(۱۰۰۶) سوال: تفسیر این آیه چیست؟ {وَالَّذِينَ آمَنُوا وَاتَّبَعَتْهُمْ ذُرِّيَّتُهُمْ بِإِيمَانٍ أَلْحَقْنَا بِهِمْ ذُرِّيَّتَهُمْ وَمَا أَلَتْنَاهُمْ مِنْ عَمَلِهِمْ مِنْ شَيْءٍ} [طور: ٢١]: (کسانی‌که ایمان آوردند و فرزندانشان در ایمان از آنان پیروی کردند، فرزندانشان را به آنها ملحق می‌کنیم، و از عمل آنها چیزی نمی‌کاهیم).
جواب:
در این آیات، الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ منتی را که بر بهشتیان دارد، ذکر می‌کند که آنها در بهشت بر تخت‌ها تکیه زده‌اند. سپس فرمود: {وَالَّذِينَ آمَنُوا وَاتَّبَعَتْهُمْ ذُرِّيَّتُهُمْ بِإِيمَانٍ}، مطرح کردن فرزندان بعد از ذکر همسران، مناسب‌ترین حالت است: {وَالَّذِينَ آمَنُوا وَاتَّبَعَتْهُمْ ذُرِّيَّتُهُمْ بِإِيمَانٍ أَلْحَقْنَا بِهِمْ ذُرِّيَّتَهُمْ} که یعنی: فرزندانی که در ایمان، تابع پدرانشان بوده‌اند، الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ در بهشت آنان را به درجاتی که پدرانشان در آنجا هستند، منتقل خواهد کرد. هر چند که فرزندان، درجه‌ی پایین‌تری از پدرانشان داشته باشند. اگر الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ در بهشت، ذریه را به پدرانشان ملحق نمود، با این کار، چیزی از درجه‌ی پدران کم نمی‌کند. زیرا: {وَمَا أَلَتْنَاهُمْ مِنْ عَمَلِهِمْ مِنْ شَيْءٍ} یعنی: زمانی که فرزندان را به پدران ملحق سازیم چیزی از عمل پدران نمی‌کاهیم.
مقصود از فرزندان در اینجا – و الله أعلم – کسی است که ازدواج نکرده و فرزندی ندارد. اما آن فرزندانی که ازدواج کرده و خودشان فرزند دارند، همراه فرزندانش در درجه‌ای که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ برایش مقدر نموده، به صورت مستقل زندگی می‌کند. زیرا اگر چنین نگوییم، لازمه‌اش این است که همه‌ی اهل بهشت در یک درجه باشند.
این قسمت از آیه: {كُلُّ امْرِئٍ بِمَا كَسَبَ رَهِينٌ} [الطُّورِ: ٢١]: (هرکس در گرو دستاوردِ خویش است)، نشان می‌دهد که به انسان در مورد اعمالش هیچ ظلمی نمی‌شود. اما گاهی از فضل الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ به پاداشش افزوده می‌شود؛ مثل زیاد شدن اجر فرزندان تا این که به پدرانشان بپیوندند. این فضل از طرف الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ است. اما در مقابل این فضل برای فرزندان، چیزی از درجه و ثواب پدران کم نمی‌شود. چرا که هر کس در گروی چیزی است که به دست آورده است.
***
