(۱۳۸۲) حکم کسی ‌که هنگام وضو (بسم الله) نگوید و بعد از وضو آن را به یاد آورد

(۱۳۸۲) سوال: کسی ‌که هنگام وضو (بسم الله) نگوید و بعد از وضو آن را به یاد آورد، چه حکمی دارد؟

جواب:

کسی‌ که گفتن (بسم الله) را در ابتدای وضو فراموش کند و آن را پس از پایان وضو به یاد بیاورد، گناهی بر وی نیست و وضویش درست می‌باشد. اگر فرضا از روی عمد نیز گفتن (بسم الله) را ترک کند، درباره‌ی صحت وضویش نزد اهل علم، اختلاف ‌نظر وجود دارد؛ برخی علما می‌گویند: وضویش درست است و ایرادی ندارد زیرا در احادیث بسیاری که در مورد وصف وضوی رسول الله ﷺ روایت شده است، چیزی درباره‌ی گفتن (بسم الله) وجود ندارد و حدیث: «لا وُضوءَ لِمَن لَم یَذکُرِ اسمَ اللهِ عَلَیه»[۱] : (کسی که هنگام وضو، نام الله را نگوید، وضو ندارد) از رسول الله ﷺ ثابت نیست و حافظ ابن حجر Ë نیز در کتاب (بلوغ المرام) از امام احمد Ë نقل می‌کند که گفته است: (در این زمینه، هیچ حدیثی ثابت نیست).

برخی علما نیز گفتن (بسم الله) در ابتدای وضو را واجب می‌دانند و اگر کسی عمدا (بسم الله) نگوید، وضویش درست نیست؛ اما دیدگاه اول (گفتن بسم الله در ابتدای وضو سنت است) به صحت و درستی نزدیک‌تر است لذا اگر کسی آن را بگوید، وضویش بهتر و کامل‌تر است اما اگر نگفت، وضویش درست می‌باشد.

[۱] تخریج آن گذشت.

تعداد بازدید: 7

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: ما حكم من ترك التسمية عند وضوئه، ولم يتذكر إلَّا بعد فراغه من الوضوء؟

فأجاب رحمه الله تعالى: مَن نَسِي التسمية على الوضوء حتى فرغ منه فلا شيء عليه، ووضوؤه ،صحيح، حتى لو فُرِضَ أنه تعمد ترك التسمية عند الوضوء، فإن في صحة وضوئه خلافًا بين العلماء، فمنهم من يقول: إن وضوءه صحيح، ولا شيء عليه، وذلك لأن الأحاديث المتكاثرة عن النبي صلى الله عليه وسلم في وَصْف وضوئه ليس فيها ذكر للتسمية، وحديث: «لا وضوء لمن لم يذكر اسم الله عليه». ليس بثابت مرفوع إلى النبي صلى الله عليه وسلم، كما ذكر الحافظ ابن حجر رحمه الله في بلوغ المرام عن الإمام أحمد رحمه الله أنه قال: «لا يثبت في هذا الباب شيء».

وذهب بعض أهل العلم إلى أن التسمية على الوضوء واجبة، وأنه إذا تعمد تركها لم يصح وضوؤه. ولكن القول الأول أقرب إلى الصواب، أي: إن التسمية على الوضوء سُنة؛ إن أتى بها الإنسان فهو أكمل وأفضل، وإن لم يأتِ بها فوضوؤه صحيح.