(۱۹۷۴) سوال: حکم نماز با لباس بلند و دراز چیست؟ آیا نماز را باطل می‌کند یا نه؟ با وجود این که بسیاری از مردم با لباس بلند و دراز نماز می‌خوانند و جاهل هستند به حکم بلند‌تر بودن لباس از کعبین؟ جزاکم الله خیرا.

جواب:

جواب بر این سوال مقتضای این را دارد که در مورد دو مسئله صحبت کنیم:

اول: بلند کردن لباس یا شلوار تا پایین‌تر از کعبین از گناهان کبیره است زیرا رسول اللهﷺ می‌فرماید:  «مَا أَسْفَلَ مِنَ الْكَعْبَيْنِ مِنَ الْإِزَارِ فَفِي النَّارِ»[۱] (آنچه از ازار از کعبین پایین‌تر باشد در آتش است) و وعید فقط برای گناهان کبیره است و فرقی نمی‌کند که این پایین‌تر بودن از کعبین از روی تکبر و خود بزرگ بینی باشد یا بدون تکبر باشد و بعضی از مردم گمان می‌کنند که این وعید فقط برای کسانی است از روی تکبر این کار را انجام می‌دهند و می‌گوید: که من از روی تکبر این کار را نکرده‌ام ولی به این رغبت داشته‌ام و این گمان اشتباهی است و وعید در مورد متکبرین شدیدتر و عظیم‌تر از کسی است که لباسش یا شلوارش را پایین‌تر از کعبین می‌آورد زیرا وعید برای متکبرین این است که اللهÀ روز قیامت با آنها صحبت نمی‌کند و به آنها نگاه نمی‌کند و ایشان را تزکیه نمی‌کند و برایشان عذابی دردناک است همانگونه که در صحیح مسلم از ابوذر الغفاریJ ثابت است که رسول اللهﷺ فرموده است: «ثَلَاثَةٌ لَا يُكَلِّمُهُمُ اللَّهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ، وَلَا يَنْظُرُ إِلَيْهِمْ، وَلَا يُزَكِّيهِمْ، وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ “. قَالَ : فَقَرَأَهَا رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ثَلَاثَ مِرَارًا. قَالَ أَبُو ذَرٍّ : خَابُوا، وَخَسِرُوا، مَنْ هُمْ يَا رَسُولَ اللَّهِ ؟ قَالَ : الْمُسْبِلُ ، وَالْمَنَّانُ، وَالْمُنَفِّقُ سِلْعَتَهُ بِالْحَلِفِ الْكَاذِبِ»[۲] (سه گروه هستند که اللهÀ در قیامت با آنان در سخن نمی‌آید و به آنان نظر نمی‌افکند و آنان را [از لوس گناه] پاک نمی‌گرداند و برای آنان عذابی دردناک است رسول اللهﷺ سه بار آن را تکرار فرمود. ابوذر گفت: ای رسول اللهﷺ این افراد زیان‌دیده چه کسانی هستند؟ فرمود: دامن کشنده بر زمین، بخشنده‌ی منت‌گذار و کسی که به دورغ کالای خود را به فروش رساند) و رسول اللهﷺ فرموده است: «مَنْ جَرَّ ثَوْبَهُ خُيَلَاءَ لَمْ يَنْظُرِ اللَّهُ إِلَيْهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ»[۳] (کسی که لباسش را متکبرانه بکشد اللهÀ در روز قیامت به نگاه نمی‌کند) پس زمانی که عقابشان باهم فرق می‌کنند نمی‌توان آن دو را به یک‌دیگر ملحق گردانید زیرا که اگر یکی را به دیگری ملحق گردانی لازمه‌اش تکذیب خبر دیگری می‌شود زیراکه وقتی عمل یکی است عقوبت آن با هم مختلف نمی‌شود.

در هر صورت به کسانی که به پایین آوردن شلوار یا لباسشان تا زیر کعبین دچار شده‌اند، می‌گویم: تقوای اللهÀ را در مورد خودتان رعایت کنید و بدانید آنچه که رسول اللهﷺ فرموده است حق است و اگر شما اسباب و موجباتش را انجام دادید و شما در معرضش قرار گرفته‌اید و به خودتان ظلم کرده‌اید.

دوم: به نسبت نماز علما اختلاف کرده‌اند که کسی که در لباسی حرام نماز بخواند نمازش صحیح است یا نه؟ بعضی گفته‌اند که نمازش صحیح است زیرا نهی از پوشیدن لباس حرام عام است و خاص نماز نیست و نهی اگر عامی باشد که در عبادت و غیر عبادت وجود دارد، عبادت را باطل نمی‌کند و برای همین غیبت روزه را باطل نمی‌کند با وجود این که در روزه و غیر آن حرام است از این جهت که حرام بدون آن عام است و اما اگر تحریم خاص باشد عبادت را باطل می‌کند و برای همین خوردن و نوشیدن روزن را باطل می‌کند زیرا حرام بودن آن خاص روزه می‌باشد.

و معلوم است که پایین‌تر بودن لباس از کعبین در نماز و غیر نماز حرام است پس نماز در لباس حرام صحیح است ولی به خاطر پوشیدن این لباس گناه کار است.

پس کسی که لباس یا شلوارش را پایین‌تر از کعبینش می‌آورد برای نمازش خطر عظیمی وجود دارد از این جهت که بسیاری از علما گفته‌اند نمازش صحیح نیست.

[۱] رواه البخاری (۵۷۸۷).

[۲] رواه مسلم (۱۰۶).

[۳] رواه البخاری (۳۶۶۵) و مسلم (۲۰۸۴).