چهارشنبه 23 ربیع‌الثانی 1447
۲۳ مهر ۱۴۰۴
15 اکتبر 2025

(۲۴۲۲) سجود سهو قبل از سلام است یا بعد از آن؟

(۲۴۲۲) سوال: سجود سهو قبل از سلام است یا بعد از آن؟

جواب:

سجده‌ی سهو گاهی قبل از سلام و گاهی بعد از سلام است.

اگر نقصی در واجب نماز رخ دهد قبل از سلام است همانگونه کسی تشهد اول را فراموش کند و بلند شود تا این راست ایستاد لذا نمینشیند و قبل از سلام سجده‌ی سهو می‌کند.

و همچنین اگر فراموش کرد در رکوع بگوید: سبحان ربی العظیم یا فراموش کرد در سجود بگوید: سبحان ربی الأعلی، سجده‌ی سهو قبل از سلام قرار می‌گیرد.

و اگر به سبب زیادت در نماز است سجده‌ی سهو بعد از سلام قرار می‌گیرد مثل: اگر دو رکوع را در رکعت انجام دهد و این زیادت است و اگر از کسی از روی فراموشی سر زد سجده‌ی سهو را بعد از سلام بجا می‌آورد و همچنین اگر یک رکعت زیادی خواند این زیادت است و اگر کسی از روی فراموشی آن را انجام داد سجده‌ی سهو را بعد از سلام قرار می‌دهد و سنت این‌گونه است.

اما اگر سجده.ی سهو به سبب شک باشد: اگر نزدش ترجیحی دارد به راجح نزدش عمل می‌کند و بعد از سلام سجده‌ی‌ سهو می‌کند و اگر ترجیحی ندارد به آنچه یقین دارد (حداقل) عمل می‌کند و قبل از سلام سجده‌ی سهو می‌کند و مثال آن: شخصی در رکعت سوم شک می‌کند که این رکعت سوم است یا دوم؟ ولی ظن غالبش رکعت سوم می‌باشد بنابراین بر همین اساس نمازش را به پایان می‌رساند سپس سلام می‌دهد و بعد از آن سجده‌ی سهو را انجام می‌دهد.

و شخصی در رکعت سوم شک می‌کنن که آیا رکعت سوم است یا دوم؟ و هیچ‌کدام نزدش ترجیح ندارد لذا آن را دوم در نظر می‌گیرد چون که دو رکعت را یقین دارد و بر آن اساس نماز تکمیل می‌کند و قبل از سلام سجده‌ی سهو می‌‌کند.

این مسئله به نسبت جماعت: اگر انسان همراه جماعت است و امام بعد از سلام سجود را انجام داد هنگامی که امام سلام داد و هنوز نماز او باقی مانده بود بلند می‌شود و نمازش را تمام می‌کند و هنگامی که نمازش پایان یافت حال اگر او در زمان سهو امام با جماعت بوده است که بعد از سلام نمازش دو سجده‌ی سهو را بجا می‌آورد و اگر سهو امام قبل از وارد شدن او به جماعت بوده است سجده‌ی سهو نمی‌کند.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: سجود السهو، هل هو قبل السلام أم بعده؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: سجود السهو يكون قبل السلام، ويكون بعد السلام.

فإذا كان عن نقص واجب فهو قبل السلام كما لو نسي التشهد الأول فقام حتى اسْتَتَمَّ قائما، فإنه لا يرجع، ويسجد قبل السلام.

وكذلك لو نسي أن يقول: سبحان ربي العظيم في الركوع، أو نسي أن يقول: سبحان ربي الأعلى في السجود، فإنه يسجد قبل السلام.

وإن كان عن زيادة فإنه يسجد بعد السلام فلو ركع في ركعة ركوعين فهذه زيادة، فإذا وقع منه ذلك نسيانا فإنه يسجد بعد السلام. ولو زاد ركعة فهذه زيادة، فإذا فعلها ناسيا فإنه يسجد بعد السلام، هكذا جاءت السنة.

وأما إذا كان السجود عن شَكٍّ: فإن كان عنده ترجيح عمل بالراجح وسجد بعد السلام، وإن لم يكن عنده ترجيح عمل بالمتيقن -وهو الأقل- وسجد قبل السلام، مثال ذلك: رجل في الركعة الثالثة، وشك هل هي الثالثة أو الثانية؟ لكن غلب على ظنه أنها الثالثة فليتم عليها ثم يسلم، ويأتي بالسهو بعد السلام.

ورجل في الركعة الثالثة شك أهي الثانية أو الثالثة؟ ولم يترجح عنده أنها الثالثة ولا الثانية، فليجعلها الثانية لأنها الْمُتَيَقَّنُ، ويكمل عليها، ويسجد قبل السلام.

هذه المسألة بالنسبة للجماعة: إذا صار الإنسان مع الجماعة، وكان سجود الإمام بعد السلام، فإنه إذا سلم إمامه وكان عليه باقي من الصلاة، يقوم ويأتي بما بقي عليه، فإذا انتهت الصلاة، فإن كان قد أدرك الإمام في السهو فيما سها به فليسجد سجدتين بعد السلام، وإن كان قد سها الإمام قبل أن يدخل معه فلا سجود عليه.

مطالب مرتبط:

(۲۴۳۵) حکم سلام پس از سجده‌ی سهو در صورت اضافه شدن رکعت در نماز

هنگامی که سجده‌ی سهو کرد دوباره سلام می‌دهد و طبق قول راجح نیازی به دوباره تشهد خواندن نیست ...

ادامه مطلب …

(۲۴۴۲) حکم تکرار نماز به دلیل شک مداوم در رکعات

این شک‌های که بر تو و بر بسیاری از مردم وارد می‌شود وهم و وسوسه‌های شیطان است که به قلب کسی که الله را عبادت می‌کند می‌اندازد تا عبادتش را فاسد کند

ادامه مطلب …

(۲۴۴۷) حکم سجده‌ی سهو فردی در نماز جماعت در صورت اشتباه

بر تو سجده‌ی سهو لازم نمی‌باشد مادامی که چیزی از نماز از تو فوت نشده باشد...

ادامه مطلب …

(۲۴۱۸) حکم سجده‌ی سهو در نماز فرض و نفل

آنچه موجب سجده‌ی سهو می‌شود و محل آن در نماز فرض و نفل یکی است....

ادامه مطلب …

(۲۴۴۸) آیا برای مأموم جایز است که سجده‌ی سهو کند؟

اگر مأموم از اول نماز با امام همراه بوده است و چیزی از او فوت نشده است و سجده‌ی سهو بر او واجب شد، امام آن متحمل می‌شود و سجده‌ی سهو از او ساقط می‌شود....

ادامه مطلب …

(۲۴۷۲) حکم نماز در صورت شک در قرائت فاتحه و فراموشی سجده‌ی سهو

اگر این نماز‌گزار بسیار شک می‌کند یعنی دائما شک دارد این شک او اعتبار ندارد و آن را رها کند به طوری که اصلا بر قلب او وارد نشده است ....

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه