جمعه 18 ربیع‌الثانی 1447
۱۸ مهر ۱۴۰۴
10 اکتبر 2025

(۲۴۳۷) حکم کسی که فراموش کند بگوید: الله اکبر یا سمع الله لمن حمده

(۲۴۳۷) سوال: حکم کسی که فراموش کند بگوید: الله اکبر یا سمع الله لمن حمده، آیا سجده‌ی سهو دارد؟ و همچنین کسی که قرائت فاتحه را فراموش کند؟

جواب:

کسی که قول: الله اکبر را فراموش کند اگر آن تکبیره الإحرام باشد نمازش منعقد نشده است و بر او واجب است که نماز را از اول بخواند تکبیره الإحرام را بگوید اما اگر تکبیر غیر از تکبیره الإحرام را فراموش کند مانند تکبیر برای رکوع رفتن، این نقص در واجب است پس واجب است که سجده‌ی سهو کند و محل آن نیز قبل از سلام است و همچنین اگر فراموش کرد بگوید: سمع الله لمن حمده، این نقص در واجب است پس قبل از سلام سجده‌ی سهو را به جا می‌آورد.

اما کسی که قرائت فاتحه را فراموش کند که رکنی از ارکان نماز می‌باشد هنگامی که انسان آن را در رکعتی فراموش کند پس بر می‌گردد و آن را می‌خواند و این زمانی است که به رکعت بعدی نرفته باشد و اگر به رکعت بعدی رفته باشد آن رکعت بدل این رکعتی می‌شود که در آن فاتحه را فراموش کرده است مثال آن: شخصی تکبیره الإحرام گفته سپس فراموش می‌کند فاتحه را بخواند و به رکوع می‌رود و هنگامی که به رکوع رفت و سجده کرد و به بین دو سجده رسید به یاد آورد که فاتحه را نخوانده است در این صورت می‌گوییم: بلند شو و فاتحه را بخوان و نمازت را تکمیل کن و سلام بده سپس بعد از سلام نماز سجده‌ی سهو را به جا آور.

این مثالی است برای کسی که قبل از آن که به رکعت بعدی برسد به یاد آورد.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: ما حكم من نَسِيَ قول: الله أكبر، أو: سمع الله لمن حمده، وهل يسجد سجود السهو؟ وكذلك من نَسِيَ قراءة فاتحة الكتاب؟

فأجاب رحمه الله تعالى: من نَسِيَ قول: الله أكبر، إذا كانت هذه تكبيرة الإحرام فإن صلاته لم تنعقد، ويجب عليه أن يستأنف الصلاة من جديد ويُكبر للإحرام، أما إذا كان الذي نسي من التكبير ما عدا تكبيرة الإحرام، كالتكبير للركوع مثلا فإن هذا نقص واجب، يجب عليه سجود السهو، ويكون تحله قبل السلام، وكذلك إذا نسي أن يقول: سمع الله لمن حمده، فإنه نقص واجب يسجد له قبل السلام.

وأما من نسي قراءة الفاتحة فإن قراءة الفاتحة رُكن من أركان الصلاة، إذا نسيها الإنسان في ركعة فإنه يرجع إليها ليأتي بقراءة الفاتحة، ما لم يقم إلى الركعة التالية، فإن قام إلى الركعة التالية صارت هذه الركعة بدلا عن الركعة التي نسي منها الفاتحة. مثال ذلك: رجل عندما كَبَّرَ للإحرام نسي أن يقرأ الفاتحة، فركع، ولما ركع وسجد وجلس بين السجدتين ذكر أنه لم يقرأ الفاتحة، نقول له: قم من جلوسك واقرأ الفاتحة، وأكمل صلاتك وسَلَّم، ثم اسجد للسهو بعد السلام. هذا مثال إذا ذَكَر قبل أن يَصِلَ إلى القيام في الركعة التالية.

مطالب مرتبط:

(۲۴۴۴) حکم سجده در سوره سجده و تصحیح اشتباه در نماز جماعت

به نسبت کسانی که گمان کردند امام نیز همراه آنها در سجده است سجده کردند سپس دانستند که امام در رکوع است در این حالت از سجده بلند می‌شوند و به رکوع می‌روند و از امامشان تبعیت می‌کنند و نمازشان صحیح می‌باشد....

ادامه مطلب …

(۲۴۵۶) حکم سجده‌ی سهو مأمومین در صورت تأخیر و فوت برخی رکعات نماز

امام را بعد از سلام در سجود تبیعت نمی‌کنند چون معذور می‌باشند و در متابعت امام باید قبل از سجود همراه او سلام اول را نیز بدهند....

ادامه مطلب …

(۲۴۵۹) حکم شک امام در تشهد اول و عدم گفتن تسبیح توسط مأمومین

اگر امام در ترک تشهد اول شک کرده است یعنی شک کرده که واجبی را ترک کرده یا نه؟ اهل علم در این مسئله اختلاف کرده‌اند....

ادامه مطلب …

(۲۴۵۴) حکم ترک تشهد اول توسط امام و وظیفه مأمومین

انسان برای سهو در نماز سرزنش نمی‌شود زیرا هر بشری فراموش می‌کند و برای همین کسی که بیشترین خشوع در نماز را داشت یعنی رسول الله ﷺ نیز در نماز فراموش کرد....

ادامه مطلب …

(۲۴۴۰) حکم نماز در صورت ترک یک رکعت به دلیل جهل یا فراموشی

(۲۴۴۰) سوال: اگر کسی یک رکعت از نماز را از روی جهل یا فراموشی نخواند و بلافاصله بعد از سلام از مسجد خارج شود اما وقتی زیادی نمی‌گذرد که برمی‌گردد، آیا الان یک رکعت بخواند و سجده‌ی سهو بکند یا نماز را از اول بخواند؟ جواب: اگر وقت زیادی نگذشته است و زمانی که به […]

ادامه مطلب …

(۲۴۳۸) حکم کسی که فاتحه از روی فراموشی ترک کند

کسی که فاتحه را در رکعتی ترک کند رکنی از نماز را ترک کرده است چون قرائت فاتحه رکنی از ارکان نماز است و نماز بدون آن صحیح نیست....

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه