتر از نماز به تنهایی است و نمازش همراه با دو نفر دیگر بهتر از نمازش با یک نفر است و هر چه تعداد بیشتر باشد نزد الله À محبوب‌‌تر است) و زیرا پیامبر ﷺ روزی در کنار اصحابش نشسته بود در آن هنگام مردی وارد مسجد شد رسول الله ﷺ فرمود: چه کسی به او صدقه می‌‌دهد و همراهش نماز می‌‌خواند؟ [۲] لذا یکی از اصحاب بلند شد و همراهش نماز خواند و پیامبر ﷺ نیز خواندن نماز جماعت را در این مسجد بعد از جماعت اول تأیید کردند. ولی شایسته است این کار بدون عذر به عنوان سنت همیشگی قرار داده نشود به صورتی که در یک مسجد دو امام قرار داده شود که یکی از آن‌‌ها در اول وقت و دیگری در آخر وقت نماز بخواند زیرا این کار از بدعت‌‌ها محسوب می‌‌شود.

و در این جا شایسته است که فرق بین امور همیشگی که به عنوان سنت قرار داده می‌‌شود و بین اموری که عارض می‌‌شود و به عنوان سنت قرار داده نمی‌‌شود را بدانیم. زیرا گاهی در امور عارض چیزی جایز است که در امور همیشگی جایز نیست، آیا نمی‌‌نگری که خواندن نماز شب با جماعت برخی اوقات اشکالی ندارد؟ اما به عنوان سنت همیشگی قرار داده نمی‌‌شود. به این معنا که انسان می‌‌تواند همراه دوستانش نماز شب را به صورت جماعت بخواند اما به عنوان سنت همیشگی قرار داده نمی‌‌شود. پیامبر ﷺ نماز شب را با اصحابش به صورت جماعت می‌‌خواند، عبدالله بن عباس، عبدالله بن مسعود، و حذیفة بن الیمان همراه ایشان نماز خواندند ولی از روش ایشان این نبوده که همیشه نماز شب را به صورت جماعت بخوانند لذا بین حالت عارض و حالت همیشگی فرق گذاشته می‌‌شود.

اما آیا این افرادی که بعد از اتمام جماعت اولی وارد مسجد می‌‌شوند همانطور که اقامه می‌‌کنند اذان نیز می‌‌گویند یا اینکه اذان اول کفایت می‌‌کند؟ جواب: اگر در شهر باشند اذان اول کفایت می‌‌کند زیرا آن را شنیده‌‌اند یا در حکم کسی هستند که آن را شنیده است.

اما اگر هنگام اذان در شهر نباشند مانند گروهی که مسافر هستند و وقت داخل شده در حالی که بر روی خشکی هستند سپس به رفتنشان ادامه دادند تا اینکه به شهر رسیدند در این صورت اذان و اقامه می‌‌گویند، اما با صدای بلند اذان نمی‌‌گویند تا اینکه مردم را دچار تشویش نکنند و چون در این حالت نیازی به بالا بردن صدا نیست زیرا اذان برای گروهی است که حضور دارند و بدون بالا بردن صدا می‌‌شنوند.

[۱] تخریج آن گذشت.

[۲] أخرجه أحمد (۳/۶۴)، و أبوداود: کتاب الصلاة، باب فی الجمع فی المسجد مرتین، شمارهی (۵۷۴).

تعداد بازدید: 0

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: دخل رجل المسجد في وقت الصلاة، والناس قد صلوا جماعة وانصرفوا من المسجد، فهل يُكَبَّر التكبيرة الأولى، أم يقيم الصلاة عند دخوله المسجد؟

فأجاب رحمه الله تعالى: السؤال الذي ورد من أخينا من أهل اليمن عن الجماعة يدخلون المسجد وقد انتهت الجماعة الأولى فماذا يصنعون؟ نقول: إنهم يقيمون الصلاة ثم يصلون جماعة، ولاحرج في ذلك؛ لقول النبي صلى الله عليه وسلم في ذلك: «صلاة الرجل مع الرجل أزكى من صلاته وحده، وصلاته مع الرجلين أزكى من صلاته مع الرجل، وما كان أكثر فهو أحب إلى الله»، ولأن النبي – صلى الله عليه وعلى آله وسلم- كان ذات يوم جالسا أصحابه، فدخل رجل المسجد، فقال – صلى الله عليه وعلى آله وسلم-: «من يتصدق على هذا فيصلي معه»؟ فقام أحد الصحابة فصلى معه، فأقر النبي -صلى الله عليه وعلى آله وسلم – الجماعة في هذا المسجد بعد الجماعة الأولى، إلا أنه لا ينبغي أن يُتَّخَذَ هذا سنة راتبة بدون عذر، بحيث يجعل في المسجد الواحد إمامان، أحدهما يصلي في أول الوقت، والثاني يصلي في آخر الوقت، فإن هذا من البدع.

وهنا ينبغي أن نعرف الفرق بين الأمور الراتبة التي تُتَّخَذُ سُنَّة، وبين الأمور العارضة التي لا تُتَّخَذُ سنة، فقد يجوز في الأمور العارضة ما لا يجوز في الأمور الراتبة الدائمة، ألا ترى أن الجماعة في صلاة الليل لا بأس بها أحيانًا؟ لكن لا تتخذ سنة راتبة، بمعنى: أن الإنسان يمكن أن يصلي هو ورفقاؤه صلاة الليل جماعة، لكن لا يتخذ هذا سنة راتبة، فقد صلَّى مع النبي –صلى الله عليه وعلى آله وسلم – سنة الليل جماعة من الصحابة، صَلَّى معه عبد الله بن عباس، وعبد الله بن مسعود، وصلى حذيفة بن اليمان لكنه لم يكن من هديه -عليه الصلاة والسلام- أن يصلي صلاة الليل جماعة دائما، فيفرق بين الحال العارضة والحال الراتبة الدائمة.

ولكن هل هؤلاء الجماعة الذين دخلوا بعد انقضاء الجماعة الأولى يؤذنون أيضًا كما يقيمون أو يكفي الأذان الأول؟ الجواب: إذا كانوا في البلد فإن الأذان الأول يكفيهم؛ لأنهم قد سمعوه، أو هم في حكم من يسمعه.

أما إذا لم يكونوا في البلد حين ،الأذان، كقوم مسافرين دخل عليهم الوقت وهم في البَر، ثم استمروا في سيرهم حتى وصلوا إلى البلد، فهنا يؤذنون ويقيمون، لكن لا يؤذنون بصوت مرتفع؛ لئلا يشوشوا على الناس، ولأنه لا حاجة لرفع الصوت في هذه حال، إذ إن الأذان سيكون لقوم حاضرين يسمعون بدون رفع صوت.

مطالب مرتبط:

(۲۷۸۹) حکم شرکت در جماعت دوم پس از ادای نماز فرض به‌ صورت فردی

اگر به تنهایی نماز خواندی نماز از گردنت ساقط می‌‌شود ولی برای تو جایز نیست در صورتی که توانایی نماز خواندن را با جماعت داری به تنهایی نماز بخوانی زیرا نماز جماعت واجب است....

ادامه مطلب …