(۱۵۳۹) حکمت این که خوردن گوشت شتر، وضو را باطل می‌کند چیست؟

(۱۵۳۹) سوال: حکمت این که خوردن گوشت شتر، وضو را باطل می‌کند اما سایر گوشت‌ها این طور نیست، چه چیزی می‌باشد؟

جواب:

حکمت این مسئله، فرمان‌برداری و اطاعت از رسول الله ﷺ است: «سأل رَجُلٌ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ: أَتَوَضَّأُ مِنْ لُحُومِ الْغَنَمِ؟ قَالَ: «إِنْ شِئْتَ فَتَوَضَّأْ، وَإِنْ شِئْتَ فَلَا تَتَوَضَّأْ». قَالَ: أَتَوَضَّأُ مِنْ لحُومِ الْإِبِلِ؟ قَالَ: «نَعَمْ، فَتَوَضَّأْ مِنْ لحُومِ الْإِبِلِ»[۱] : (مردی از رسول الله ﷺ پرسید: آیا از خوردن گوشت گوسفند، وضو بگیرم؟ فرمود: اگر خواستی وضو بگیر و اگر نخواستی وضو نگیر. گفت: آیا از خوردن گوشت شتر، وضو بگیرم؟ فرمود: بله، بعد از خوردن گوشت شتر، وضو بگیر).

این که وضو گرفتن بعد از خوردن گوشت گوسفند را به اختیار انسان واگذار نمود اما درباره‌ی گوشت شتر، چنین نکرد، دلالت بر این دارد که بعد از خوردن گوشت شتر، باید وضو گرفت و انسان در این حالت اختیاری ندارد. وقتی رسول الله ﷺ به چیزی دستور دهد، قطعا حکمت است و برای مؤمن همین بس که امر و حکم از جانب الله À و پیامبرش ﷺ ‌باشد.

الله B فرمود: {وَمَا كَانَ لِمُؤْمِنٍ وَلا مُؤْمِنَةٍ إِذَا قَضَى اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَمْراً أَنْ يَكُونَ لَهُمْ الْخِيَرَةُ مِنْ أَمْرِهِمْ} [الأحزاب: ۳۶] : (هرگاه الله و پیامبرش فرمان انجام کاری را بدهند، هیچ مرد و زن مؤمنی از جانب خودشان اختیار ندارند). وقتی از عایشه È پرسیدند که چرا زن حائض باید قضای روزه را به جای آورد اما قضای نماز را خیر؟ فرمود: «كان يصيبنا ذلك، فَنُؤمَرُ بقضاء الصوم ولا نُؤمَرُ بقضاء الصلاة»[۲] : (به این مورد دچار می‌شدیم و به ما دستور داده می‌شد که قضای روزه را به جا آوریم اما دستور داده نشدیم که قضای نماز را انجام دهیم). چنان که می‌بینیم ایشان حکمت این مسئله را همان امر شریعت دانست لذا هرگاه الله À و پیامبرش ﷺ دستور به انجام کاری دهند، قطعا حکمت در انجام دادن آن است.

برخی از علما از حکمت این حکم، سخن به میان آورده و گفته‌اند: خوردن گوشت شتر، روی اعصاب تأثیر می‌گذارد و وضو گرفتن، این حالت را تسکین می‌بخشد. به همین دلیل است که به فرد عصبانی دستور داده شده که وضو بگیرد و پزشکان معاصر نیز افراد عصبی را از خوردن زیاد گوشت شتر باز می‌دارند.

اگر این حکمت، صحیح باشد خوب است و اگر درست نباشد، حکمت اول که همان دستور رسول الله ﷺ و عبادت کردن الله B با انجام دستورات پیامبرش می‌باشد، حکمت است.

[۱] تخریج آن گذشت.

[۲] صحیح مسلم: کتاب الحیض، باب وجوب قضاء الصوم علی الحائض دون الصلاة، شماره (۳۳۵).

تعداد بازدید: 15

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: ما الحكمة في أن أكل لحم الإبل ينقض الوضوء، وباقي اللحوم لا تستوجب ذلك؟

فأجاب رحمه الله تعالى : الحكمة في هذا هي طاعة رسول الله صلى الله عليه وسلم فقد سأله رَجُلٌ : أَأَتَوَضَّأُ مِنْ لُحُومِ الْغَنَمِ؟ قَالَ: «إِنْ شِئْتَ فَتَوَضَّأْ، وَإِنْ شِئْتَ فَلَا تَوَضَّأَ». قَالَ: أَتَوَضَّأُ مِنْ لُحُومِ الْإِبِلِ؟ قَالَ: «نَعَمْ، فَتَوَضَّأَ مِنْ لُحُومِ الْإِبِلِ».

فكونه جعل الوضوء من لحم الغنم عائدا إلى مشيئة الإنسان، وفي لحم الإبل، دل ذلك على أنه لا بد من الوضوء من لحم الإبل، وأنه لا يرجع لاختيار الإنسان ومشيئته، وإذا أمر النبي صلى الله عليه وسلم له بشيء فإنه حكمة، ويكفي المؤمن أن يكون الأمر أمرا الله ورسوله.

قال الله تعالى: ﴿ وَمَا كَانَ لِمُؤْمِنٍ وَلا مُؤْمِنَةٍ إِذَا قَضَى اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَمْراً أَنْ يَكُونَ لَهُمْ الْخِيَرَةُ مِنْ أَمْرِهِمْ ﴾ [الأحزاب: ٣٦]، ولما سئلت عائشة رضي الله عنه عن المرأة الحائض تقضي الصوم ولا تقضي الصلاة؟ قالت: «كَانَ يُصِيبُنَا ذَلِكَ، فَنُؤْمَرُ بِقَضَاءِ الصَّوْمِ، وَلَا نُؤْمَرُ بِقَضَاءِ الصَّلَاةِ»، فجعلت الحكمة هـ الأمر، فإذا هي أمر الله ورسوله بشيء فالحكمة في فعله.

على أن بعض أهل العلم أبدى الحكمة في ذلك؛ وهي أن لحوم الإبل فيها شيء من إثارة الأعصاب، والوضوء يُهدئ الأعصاب ويُبرِّدها، ولهذا أمر الرجل إذا غضب أن يتوضأ، والأطباء المعاصرون ينهون الرجل العصبي عن كثرة الأكل من لحم الإبل.

فإن صحت هذه الحكمة فذاك، وإن لم تصح فإن الحكمة الأولى هي الحكمة، وهي أمر رسول الله صلى الله عليه وسلم ، والتعبد الله تعالى بتنفيذ أمر نبيه صلى الله عليه وسلم.