چهارشنبه 23 ربیع‌الثانی 1447
۲۳ مهر ۱۴۰۴
15 اکتبر 2025

(۱۵۰۰) آیا خروج باد شکم، وضو را باطل می‌کند؟

(۱۵۰۰) سوال: آیا خروج باد شکم، وضو را باطل می‌کند؟ آیا صرفا وضو گرفتن کافی است یا خیر؟

جواب:

خروج باد از شرمگاه پشت، وضو را باطل می‌کند زیرا رسول الله ﷺ فرمود: (إذا وجد أحدكم في بطنه شيئاً، فأشكل عليه أَخَرَج منه شيء أم لا، فلا يخرجنَّ من المسجد حتى يسمع صوتاً، أو يجد ريحاً)[۱] : اگر کسی از شما در شکمش چیزی احساس کرد و دچار تردید شد که آیا چیزی از او خارج شده است یا خیر، نباید از مسجد خارج شود مگر این ‌که صدایی بشنود یا بویی احساس کند). این حدیث، دلیلی بر این است که خروج باد شکم، وضو را باطل می‌کند و این صحیح است؛ لذا هر کس یقین داشت و مطمئن شد که باد از شکمش خارج شده است، بر وی واجب می‌باشد که وضو بگیرد اما استنجا (شستن شرمگاه) بر وی واجب نیست زیرا چیزی وجود ندارد که شرمگاه را آلوده کند و وضو گرفتن و شستن صورت و دست‌ها، مسح سر و شستن پاها کافی است.

به همین ‌مناسبت یادآور می‌شوم که استنجا ربطی به وضو ندارد؛ منظور از استنجا، پاک کردن محل خروج نجاست از ناپاکی و نجاستی می‌باشد که به آن آلوده شده است و تفاوتی ندارد که انسان وضو بگیرد یا خیر؛ بنابراین اگر کسی در اول روز ادرار کرد و استنجا نمود، سپس اذان ظهر گفته شد و خواست وضو بگیرد، نیازی به استنجا کردن دوباره نیست بلکه فقط شستن صورت و دست‌ها، مسح سر و شستن پاها (وضو گرفتن) کفایت می‌کند. واضح است که شستن دهان و بینی نیز جزو شستن صورت است و مسح سر، شامل مسح گوش‌ها نیز می‌شود. برخی از مردم عوام گمان می‌کنند که استنجا به وضو ربط دارد؛ تا جایی ‌که اگر کسی در اول روز ادرار کند و استنجا نماید سپس بخواهد برای نماز ظهر وضو بگیرد، باید دوباره استنجا ‌کند حتی اگر چیزی از او خارج نشده باشد! اما این گمان هیچ اصل و اساسی ندارد و جهل می‌باشد لذا شایسته است که مسلمان احکام دینش را بیاموزد و فرا بگیرد تا بتواند شعائر الله B را برپا کند.


[۱] تخریج آن گذشت.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: هل خروج الريح يُبطل الوضوء، وهل يكفي وضوء الأطراف فقط أم لا؟

فأجاب -رحمه الله تعالى-: خروج الريح من الدبر يَنقُض الوضوء؛ لأن النبي صلى الله عليه وسلم قال: «إِذَا وَجَد أَحدُكم في بَطْنِهِ شَيْئًا، فَأَشْكَلَ عَليه أَخَرَجَ منه شيء أم لا؟ فلا يَخْرُجَنَّ من المسجدِ حَتى يَسمَعَ صَوْتًا، أَوْ يَجِدَ رِيحًا». وهذا دليل على أن الريح تنقض الوضوء، وهو كذلك، فإذا تيقن الإنسان خروج الريح من دبره وجب عليه الوضوء، ولكنه لا يجب عليه الاستنجاء الذي هو غسل الفرج؛ لأنه لم يحصل شيء يُلوّث ،الفرج، ويكفيه أن يغسل وجهه ويديه، ويمسح رأسه، ويغسل رجليه.

وبهذه المناسبة أود أن أبين بأن الاستنجاء لا علاقة له بالوضوء، فإن الاستنجاء يُراد به تطهير المحل من النجاسة التي تلوث بها، سواء توضأ الإنسان أم لم يتوضأ، وبناءً على ذلك: لو أن أحدا بال في أول النهار واستنجى ثم أُذن بالظهر، وأراد أن يتوضأ للصلاة، فإنه لا يحتاج إلى الاستنجاء مرة ثانية، وإنما يكفيه أن يغسل وجهه ويديه ويمسح رأسه، ويغسل رجليه، ومن المعلوم أن غسل الوجه يدخل فيه المضمضة والاستنشاق، وأن مسح الرأس يدخل فيه الأذنان، وقد كان بعض العامة يظن أن الاستنجاء مرتبط بالوضوء، حتى أنه إذا بال مثلا في أول النهار ثم أراد أن يتوضأ لصلاة الظهر أعاد الاستنجاء، وإن كان لم يخرج منه شيء، وهذا لا أصل له، وهذا جهل، فينبغي للإنسان أن يتعلم من أحكام دينه ما تقوم به شعائر الله.

مطالب مرتبط:

(۱۵۴۱) حکم شک در نوع گوشت خورده‌شده پس از نماز

اگر کسی گوشتی خورد و سپس دچار شک شد که گوشتی که خورده، گوشت شتر بوده است یا خیر، نیاز به پرسیدن نیست اما اگر دانست، حتی مدتی بعد، باید نمازش را دوباره ادا کند. ...

ادامه مطلب …

(۱۵۲۶) آیا لمس کردن زنان، وضو را باطل می‌کند یا خیر؟

قول صحیح از اقوال مذکور، این است که لمس کردن زن به هیچ وجه، حتی اگر از روی شهوت باشد نیز وضو را باطل نمی‌کند؛ اما اگر لمس از روی شهوت باشد، مستحب است که شخص، وضو بگیرد زیرا شهوت وی تحریک شده است مگر این ‌که چیزی مانند مذی از فرد خارج شود که در این صورت واجب است آلت تناسلی و بیضه‌هایش را بشوید و وضوی کامل بگیرد ...

ادامه مطلب …

(۱۵۳۳) آیا سلام کردن به زن نامحرم و بیگانه، وضو را باطل می‌کند؟

سلام کردن به زن نامحرم با زبان، وضو را باطل نمی‌کند و تأثیری بر آن ندارد. اگر انسان شروط مذکور در دست دادن را رعایت کند و از پشت مانع و پارچه دست دهد، وضو را باطل نمی‌کند اما دست دادن با زن نامحرم بدون وجود مانع، حرام است و جایز نیست اما با این وجود، اگر کسی مرتکب این کار شود وضویش باطل نمی‌شود ...

ادامه مطلب …

(۱۵۱۷) آیا غفلت، وضو را باطل می‌کند؟

نمی‌دانم منظور وی از غفلت چیست؟ آیا منظورش خواب است؟ اگر منظورش خواب است: خواب عمیق وضو را باطل می‌کند و نشانه‌ی خواب عمیق، این است که شخص خوابیده اگر وضویش باطل شود متوجه آن نشود؛...

ادامه مطلب …

(۱۵۵۶) آیا تلاوت قرآن بدون وضو، صحیح است؟

بله، تلاوت قرآن بدون وضو، جایز است....

ادامه مطلب …

(۱۵۴۵) حکم و راهکار شرعی وسواس در وضو و نماز

راه حل این است که هرگاه انسان دچار وسوسه شد، از شیطان رانده شده به الله À پناه ببرد و اگر این شک و تردیدها برایش پیش آمد، هرگز به آن توجه نکند و به طور کلی از آن رویگردان شود...

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه