چهارشنبه 23 ربیع‌الثانی 1447
۲۳ مهر ۱۴۰۴
15 اکتبر 2025

(۱۵۴۶) حکم زیاده‌روی در اعمال وضو و نماز بر اثر وسواس

(۱۵۴۶) سوال: من به خاطر وسواسی که دارم، اعضای وضو را بیش از مقدار مطلوب می‌شویم. قرائت سوره‌ی فاتحه در نماز را بیش از یک بار تکرار می‌کنم و سلام نماز را نیز چند بار تکرار می‌کنم. روزی در این باره با همسرم دچار اختلاف شدم و وی گفت: این کار، حرام است. نظر شما چیست؟

جواب:

نظر من این است که شستن اعضای وضو بیش از سه مرتبه، تجاوز از حد و مرزی است که الله À تعیین نموده است؛ الله B  فرمود: {وَمَنْ يَتَعَدَّ حُدُودَ اللَّهِ فَقَدْ ظَلَمَ نَفْسَهُ} [الطلاق: ۱] : (هر کسی که از حدود الله تجاوز کند، به خود ظلم و ستم روا داشته است). در حدیث نیز آمده است که رسول الله ﷺ با شستن یک مرتبه یک مرتبه[۱]، دو مرتبه دو مرتبه[۲] و سه مرتبه سه مرتبه[۳] اعضای وضو، وضو گرفته و فرموده است: «من زاد على هذا فقد أساء وَتَعَدَّى وَظَلَمَ»[۴] : (هر کس بر این مقدار بیافزاید، بدی، تجاوز و ظلم کرده‌ است).

درباره‌ی نماز هم همین طور است: نمازگزار نباید ، اذکار نماز را بیش از یک مرتبه تکرار کند مگر این ‌که در سنت وارد شده باشد. بنابراین شخص نباید سوره‌ی فاتحه، تکبیر و قرائت سوره را تکرار کند اما مواردی که تکرار آن مشروع است مانند تسبیح در ركوع و سجود، ایرادی ندارد و شخص هر مقدار که بخواهد می‌تواند آن را تکرار کند.

به این سؤال کننده توصیه می‌کنم که وسواس را کنار بگذارد زیرا در غیر این صورت، این وسواس پیشرفت کرده و شدت خواهد یافت؛ چون شیطان (پناه بر الله À) به تدریج انسان را از چیزهای کوچک به چیزهای بزرگ می‌کشاند لذا وی باید از شیطان رانده شده به الله À پناه ببرد و در وضو و نمازش بر چیزی که شریعت اسلام دستور داده و حکم نموده است، نیافزاید.


[۱] تخریج آن گذشت.

[۲] تخریج آن گذشت.

[۳] تخریج آن گذشت.

[۴] مسند احمد (۱۱/۲۷۷، شماره ۶۶۸۴). سنن ابوداود: کتاب الطهارة، باب الوضوء ثلاثا ثلاثا، شماره (۱۳۵). سنن نسائی: کتاب الطهارة، باب الاعتداء فی الوضوء، شماره (۱۴۰).

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

تقول السائلة: إني أغسل العضو المراد غسله في الوضوء أكثر من المطلوب بسبب الوسواس، وأيضًا في الصلاة أعيد قراءة الفاتحة أكثر من مرة، قـ وأكرر أيضًا التسليم عدة مرات. وفي إحدى المرات دار خلاف بيني وبين زوجي حول هذا الموضوع، فقال بأن هذا محرم. فما رأيكم؟

فأجاب رحمه الله تعالى: رَأْينا أن الزيادة في الوضوء على ثلاث من تعدي حدود الله، وقد قال الله تبارك وتعالى-: ﴿ وَمَن يَتَعَدَّ حُدُودَ اللَّهِ فَقَدْ ظَلَم نَفْسَهُ ﴾ [الطلاق: ١]. وفي الحديث عن النبي -صلى الله عليه وعلى آله وسلم- أنه «تَوضَّأَ مَرَّةً مَرَّةً»، و«مَرَّتَيْنِ مَرَّتَيْنِ»، و«ثَلاثًا ثلاثا»، وقال: «مَنْ زَادَ عَلَى هَذَا فَقَدْ أَسَاءَ وَتَعَدَّى وَظَلَمَ».

وكذلك يقال في الصلاة: لا يُكرّر المصلي أذكار الصلاة أكثر من مرة، إلا ما وردت به السُّنة، فلا يُكرّر الفاتحة ولا التكبيرة، ولا قراءة سورة مع الفاتحة، وأما ما ورد فيه التكرار ، كالتسبيح في الركوع وفي السجود فلا بأس به؛ يُكرّر ما شاء.

وإني أنصح هذه المرأة من التمادي في الوسواس، وأقول: إنه ربما تصل إلى حال شديدة؛ لأن الشيطان يستدرج بني آدم من الأصغر إلى الأكبر، والعياذ بالله، فعليها أن تستعيذ بالله من الشيطان الرجيم، وألا تزيد على ما جاءت به الشريعة؛ لا في وضوئها، ولا في صلاتها.

مطالب مرتبط:

(۱۵۲۲) اگر زن، نوزادش را از نجاست بشوید، وضویش باطل می‌گردد؟

وضوی زن در اثر شستن نوزادش از نجاست، باطل نمی‌شود؛ زیرا بنا بر قول راجح، لمس کردن دو شرمگاه، وضو را باطل نمی‌کند مگر این که شخص، آلت تناسلی خود را از روی شهوت، لمس کند...

ادامه مطلب …

(۱۵۲۱) آیا نگاه کردن به عورت مرد یا یک زن وضو را باطل می‌کند؟

خیر، وضو را باطل نمی‌کند...

ادامه مطلب …

(۱۵۲۳) آیا شستن و تمیز کردن نوزاد از نجاست، وضو را باطل می‌کند؟

اگر آلت تناسلی را لمس کرد نیز دیدگاه درست همین است که وضویش باطل نمی‌شود ولی اگر بنا بر احتیاط، وضو بگیرد بهتر است و تفاوتی بین نوزاد دختر و پسر وجود ندارد....

ادامه مطلب …

(۱۵۲۴) آیا دست زدن به زن و لمس کردن وی، وضو را باطل می‌کند؟

دیدگاه راجح همین است که لمس کردن زن، در هیچ صورت وضو را باطل نمی‌کند مگر این‌ که مذی یا چیزی شبیه آن از بدن خارج شود که در این صورت، وضو به خاطر خروج مذی باطل می‌شود....

ادامه مطلب …

(۱۵۳۳) آیا سلام کردن به زن نامحرم و بیگانه، وضو را باطل می‌کند؟

سلام کردن به زن نامحرم با زبان، وضو را باطل نمی‌کند و تأثیری بر آن ندارد. اگر انسان شروط مذکور در دست دادن را رعایت کند و از پشت مانع و پارچه دست دهد، وضو را باطل نمی‌کند اما دست دادن با زن نامحرم بدون وجود مانع، حرام است و جایز نیست اما با این وجود، اگر کسی مرتکب این کار شود وضویش باطل نمی‌شود ...

ادامه مطلب …

(۱۴۸۵) باطل‌کننده‌های وضو کدام است؟

(۱۴۸۵) سوال: باطل‌کننده‌های وضو که اگر یکی از آن‌ها برای شخصی رخ دهد وضویش باطل می‌شود، کدام است؟ جواب: این سؤال در واقع حاوی سه پرسش است که به جواب هر کدام می‌پردازیم:سؤال اول: آیا استحمام، جایگزین وضو می‌شود؟ می‌گوییم: اگر استحمام به خاطر جنابت باشد، جایگزین وضو می‌شود زیرا اللهB می‌فرماید: {وَإِنْ كُنْتُمْ جُنُباً […]

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه