سه‌شنبه 22 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
14 اکتبر 2025

(۷۸۶) آیا رعایت نکردن احکام تجوید، گناه است؟

(۷۸۶) سوال: آیا جایز است کسی قرآن راتلاوت کند، اما برخی احکام تجوید را مراعات ننماید؟

جواب:

بله، جایز است. البته تا زمانی که اشتباه حرکاتی نداشته باشد. اما اگر در خواندن حرکات، اشتباه کند، واجب است اشتباهش را تصحیح نماید. ولی رعایت تجوید، واجب نیست. تجوید یعنی قشنگ تلفظ کردن و شکی نیست که خوب تلفظ کردن، بهتر است. اما دلیلی شرعی برای اینکه بگوییم تجوید واجب است و هر کس قرآن را با تجوید نخواند گنهکار می‌شود، وجود ندارد. بلکه دلیل بر خلاف آن است. قرآن به هفت لهجه نازل شده، تا جایی که هر قومی به لهجه‌ی خودشان آن را قرائت می‌کردند. اما بعد از اینکه ترس از درگیری و فتنه و تفرقه بین مسلمانان به وجود آمد، در زمان امیر المومنین عثمان بن عفانJ، ایشان در قرائت قرآن، مسلمانان را بر لغت قریش جمع کردند. این یکی از فضایل و مناقب و محاسن ایشان در خلافتشان است که مردم را بر یک لهجه در قرائت قرآن گرد آوردند تا درگیری به وجود نیاید.

خلاصه اینکه: قرائت قرآن با تجوید، واجب نیست. بلکه واجب این است که حرکات و حروف همان طور که هستند، تلفظ شوند و مثلا حرف «راء» تبدیل به «لام» و حرف «ذال» تبدیل به «زای» و … نشود. این چیزی است که در تلاوت قرآن، ممنوع است.

* * *

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: هل يجوز للمسلم أن يقرأ القرآن دون الانضباط ببعض أحكام التجويد؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: نعم، يجوز ذلك إذا لم يَلْحَن فيه، فإن لَحَنَ فِيه فالواجب عليه تعديل اللحن، وأما التجويد فليس بواجب، التجويد تحسين للفظ فقط، وتحسين اللفظ بالقرآن لا شك أنه خير وأنه أتم في حسن القراءة، لكن الوجوب بحيث نقول: من لم يقرأ القرآن بالتجويد فهو آثم قول لا دليل عليه، بل الدليل على خلافه، بل إن القرآن نزل على سبعة أحرف، حتى كان كل من الناس يقرؤه بلغته، إلا أنه بعد أن خيف النزاع والشقاق بين المسلمين وحد المسلمون في القراءة على لغة قريش في زمن أمير المؤمنين عثمان بن عفان رضي الله عنه، وهذا من فضائله ومناقبه وحسن رعايته في خلافته أن جمع الناس على حرف واحد؛ لئلا يحصل النزاع.

والخلاصة: أن القراءة بالتجويد ليست بواجبة، وإنما الواجب إقامة الحركات والنطق بالحروف على ما هي عليها، فلا يبدل الراء لاما مثلا، ولا الذال زايا، وما أشبه ذلك، هذا هو الممنوع.

مطالب مرتبط:

(۷۹۴) آیا این دو حدیث با هم تضاد دارند؟

(۷۹۴) سوال: فرق بین این دو حدیث چیست: حدیث ام المومنین عایشه رضی الله عنها که می‌گوید: «کسی که قرآن بخواند و در آن لکنت داشته و خواندنش بر او سخت باشد، دو پاداش دارد».[۱] با حدیثی که می‌گوید: «چه بسا قرآن خوانی که قرآن او را لعنت می‌کند»[۲] ؟ جواب: در صورتی که حدیث […]

ادامه مطلب …

(۷۹۲) خواندن قرآن و عمل نکردن به احکام آن

(۷۹۲) سوال: یکی پرسیده: قرائت قرآن را بسیار دوست دارم. اما متاسفانه قرائت را خوب بلد نیستم. اما جوانانی هستند که قرائتشان از من زیباتر است. ولی به احکام قرآن عمل نمی‌کنند و می‌گویند: اگر تو ملّا بودی، از ما بهتر بودی. نظر شما در این مورد چیست؟ جواب: فایده‌ی قرائت قرآن، تدبر و پندگیری […]

ادامه مطلب …

(۷۹۸) منظور از تغنّی به قرآن در حدیث

(۷۹۸) سوال: خانمی پرسیده: رسول اللهﷺ فرموده: «لَيْسَ منَّا مَنْ لَمْ يتغنَّ بالقرآن».[۱] «از ما نیست کسی که قرآن را با صدای زیبا نخواند». منظور از تغنّی به قرآن در این حدیث چیست؟ جواب: در معنای این حدیث رسول اللهﷺ که فرموده: «لَمْ يتغنَّ بالقرآن» اختلاف وجود دارد. گفته شده: بدین معناست که شخص باید […]

ادامه مطلب …

(۷۸۹) تلاوت بدون رعایت احکام تجوید

(۷۸۹) سوال: آیا کسی که قرآن را بدون رعایت احکام تجوید تلاوت کند، چون احکامش را نمی‌داند، گناه کار است؟ جواب: گناه کار نیست؛ چون احکام تجوید فقط برای قشنگ شدن تلاوت است و واجب نیست. هر کس کلمات و حروف را همان طور که هستند، ادا نماید، آنچه را که در قرائت قرآن بر […]

ادامه مطلب …

(۷۹۱) حکم اشتباهات سهوی در قرائت قرآن

(۷۹۱) سوال: سائل می‌گوید: جوانی هستم که به الله سبحانه و تعالی ایمان دارم. پیامبرﷺ را نیز تصدیق می‌کنم. بر نمازهای فرض مواظبت داشته و قرآن را زیاد تلاوت می‌کنم. اما وقتی بین قرائت خود و قاریانی که صدایشان را از رادیو می‌شنوم، مقایسه می‌کنم، می‌بینم اشتباهات زیادی دارم. آیا به خاطر اشتباهات غیر عمدی […]

ادامه مطلب …

(۷۹۰) حکم تلاوت قرآن بدون ترتیل

(۷۹۰) سوال: حکم کسی که قرآن را بدون ترتیل می‌خواند چون ترتیل بلد نیست، چیست؟ جواب: ترتیل قرآن به دو صورت است: یک: ترتیلی که در بیان حروف و واضح خواندن آنهاست. به طوری که هیچ حرفی ساقط نشود. این واجب است. به هیچ عنوان جایز نیست انسان قرآن را طوری تلاوت کند که باعث […]

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه