(۱۴۳۳) آیا جایز است وقتی روی پوستم مرهم قرار می‌دهم، صورتم را برای وضو بشویم؟

(۱۴۳۳) سوال: آیا جایز است وقتی روی پوستم مرهم قرار می‌دهم، صورتم را برای وضو بشویم؟

جواب:

گذاشتن مرهم روی پوستی که شستن آن در طهارت واجب است به دو قسمت تقسیم می‌شود:

قسمت اول: مرهم‌هایی که روی پوست، لایه‌ ایجاد نمی‌کند اما اثرش روی پوست می‌ماند؛ به طوری که اگر آب روی آن عضو بریزد، از سمت راست و چپ عضو، لیز خورده و فرو می‌ریزد. این حالت، اشکالی ندارد و مانع رسیدن آب به عضو وضو نمی‌شود.

قسمت دوم: مرهم‌هایی که روی پوست، لایه‌ ایجاد کرده و مانع رسیدن آب به پوست می‌شوند؛ این نوع اگر بر اعضای وضو باشد، باید قبل از وضو برداشته شود؛ زیرا الله B می‌فرماید: {يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلَاةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ وَأَيْدِيَكُمْ إِلَى الْمَرَافِقِ وَامْسَحُوا بِرُؤُوسِكُمْ وَأَرْجُلَكُمْ إلَی الکَعْبَینِ} [المائدة: ۶] : ‌(ای کسانی ‌که ایمان آورده‌اید! هرگاه خواستید به نماز بایستید، صورت‌هایتان و دستانتان را تا آرنج بشویید. سپس سرهایتان را مسح نمایید و پاهایتان را تا مچ بشویید).

واضح است که وقتی یک لایه مرهم روی پوست باشد که مانع رسیدن آب به پوست شود، نمی‌توان گفت که وی آن عضو را شسته است؛ بلکه وی در واقع، لایه‌ی فوقانی آن را شسته است لذا علما É گفته‌اند: از شروط صحت وضو، زدودن هر چیزی است که مانع رسیدن آب به پوست می‌شود. چیزهایی مانند حنا که روی سر گذاشته می‌شود، اگر زن بر روی آن‌ها مسح کند و دست بکشد، ایرادی ندارد؛ زیرا از رسول الله ﷺ ثابت است که: «کانَ مُلَبِّداً رَأسَهُ فی حَجَّةِ الوداعِ»[۱] : (رسول الله ﷺ در حجة الوداع به سرش عطر مالیده بود)؛ در حالی کهقرار دادن عطر بر سر، مانع رسیدن آب به پوست در هنگام مسح بر آن می‌شود. همچنین چون طهارت سر، طهارت مخففه است زیرا شستن سر، واجب نیست بلکه حتی اگر مو، کم‌پشت باشد باز هم فقط مسح سر، واجب است. حتی اگر هیچ مویی روی سر وجود نداشته باشد، طهارتش مخفف بوده و فقط باید مسح گردد. بدین خاطر است که اگر چیزی روی سر گذاشته باشد، در مورد آن اجازه داده شده است؛ به همین خاطر برای مرد، جایز است که روی عمامه‌اش مسح نماید در حالی که بلند کردن و برداشتن آن مقدور است اما این‌ جهت تخفیف و آسان‌ نمودن وضو است. همچنین بسیاری از علما بر این نظر هستند که برای زن جایز است روی روسری که آن را از زیر چانه‌اش پیچیده باشد، مسح نماید.

[۱] مراجعه شود به: صحیح بخاری: کتاب الحج، باب من لبّد رأسه عند الاحرام وحلق، شماره (۱۷۲۵).

تعداد بازدید: 3

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

تقول السائلة: من مكة المكرمة: عند وضعي للدهون على بشرتي هل يجوز أن أغسل وجهي للوضوء؟

فأجاب رحمه الله تعالى: وضع الدهون على البشرة التي يجب غسلها في الطهارة ينقسم إلى قسمين:

القسم الأول: دهون لا يكون لها قشر، لكن لها أثر على الجلد؛ بحيث إذا مر الماء من فوقها تمزّق يمينا وشمالا، فهذه لا تؤثر؛ لأنها لا تمنع من وصول الماء إلى البشرة.

القسم الثاني: دهون لها طبقة تبقى على الجلد، تمنع وصول الماء، فهذه لا بد من إزالتها قبل الوضوء إذا كانت على أعضاء الوضوء؛ لقول الله -تبارك وتعالى-: ﴿ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلَاةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ وَأَيْدِيَكُمْ إِلَى الْمَرَافِقِ وَامْسَحُوا بِرُؤُوسِكُمْ وَأَرْجُلَكُمْ إلَی الکَعْبَینِ ﴾ [المائدة:6].

ومعلوم أنه إذا كان على هذه الأعضاء طبقة مانعة من وصول الماء إليها فإنه لا يقال: إنه غسلها، بل غَسَل ما فوقها، ولهذا قال العلماء -رحمهم الله -: من شروط صحة الوضوء إزالة ما يمنع وصول الماء إلى البشرة، لكن ما يوضع على الرأس من الحِنَّاء وشبهه لا يضر إذا مسحت عليه المرأة؛ لأنه ثبت عن النبي صلى الله عليه وسلم أنه «كَانَ مُلَمِّدًا رَأْسَهُ فِي حَجَّةِ الْوَدَاعِ».

وتلبيد الرأس يمنع من مباشرة الماء عند المسح للشعر، ولأن طهارة الرأس طهارة مخففة، بدليل أنه لا يجب غسله بل الواجب مسحه، حتى وإن كان الشعر خفيفًا، بل حتى إن لم يكن على الرأس شعر، فإن طهارته خفيفة ليست إلا المسح، فلهذا سُمح فيه فيما يُوضع عليه، ولهذا جاز للإنسان للرجل أن يمسح على العمامة مع أنه بإمكانه أن يرفعها، ويمسح رأسه، لكن هذا من باب التخفيف، وكذلك على قول كثير من العلماء أنه يجوز للمرأة أن تمسح على خمارها الملفوف من تحت ذقنها.