(۲۰۲۵) حکم نماز با کفش

(۲۰۲۵) سوال: حکم نماز با کفش چیست؟

جواب:

با کفش نماز خواندن سنت است رسول الله ﷺ در کفش نماز می‌خواند و امر کرده است که با کفش نماز بخوانند به مخالت یهود که در کفش‌هایشان نماز نمی‌خوانند ولی این سنت اگر بر آن اذیت مترتب شود با نگاه نکردن مردم به کفش‌هایشان هنگام داخل شدن مسجد که اگر پلیدی در آن وجود داشته باشد آن را از بین ببرند و در آن نماز بخوانند پس شایسته نیست که انسان کاری کند که سبب اذیت مردم شود و زمانی که ترک سنت به سبب ترس از اذیت رساندن باشد حرجی در ترک سنت مثل این نیست.

ولی شایسته که این سنت زنده شود با این که گاهی به مردم یادآور شد تا حق آشکار گردد و فراموش نشود و بعضی از عوام هستند که انکار بسیار شدیدی بر کسی که با کفش نماز می‌خواند، می‌کنند ولی بر کسی که با خُف نماز بخواند انکار نمی‌کنند برای چه؟ زیرا که از عادت است که مرد با خفش نماز بخواند و از عادت نیست که با کفش نماز بخواند با وجود این که هر دو در سنت یکسان هستند پس کسی که با افضل نماز بخواند افضل است و همچنین کسی که با کفش نماز بخواند افضل است ولی اگر ترس از چیزی که به آن اشاره کردم وجود دارد حرجی ترک این سنت وجود ندارد و معلوم است که اگر این باب را برای عوام گشودیم سهل انگاری می‌کنند و با کفش‌هایشان که با آب و پلیدی است وارد مسجد می‌شوند و مسجد را کثیف می‌کنند و فرش را فاسد می‌کنند پس همین مردم نماز با کفش را رها کردند به خاطر ترس از محظور نه روی این که سنت را نخواهند زیرا هیچ مؤمنی نیست که سنت رسول الله ﷺ را خواهان نباشد مگر این که از ضرر بزرگی بترسد و ترک سنت برای ترس از فتنه یا ضرری که بدنبال دارد، باشد و رسول الله ﷺ در این مورد به عائشه È فرمودند: «أَلَمْ تَرَيْ أَنَّ قَوْمَكِ لَمَّا بَنَوُا الْكَعْبَةَ اقْتَصَرُوا عَنْ قَوَاعِدِ إِبْرَاهِيمَ؟ ” فَقُلْتُ: يَا رَسُولَ اللَّهِ، أَلَا تَرُدُّهَا عَلَى قَوَاعِدِ إِبْرَاهِيمَ؟ قَالَ: ” لَوْلَا حِدْثَانُ قَوْمِكِ بِالْكُفْرِ لَفَعَلْتُ»[۱] (آیا نمی‌بینی که قوم تو (قریش) در تجدید بنای کعبه بر اساسی که ابراهیم گذاشته بود، کوتاهی کردند. من گفتم: یا رسول‌الله آیا کعبه را بر اساسی که ابراهیم نهاده بود، برنمی‌گردانی؟ رسول الله ﷺ فرمود: اگر قوم تو نزدیک به کفر (عصر جاهلیت) نمی‌بودند، این کار را می‌کردم) ولی از ترس فتنه آن را رها کرد و ترسی که مفسده‌‌ای که بر آن مترتب می‌شد از بنای کعبه بر اساسی که ابراهیم گذاشته بود، بزرگ‌تر بود.

و همچنین رسول الله ﷺ روزه‌اش در رمضان را که مسافر هم بود ادامه نداد زیرا که برای مردم سخت بود: «رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ خَرَجَ عَامَ الْفَتْحِ فِي رَمَضَانَ، فَصَامَ رمضان و صام المسلمون معه، حَتَّى اذا کان بَلَغَ الْكَدِيدَ دعا بماء في قعب و هو علی راحلته، فشرب، والناس ینظرون، یعلمهم أنه قد أفطر، فأفطر المسلمون»[۲] (رسول الله ﷺ در عام الفتح در رمضان بود خارج شد پس روزه گرفت و مسلمانان همراه ایشان نیز روزه گرفتند تا این که به کدید (اسم مکانی) رسیدند و آبی را که در کاسه بود خواست و ایشان سوار شتر بودند پس نوشید و مردم نگاه می‌کردند و دانستند که افطار کرده است پس مسلمانان نیز افطار کردند) پس اینجا رسول الله ﷺ ادامه دادن روزه را با وجودی که والله أعلم می‌خواست ترک کرد به خاطر نیاز مردم به افطار کردن.

پس به هر حال جواب این است: نماز خواندن با کفش سنت است و رسول الله ﷺ این را انجام داده و به آن امر کرده است ولی اگر ترسیده شود که انجام این سنت مفسده‌ای برای مسجد داشته باشد یا نمازگزاران اذیت شوند حرجی در ترک نماز با کفش وجود ندارد ولی مردم باید بدانند از جهت که اهل علم برایشان بیان کنند که با کفش نماز خواندن سنت است.

[۱] رواه البخاری (۱۵۸۳) و مسلم (۱۳۳۳).

[۲] رواه البخاری (۱۹۴۴) و مسلم (۱۱۱۳).

تعداد بازدید: 35

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: ما حكم الصلاة في النعال؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: الصلاة في النعال سنة، فإن النبي صلى الله عليه وسلم كان يصلي في نعليه، وأمر بالصلاة في النعلين مخالفة لليهود الذين لا يصلون في نعالهم. ولكن هذه السُّنَّة إذا كان يترتب عليها أذى، بحيث لا يقوم الناس بما أمروا به من النظر في نعالهم عند دخول المسجد، فإن وجدوا فيها أذى أماطوه وصلوا فيها، فإنه لا ينبغي للإنسان أن يفتح على الناس ما فيه الأذى، وحينئذ يكون ترك السُّنَّةِ لتفادي ما يخشى من الأذى، ولا حرج في ترك السنة لمثل هذا.

ولكن ينبغي أن تحيا هذه السنة، بأن تُذْكَرَ للناس أحيانًا، حتى يتبين الحق ولا يُنسى، وقد كان بعض العامة يستنكر استنكارًا عظيما أن يصلي الإنسان في نعليه، ولكنهم لا يستنكرون أن يصلي في خفيه، لماذا؟ لأنه كان من العادة عندهم أن يصلي الرجل في خفيه، وليس من العادة أن يصلي الرجل في نعليه، مع أن السُّنَّة في هذا وهذا سواء، فمن كان عليه خفان فالأفضل أن يصلي فيهما، ومن كان عليه نعلان فالأفضل أن يصلي فيهما، ولكن إذا خشي المحظور الذي أشرت إليه فلا حرج في ترك هذه السُّنَّة، ومن المعلوم أننا لو فتحنا للعامة هذا الباب لتهاونوا بالمساجد، ودخلوا في نعالهم وكلها أذى وكلها ماء، ولَطَّخُوا بها المسجد، وأفسدوا بها الفرش، فلهذا ترك الناس الصلاة في النعلين مخافة هذا المحظور لا رغبة عن السُّنَّةِ، لأن كل مؤمن لا يمكن أن يرغب عن سنة رسول الله صلى الله عليه وسلم، إلا أن يخشى من ضرر أكبر، وترك السُّنَّة خوفًا من الفتنة أو من الضرر قد جاءت به السُّنَّة، فها هو النبي -عليه الصلاة والسلام- حدث عائشة رضي الله عنها قال لها: «ألم تري أن قومك لما بنوا الكعبة اقتصروا عن قواعد إبراهيم؟»، فقلت: يا رسول الله، ألا تردها على قواعد إبراهيم؟ قال: «لولا حدثان قومك بالكفر لفعلت»، ولكنه ترك ذلك خوفا من الفتنة، وخوفًا مما يترتب عليه من مفسدة أكبر من إعادة بنائها على قواعد إبراهيم.

وكذلك ترك النبي – عليه الصلاة والسلام – الاستمرار في صيامه في رمضان وهو مسافر، لأنه شق على الناس الصوم فقد «خرج رسول الله صلى الله عليه وسلم عام الفتح في رمضان، فصام، رمضان وصام المسلمون معه، حتى إذا كان بالْحَدِيدِ دعا بماء في قَعْبِ وهو على راحلته، فشرب، والناس ينظرون، يعلمهم أنه قد أفطر، فأفطر المسلمون»، فهنا ترك النبي -عليه الصلاة والسلام- الاستمرار في الصوم مع أن ذلك والله أعلم هو رغبته من أجل حاجة الناس إلى الفطر.

فعلى كل حال يكون الجواب أن الصلاة في النعلين سنة، فعلها النبي صلى الله عليه وسلم وأمر بها، ولكن إذا خيف من فعل هذه السنة أن تكون مفسدة تعود على المسجد أو أذية للمصلين فلا حرج في ترك الصلاة في النعلين، لكن يجب أن يكون ذلك معلوما عند الناس، بحيث يبين أهل العلم للناس أن الصلاة في النعلين سنة.