چهارشنبه 23 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
15 اکتبر 2025

(۷۸۸) آیا خواندن قرآن بدون تجوید، ثواب دارد؟

(۷۸۸) سوال: آیا خواندن قرآن بدون تجوید، اجر و ثوابی هم دارد؟ سوال دیگر اینکه آیا گذاشتن قرآن در مسجد، صدقه‌ی جاریه به حساب می‌آید یا خیر؟

جواب:

بله، قرائت قرآن با تجوید، واجب نیست، بلکه سنت است که انسان برای قرآن خواندن، صدایش را زیبا کند. چون شایسته است انسان هنگام تلاوت قرآن، صدایش زیبا باشد و یکی از راه‌های آن، تجوید است. اما اینکه واجب باشد؛ خیر، واجب نیست. تا زمانی که انسان حرکات را درست ادا کند: ضمه را همانطور و فتحه و کسره و ساکن را همانطور که هست ادا نماید، اشکالی ندارد.

اما گذاشتن قرآن در مسجد کار خیر محسوب می‌شود و تا زمانی که مردم از آن استفاده کنند، ثوابش به او می‌رسد و وقتی که از بین رفت، اجر و ثوابش نیز قطع می‌شود.

اما باید به نکته‌ی مهمی در قرائت اشاره کنم و آن هم اشتباه در حرکات است که معنی را تغییر می‌دهد. چون عده‌ای از مردم – خصوصا پیرها – به آن توجهی ندارند و با همین اشتباه، قرآن را تلاوت می‌کنند. چنین کاری حرام است و درست نیست چنین کسانی امام مسجد باشند؛ حتی اگر مدت طولانی هم امام بوده باشند، در صورتی که نمی‌توانند قرآن را صحیح قرائت کنند، باقی گذاردن آنان در امامت جایز نیست. به عنوان مثال کسی این فرموده‌ی الله سبحانه و تعالی {صِرَاطَ الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ} [فاتحه:۷]: (راه کسانی که به آنها نعمت دادی)، را چنین می‌خواند: (صراط الذین أنعمتُ علیهم): (راه کسانی که به آنها نعمت دادم). این اشتباه، معنی را تغییر می‌دهد و بر انسان واجب است زبانش را به قدری تقویت کند که مرتکب چنین اشتباهی نشود. اگر گفت: من نمی‌توانم جز این بخوانم، به او می‌گوییم: خب پس امامت نکن؛ چون اشتباهی که تو در قرائت داری، معنی را تغییر می‌دهد. مثال دیگر اینکه شخص در قرائت: {إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ} [فاتحه: ۵]: (تنها تو را پرستیده و تنها از تو یاری می‌جوییم)، بگوید: (إیاکی نعبد و إیاکی نستعین): (ای خانم، تنها تو را پرستیده و تنها از تو یاری می‌جوییم). این اشتباه نیز معنای جمله را خیلی زشت، تغییر می‌دهد. بر چنین کسی واجب است زبانش را تقویت نماید تا بتواند به درستی تلفظ کرده، بگوید: إیاک نعبد. اگر نمی‌تواند تصحیحش کند، دیگر جایز نیست برای مردم امامت نماید و باید خودش کنار رود. حتی اگر مدت زیادی هم در امامت بوده باشد.

* * *

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل بالنسبة لقراءة القرآن بدون تجويد هل عليها أجر؟ وهل إذا وضع المصحف في مسجد يعتبر صدقة جارية أم لا؟

فأجاب رحمه الله تعالى: نعم، القراءة بالتجويد ليست واجبة، وإنما هي سنة لتحسين الصوت بالقرآن؛ لأنه ينبغي على الإنسان أن يحسن صوته بتلاوة كتاب الله ومن التحسين التجويد وأما كونه واجبًا فلا، إذا كان الإنسان يقيم الحركات يرفع المضموم، ويفتح المنصوب، ويكسر المجرور، ويسكن الساكن فليس عليه إثم في ذلك. وأما وضع المصحف في المسجد فهو – إن شاء الله تعالى- من الخير، ويجري أجره على صاحبه ما دام الناس ينتفعون به، فإذا تلف انقطع الأجر.

لكن أريد أن أنبه على أمر مهم وهو اللحن الذي يُحيل المعنى، فإن بعض الناس -ولا سيما كبار السن- لا يبالون ،به، ويقرؤون القرآن بهذا اللحن، وهذا حرام عليهم، ولا يصح أن يكونوا أئمة في المساجد ولو كان لهم مدة طويلة في الإمامة، فإنه لا يجوز إبقاء إمامتهم إذا لم يقيموا ألسنتهم بكتاب الله، مثال ذلك أن بعضهم يقرأ قول الله -تعالى-: ﴿ صِرَاطَ الَّذِينَ أَنعَمتَ عَلَيْهِمْ ﴾ [الفاتحة: ٧] بفتح التاء، فيضمها فيقول: صراط الذين أنعمتُ عليهم، وهذا لحن يُحيل المعنى، ويجب على الإنسان أن يُقوم لسانه عنه، فإذا قال: أنا لا أستطيع، أنا لا أقدر إلا هذا، قلنا: إذًا لا تُصل في الناس إمامًا؛ لأن لحنك هذا يُحيل المعنى، ومثل أن يقول: إياكي نعبد وإياكي نستعين، هذا أيضًا يُحيل المعنى إحالة فاحشة، فيجب عليه أن يُقَوِّم لسانه فيقول: إياك نعبد، فإن لم يستطع فإنه لا يجوز أن يكون إمامًا للناس، وعليه أن يتنحى وإن كان له مدة طويلة في الإمامة.

مطالب مرتبط:

(۷۹۵) قرائت قرآن با وجود اشتباهات غیر عمد

(۷۹۵) سوال: من قرآن می‌خوانم، ولی در خواندن قرآن چندان مهارت ندارم. در نتیجه گاهی اوقات اشتباهاتی از من سر می‌زند که باعث تحریف غیر عمدی بعضی از آیات می‌شود. آیا گناهی دارم؟ آیا به این خاطر، قرائت قرآن را ترک کنم، یا بر حسب توان و قدرتم قرآن بخوانم و اگر اشتباهی از من […]

ادامه مطلب …

(۷۹۷) قرائت قرآن بدون تلاش برای فهم بهتر حروف

(۷۹۷) سوال: خانمی می‌گوید: من قرآن می‌خوانم و حروف هجا را هم سطحی بلدم. اما برای شناخت عمیق‌تر آنها تلاش نمی‌کنم. در نتیجه شناخت کامل به آن ندارم. به همین خاطر هنگام قرائت، بعضی کلمات را اشتباه می‌خوانم. با این حساب، آیا جایز است قرآن بخوانم؟ البته باید بگویم که برای تلاوت صحیح، تلاش می‌کنم. […]

ادامه مطلب …

(۷۸۶) آیا رعایت نکردن احکام تجوید، گناه است؟

(۷۸۶) سوال: آیا جایز است کسی قرآن راتلاوت کند، اما برخی احکام تجوید را مراعات ننماید؟ جواب: بله، جایز است. البته تا زمانی که اشتباه حرکاتی نداشته باشد. اما اگر در خواندن حرکات، اشتباه کند، واجب است اشتباهش را تصحیح نماید. ولی رعایت تجوید، واجب نیست. تجوید یعنی قشنگ تلفظ کردن و شکی نیست که […]

ادامه مطلب …

(۷۹۹) قرائت قرآن با تجوید رایج امروزی

(۷۹۹) سوال: آیا قرائت قرآن با تجوید معروف امروزی، سنت است؟ جواب: تا جایی که من به آن رسیده‌ام، قرائت قرآن با تجویدی که امروزه رواج دارد، روشی برای قشنگ خواندن قرآن است. ولی واجب نیست. بلکه واجب این است که شخص، حروف و حرکات را درست تلاوت کند. اما اگر به نحوی که امروزه […]

ادامه مطلب …

(۷۸۹) تلاوت بدون رعایت احکام تجوید

(۷۸۹) سوال: آیا کسی که قرآن را بدون رعایت احکام تجوید تلاوت کند، چون احکامش را نمی‌داند، گناه کار است؟ جواب: گناه کار نیست؛ چون احکام تجوید فقط برای قشنگ شدن تلاوت است و واجب نیست. هر کس کلمات و حروف را همان طور که هستند، ادا نماید، آنچه را که در قرائت قرآن بر […]

ادامه مطلب …

(۷۹۰) حکم تلاوت قرآن بدون ترتیل

(۷۹۰) سوال: حکم کسی که قرآن را بدون ترتیل می‌خواند چون ترتیل بلد نیست، چیست؟ جواب: ترتیل قرآن به دو صورت است: یک: ترتیلی که در بیان حروف و واضح خواندن آنهاست. به طوری که هیچ حرفی ساقط نشود. این واجب است. به هیچ عنوان جایز نیست انسان قرآن را طوری تلاوت کند که باعث […]

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه