(۹۳۲) سوال: معنای این آیه چیست: {وَلِكُلِّ أُمَّةٍ رَّسُولٌ} [یونس: ٤٧]: (برای هر امتی پیامبری است)؟ نیز معنای این آیه: {وَمَا أَرْسَلْنَا إِلَيْهِمْ قَبْلَكَ مِن نَّذِيرٍ} [سبأ: ٤٤]: (و پیش از تو هیچ هشدار دهنده‌ای به سوی آنها نفرستادیم)؟ نیز این آیه: {وَإِن مِّنْ أُمَّةٍ إِلَّا خَلَا فِيهَا نَذِيرٌ} [فاطر: ٢٤]: (و هیچ امتی نیست؛ مگر اینکه در آن هشدار دهنده‌ای گذشته است)؟

جواب:

این آیات تعارضی باهم ندارند؛ الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ در میان هر امتی، پیامبری فرستاده است. چنان که می‌فرماید: {وَلَقَدْ بَعَثْنَا فِي كُلِّ أُمَّةٍ رَّسُولًا أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَاجْتَنِبُوا الطَّاغُوتَ فَمِنْهُم مَّنْ هَدَى اللَّهُ وَمِنْهُم مَّنْ حَقَّتْ عَلَيْهِ الضَّلَالَةُ} [نحل: ٣٦]. (یقیناً ما در هر امتی پیامبری را فرستادیم که: الله یکتا را بپرستید و از طاغوت اجتناب کنید. پس الله بعضی از آنان را هدایت کرد و بر بعضی از آنان گمراهی محقق گشت).

همچنین می‌فرماید: {إِنَّا أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ كَمَا أَوْحَيْنَا إِلَى نُوحٍ وَالنَّبِيِّينَ مِن بَعْدِهِ وَأَوْحَيْنَا إِلَى إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ وَالْأَسْبَاطِ وَعِيسَى وَأَيُّوبَ وَيُونُسَ وَهَارُونَ وَسُلَيْمَانَ وَآتَيْنَا دَاوُودَ زَبُورًا * وَرُسُلًا قَدْ قَصَصْنَاهُمْ عَلَيْكَ مِن قَبْلُ وَرُسُلًا لَّمْ نَقْصُصْهُمْ عَلَيْكَ وَكَلَّمَ اللَّهُ مُوسَى تَكْلِيمًا * رُّسُلًا مُّبَشِّرِينَ وَمُنذِرِينَ لِئَلَّا يَكُونَ لِلنَّاسِ عَلَى اللَّهِ حُجَّةٌ بَعْدَ الرُّسُلِ} [نساء: ۱۶۳-۱۶۵].

(همانا ما به تو وحی فرستادیم همان گونه که به نوح و پیامبران بعد از او وحی فرستادیم. و به ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و اسباط – نوادگان دوازده‌گانه – و عیسی و ایوب و یونس و هارون و سلیمان وحی فرستادیم و به داود زبور دادیم. و پیامبرانی که سرگذشت آنها را پیش از این برای تو بیان کرده‌ایم و پیامبرانی که سرگذشت آنها را بیان نکردیم و الله با موسی سخن گفت. پیامبرانی که بشارت‌دهنده و بیم‌دهنده بودند، تا بعد از این پیامبران، برای مردم بر الله حجتی نباشد). پس ناگزیر برای هر امتی باید پیامبر و هشدار دهنده‌ایی باشد. پیامبری که آنها را از عذاب الله بیم داده و هرکس را که اطاعت نمود به رحمت او بشارت دهد.

اما این آیه: {وَمَا أَرْسَلْنَا إِلَيْهِمْ قَبْلَكَ مِن نَّذِيرٍ} [سبأ: ٤٤]: (و پیش از تو هیچ هشدار دهنده‌ای به سوی آنها نفرستادیم}. منظور این است که: الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ قبل از محمد ﷺ پیامبری به سوی عرب نفرستاده است. به همین علت جز محمدﷺ پیامبر دیگری در میان قوم عرب وجود ندارد. این نیز به خاطر دعای ابراهیم و اسماعیل است. آنجا که ابراهیم عَلَيْهِ‌السَّلَام گفت: {رَبَّنَا وَابْعَثْ فِيهِمْ رَسُولًا مِّنْهُمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِكَ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَيُزَكِّيهِمْ إِنَّكَ أَنتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ} [بقره: ۱۲۹]. (پروردگارا؛ در میان آنها پیامبری از خودشان برانگیز، تا آیات تو را بر آنان بخواند و آنها را کتاب و حکمت بیاموزد و آنان را پاکیزه کند. همانا که تو پیروزمند حکیمی). پس الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ بیم دهنده‌ای جز محمدﷺ به سوی عرب نفرستاده است.

البته الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ او را به عنوان هشدار دهنده برای همه‌ی مردم فرستاده است. چنان که می‌فرماید: {قُلْ يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنِّي رَسُولُ اللَّهِ إِلَيْكُمْ جَمِيعًا الَّذِي لَهُ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ يُحْيِي وَيُمِيتُ فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ النَّبِيِّ الْأُمِّيِّ الَّذِي يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَكَلِمَاتِهِ وَاتَّبِعُوهُ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ} [أعراف: ١٥٨]: (بگو: ای مردم؛ من فرستاد‌ه‌ی الله به سوی همه‌ی شما هستم. آن الله که فرمانروایی آسمان‌ها وزمین از آنِ اوست. معبود – راستین و برحقی – جز او نیست. زنده می‌کند، و می‌میراند. پس به الله و فرستاده‌اش، آن پیامبر درس ناخوانده که به الله و کلماتش ایمان دارد، ایمان بیاورید، و از او پیروی کنید تا هدایت شوید).

***