(۱۵۳۷) سوال: آیا وضو گرفتن بعد از خوردن گوشت شتر، شامل خوردن جگر، روده و دیگر اعضای شتر نیز می‌شود یا این حکم فقط به گوشت شتر تعلق می‌گیرد؟
جواب:
علما در این زمینه به ترتیب زیر اختلاف نظر دارند:
1. آیا خوردن گوشت شتر، وضو را باطل می‌کند یا خیر؟
۲. آیا خوردن تمام اعضای شتر، این حکم را دارد یا این حکم فقط به خوردن گوشت آن (که نزد مردم به گوشت قرمز شهرت دارد) اختصاص دارد؟ دیدگاه راجح و برگزیده از اقوال اهل علم، این است که خوردن هر یک اعضای شتر از جمله گوشت قرمز و راسته، روده، جگر، معده و… وضو را باطل می‌کند؛ به دلیل عموم فرموده‌ی رسول الله ﷺ: «سأل رَجُلٌ رَسُولَ اللَّهِ ﷺ: أَتَوَضَّأُ مِنْ لُحُومِ الْغَنَمِ؟ قَالَ: «إِنْ شِئْتَ فَتَوَضَّأْ، وَإِنْ شِئْتَ فَلَا تَتَوَضَّأْ». قَالَ: أَتَوَضَّأُ مِنْ لحُومِ الْإِبِلِ؟ قَالَ: «نَعَمْ، فَتَوَضَّأْ مِنْ لحُومِ الْإِبِلِ»[۱] : (مردی از رسول الله ﷺ پرسید: آیا از خوردن گوشت گوسفند، وضو بگیرم؟ فرمود: اگر خواستی وضو بگیر و اگر نخواستی وضو نگیر. گفت: آیا از خوردن گوشت شتر، وضو بگیرم؟ فرمود: بله، بعد از خوردن گوشت شتر، وضو بگیر).
تفاوتی میان گوشت سفید یا قرمز از یک حیوان، وجود ندارد و در شریعت اسلام، در حکم اجزای مختلف یک حیوان، تفاوتی وجود ندارد لذا حلال باشد، تمام اعضای بدنش حلال است و اگر حرام باشد، تمام اعضای بدنش حرام است بر خلاف دین يهود که الله B درباره‌ی آنان فرمود: {وَعَلَى الَّذِينَ هَادُوا حَرَّمْنَا كُلَّ ذِي ظُفُرٍ وَمِنْ الْبَقَرِ وَالْغَنَمِ حَرَّمْنَا عَلَيْهِمْ شُحُومَهُمَا إِلاَّ مَا حَمَلَتْ ظُهُورُهُمَا أَوْ الْحَوَايَا أَوْ مَا اخْتَلَطَ بِعَظْمٍ} [الأنعام: ۱۴۶] : (بر یهودیان، هر حیوان چنگال‌داری را حرام کردیم و از گاو و گوسفند نیز چربی‌هایشان را حرام نمودیم مگر چربی‌هایی که بر پشتشان یا روده‌هایشان است و چربی‌هایی که با استخوان‌ها درآمیخته شده باشد).
اما در این شریعت محمدی، هیچ حیوانی وجود ندارد که اعضای مختلف بدنش از نظر حلال و حرام بودن و از نظر تأثیرش تفاوت نداشته باشد بلکه تمام اجزای یک حیوان، یک حکم دارد زیرا از یک خوراک و نوشیدنی تغذیه می‌کند و از یک خون می‌باشد و بنابراین دیدگاه راجح همان عموم است و این که خوردن هر یک از اعضای شتر به مقدار کم یا زیاد، وضو را باطل می‌کند زیرا ادله در این باره عام و کلی می‌باشد؛ الله B هنگامی که گوشت خوک را حرام نمود نیز چنین فرمود: {حُرِّمَتْ عَلَيْكُمْ الْمَيْتَةُ وَالدَّمُ وَلَحْمُ الْخِنزِيرِ} [المائدة: ۳] : (مردار، خون و گوشت خوک برشما حرام شده است) لذا این حکم شامل تمام اجزا و اعضای خوک می‌شود و تفاوتی در این حکم بین معده، کبد، چربی و دیگر اعضای خوک وجود ندارد. بنابراین بر هر کس که جگر، قلب، روده، معده، گوشت قرمز و غیره از اجزا و اعضای شتر را بخورد، واجب است که برای ادای نماز وضو بگیرد زیرا رسول الله ﷺ به این کار دستور داده‌اند.
همچنین این کار بر اساس چیزی که می‌دانم فایده‌ی طبی هم دارد زیرا برخی دانشمندان می‌گویند: گوشت شتر بر اعصاب انسان تأثیر می‌گذارد و تنها چیزی که می‌تواند آن را سرد و آرام نماید، آب است. البته این از جمله حکمت‌های شریعت اسلام است. در هر صورت، حکمتش همین باشد یا حکمت دیگری داشته باشد، ما وظیفه داریم با آن چه بدان فرمان داده شده‌ایم الله À را عبادت می‌کنیم زیرا الله B می‌فرماید: {وَمَا كَانَ لِمُؤْمِنٍ وَلا مُؤْمِنَةٍ إِذَا قَضَى اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَمْراً أَنْ يَكُونَ لَهُمْ الْخِيَرَةُ مِنْ أَمْرِهِمْ} [الأحزاب: ۳۶] : (هرگاه الله و پیامبرش فرمان انجام کاری را بدهند، هیچ مرد و زن مؤمنی از جانب خودشان اختیار ندارند). به همین خاطر است که پزشکان توصیه می‌کنند که افراد عصبی از مصرف زیاد گوشت شتر بپرهیزند زیرا بر اعصاب و روان آنان تأثیر خواهد گذاشت، والله اعلم.
بنابراین این یک مسئله‌ی تعبّدی است (علت آن را نمی‌دانیم). برخی علما نیز گفته‌اند: چنین نیست، بلکه علت طبی و پزشکی دارد.
[۱] تخریج آن گذشت.
