(۹۹۷) سوال: معنای این آیه چیست؟ {إِنَّمَا يَخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمَاءُ} [فاطر: ٢٨]: (جز این نیست که از میان بندگان الله، عالمان از او می‌ترسند).

جواب:

معنایش این است که از میان بندگان، فقط انسان‌های عالم و دانا از الله خشیت دارند. خشیت به معنی ترسی است که با دانش و تعظیم همراه باشد. مقصود از علما کسانی هستند که به شریعت الله، یعنی اسماء و صفات الهی و افعال و احکام حکمیانه‌اش علم و آگاهی دارند. اینان همان علمایی هستند که از الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ خشیت دارند؛ زیرا به کمال الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ آگاهی دارند.

اما دانایان به احوال دنیا ممکن است از الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ خشیت داشته باشند و ممکن خیر. چه بسیارند کسانی که دانش دنیوی زیادی دارند اما با این وجود، دورترین مردم از خشیت الله و در رویگردانی از حق سرسخت‌تر هستند. بعضی از جاهلان گمان برده‌اند که مقصود از علما در این آیه، دانشمندان آگاه به جهان هستند که دانش دنیوی دارند. مثل: فلک شناسان، و زمین شناسان و غیره، که این تصور، اشتباه است. این افراد اگر شناختشان منجر به خشیت از الله و بازگشت به سوی او و انجام طاعت شود، بر خیر و نیکی هستند. اما اگر دانششان منجر به این نشود خیری در آنان نیست.

***