(۱۹۱۷) سوال: حکم تأخیر کردن نماز عشا تا نصف شب به نسبت زن چیست؟

جواب:

به تأخیر انداختن نماز عشا تا نصف برای مرد و زن بدون شک افضل است زیرا رسول اللهﷺ دوست می‌داشت که نماز عشا را به تأخیر بندازد و شبی به سمت اصحابش بیرون آمد و قسمت زیادی از شب گذشته بود و فرمود: «إنه لوقتها لولا أن أشق علی أمتی»[۱] (حقیقتا وقت نماز عشا است اگر برای امتم سخت نبود) ولی اگر لازمه به تأخیر انداختن نماز عشا برای مردان رها کردن جماعت است پس در این صورت برای او حرام است برای اینکه نماز جماعتی واجب است و واجب است هنگامی که تأخیر می‌شود از نصف شب تجاوز نکند زیرا رسول اللهﷺ وقت نماز عشا را تا نصف شب معین کرده است و جایز نیست که نا بعد از نصف شب به تأخیر انداخته شود زیرا که دیگر وقت آن نیست.

و برای همین که قول راجح این است که بعد از نصف شب وقت نماز عشا نیست پس اگر زنی بعد از نصف شب از حیض پاک شد پس قضای نماز عشا برای او لازم نیست زیرا که بعد از خروج وقت پاک شده است و برای همین می‌گوییم: نماز فجر از قبل و بعدش منفصل است، پس از نماز عشا جدا است زیرا که بین آن نصف آخر شب قرار دارد و از نماز ظهر جدا است زیرا که بین آن نصف اول روز قرار دارد و برای همین اللهﷺ می‌فرماید: {أَقِمِ ٱلصَّلَوٰةَ لِدُلُوكِ ٱلشَّمۡسِ إِلَىٰ غَسَقِ ٱلَّیۡلِ} (نماز را از زوال آفتاب (هنگام ظهر) تا تاریکی شب بر پا دار) سپس جدا کرد و گفت: {وَقُرۡءَانَ ٱلۡفَجۡرِۖ}  [سوره اﻹسراء: ۷۸] (و (نیز) قرآن فجر (= نماز صبح)) و نگفت: نماز را از زوال آفتاب تا طلوع خورشید بر پا دار بلکه گفت: تا تاریکی شب یعنی تا نصف آن زیرا که در نهایت تاریکی می‌باشد، پس  نهایت وقت نماز عشا تا نصف شب است و این ظاهر قرآن و صریح سنت است.

[۱] رواه مسلم (۶۳۸).