شنبه 19 ربیع‌الثانی 1447
۱۹ مهر ۱۴۰۴
11 اکتبر 2025

(۱۰۲۰) داستان آیه ۱ سوره تحریم و حکم آن

(۱۰۲۰) سوال: معنای این آیه چیست؟ {يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ لِمَ تُحَرِّمُ مَا أَحَلَّ اللَّهُ لَكَ تَبْتَغِي مَرْضَاتَ أَزْوَاجِكَ} [تحريم: ۱]: (ای پیامبر! چرا چیزی را که الله بر تو حلال کرده به خاطر خشنودی همسرانت بر خود حرام می‌کنی).‌ منظور از آن چیست؟

جواب:

مقصود این است که پیامبرﷺ خوردن عسل را خود حرام کرد و گفت: «دیگر عسل نمی‌خورم».[۱] بنابراین الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ به ایشان بیان فرمودند که شایسته نیست چیزی را که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ برای وی حلال نموده را به خاطر خشنودی همسرانش حرام نماید. همچنین الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ برای ایشان چیزی که این تحریم به وسیله‌ی آن زایل می‌شود را تبیین کرد و فرمود: {قَدْ فَرَضَ اللَّهُ لَكُمْ تَحِلَّةَ أَيْمَانِكُمْ وَاللَّهُ مَوْلَاكُمْ وَهُوَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ} [تحريم: ۲]. (به راستی الله راه گشودن سوگندهایتان را برای شما مقرر داشته است و الله دوست‌دار شماست و او دانای حکیم است).

بنا بر این چنانچه انسان هر چیزی را که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ برایش حلال کرده، بر خود حرام نماید، از آن نهی می‌شود. اما درصورتی که چنین کرد، این کار راه حلی دارد. آن هم این است که کفاره‌ی قسم بدهد و پس از آن، می‌تواند آن کار را دوباره انجام دهد.

مثلا اگر گفت: بر من حرام است که وارد خانه‌ی فلانی شوم، سپس خواست وارد آن شود، می‌گوییم: وارد خانه شو و کفاره‌ی قسم بده. زیرا الله می‌فرماید: {قَدْ فَرَضَ اللَّهُ لَكُمْ تَحِلَّةَ أَيْمَانِكُمْ}. (‌راستی الله راه گشودن سوگندهایتان را برای شما مقرر داشته است). یا اگر گفت: بر من حرام است که با فلان کس حرف بزنم. می‌گوییم: با او حرف بزن و کفاره‌ی قسم بده. پس چنان چه انسان هر چیزی را که حلال است، حرام کند، حکم قسم به او تعلق می‌گیرد و باید کفاره‌ی قسم بدهد. بعد می‌تواند آن کار را انجام دهد.


[۱] صحیح بخاری: کتاب الطلاق، باب {لم تحرّم ما أحلّ الله لک}، حدیث شماره: (۵۲۶۷). صحیح مسلم: کتاب الطلاق، باب وجوب الکفارة علی من حرّم امرأته و لم ینوی الطلاق. حدیث شماره: (۱۴۷۴). از ام المومنین عایشه رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهَا با این لفظ: «شَرِبْتُ عَسَلًا عِنْدَ زَيْنَبَ بْنَةِ جَحْشٍ، وَلَنْ أَعُودَ لَهُ».

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: ما معنى قوله تعالى: ﴿ يَأَيُّهَا النَّبِيُّ لِمَ تُحَرِّمُ مَا أَحَلَّ اللَّهُ لَكَ تَبْتَغِي مَرْضَاتَ أَزْوَاجِكَ ﴾ [التحريم: ١]؟ ما هو المقصود بذلك؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: المقصود بهذا أن النبي صلى الله عليه وسلم حرم على نفسه أكل العسل وقال: «لا آكل العسل »، فبَيَّنَ الله له -سبحانه وتعالى أنه لا ينبغي أن يحرم ما أحل الله له من أجل طلب مرضاة زوجاته، ولكنه -سبحانه وتعالى – بين له ما يزول به هذا التحريم، فقال: ﴿ قَدْ فَرَضَ اللَّهُ لَكُمْ تَحِلَّةَ أَيْمَنِكُمْ والله مولَنَكُمْ وَهُوَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ ﴾ [التحريم: ٢].

وبناء عليه فلو حرم الإنسان شيئًا مما أحل الله له فإنه يُنهى عن هذا، ولكنه إذا فعل فإن لهذا الفعل حلا، وهو أن يُكَفِّر كفارة يمين ثم يعود إلى ما حرمه على نفسه.

مثال ذلك لو قال: حرام علي أن أدخل بيت فلان، ثم أراد أن يدخله نقول: ادخل البيت وكَفِّر كفارة يمين، لأن الله قال: ﴿ قَدْ فَرَضَ اللَّهُ لَكُمْ تَحِلَّةَ أَيْمَنِكُمْ ﴾، وكذلك لو قال: حرام علي أن أكلم فلانا، نقول: كلمه وكفر كفارة يمين، فكل شيء أحله الله إذا حرمه الإنسان فإن له حكم اليمين، يكفر كفارة اليمين ثم يفعله.

مطالب مرتبط:

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه