(۱۰۱۰) سوال: معنای این آیه چیست؟ {فَإِذَا انْشَقَّتِ السَّمَاءُ فَكَانَتْ وَرْدَةً كَالدِّهَانِ} [الرحمن: ٣٧]: (پس آنگاه که آسمان بشکافد، پس همچون چرم سرخ‌گون شود).
جواب:
این اتفاق هنگام فرا رسیدن قیامت است که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ آسمان بزرگ و پهناور را در روز قیامت مانند طوماری در هم می‌پیچاند. الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌فرماید: {يَوْمَ نَطْوِي السَّمَاءَ كَطَيِّ السِّجِلِّ لِلْكُتُبِ كَمَا بَدَأْنَا أَوَّلَ خَلْقٍ نُعِيدُهُ وَعْدًا عَلَيْنَا إِنَّا كُنَّا فَاعِلِينَ} [انبیاء: ١٠٤]. (روزی‌که آسمان را چون طوماری نوشته شده درهم می‌پیچیم، همان‌گونه که نخستین آفرینش را آغاز کردیم، آن را باز می‌گردانیم، (این) وعده‌ای بر ما است. قطعا آن را انجام خواهیم داد). نیز می‌فرماید: {وَمَا قَدَرُوا اللَّهَ حَقَّ قَدْرِهِ وَالْأَرْضُ جَمِيعًا قَبْضَتُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَالسَّمَاوَاتُ مَطْوِيَّاتٌ بِيَمِينِهِ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى عَمَّا يُشْرِكُونَ} [زمر: ٦٧]. (و مشرکان الله را چنانکه سزاوار بزرگی اوست نشناختند در حالی‌که روز قیامت تمام زمین در مشت اوست و آسمان‌ها درهم پیچیده در دست راست اوست. او منزه و برتر است از آنچه شریک او می‌پندارند).
اما آیه‌ای که در مورد آن سؤال نمودی، الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ خبر می‌دهد که آسمان به وسیله‌ی فرود ملائکه می‌شکافد. او می‌فرماید: {وَيَوْمَ تَشَقَّقُ السَّمَاءُ بِالْغَمَامِ وَنُزِّلَ الْمَلَائِكَةُ تَنْزِيلًا} [فرقان: ٢٥]: (و روزی را که آسمان با ابرها شکافته شود و فرشتگان فرود آورده شوند). از این رو چنان که می‌نماید – والله أعلم – این قسمت از آیه: {فَإِذَا انْشَقَّتِ السَّمَاءُ} به این مسئله اشاره دارد. این قسمت از آیه: {فَكَانَتْ وَرْدَةً كَالدِّهَانِ}، یعنی: مانند گل سرخ می‌شود. نیز گفته‌اند (الدهان)، چرم قرمز است. در قول دیگری گفته شده: (دهان) چیزی است که از رنگ‌کاری حاصل می‌شود که دارای رنگ‌های مختلف است.
در هر حال آیه اشاره دارد که این آسمان به این رنگ و این صفت در آن روز بزرگ در خواهد آمد. و جواب (اذا) در این آیه: {فَإِذَا انْشَقَّتِ السَّمَاءُ فَكَانَتْ وَرْدَةً كَالدِّهَانِ}، محذوف است. حذف آن نیز به خاطر ترساندن و بزرگ جلوه شدن حادثه است. یعنی هم ترسناک و هم امری بس بزرگ است. به همین خاطر بعد از آن فرمود: {فَيَوْمَئِذٍ لَا يُسْأَلُ عَنْ ذَنْبِهِ إِنْسٌ وَلَا جَانٌّ} [الرحمن: ٣٩]: (پس در آن روز هیچ جن و انسی از گناهش پرسیده نشود).
***
