(۷۷۲) سوال: خاموش ماندن برای شنیدن تلاوت قرآن چه حکمی دارد؟ واجب است یا مستحب؟ کسی که در بقالی یا محل کار مشغول به کار باشد و این طرف و آن طرف برود و با مردم حرف بزند و برود و بیاید در حالی که قرآن را روشن گذاشته، چه کند؟

جواب:

گوش سپردن به قاری، در صورتی که شنونده، تابع این قاری باشد، لازم است. مثل کسی که پشت امام در نماز جهری، نماز می‌خواند. به همین خاطر نیز امام احمد در مورد این آیه: {وَإِذَا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَأَنْصِتُوا لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ} [اعراف:۲۰۴]: (و وقتی قرآن تلاوت می‌شود، به آن گوش سپرده و خاموش بمانید، باشد که مورد رحمت قرار گیرید)، گفته: اجماع شده که این دستور، مربوط به نماز است.

همچنین در حدیثی از پیامبرﷺ آمده که فرمود: «همانا امام قرار داده شده تا به او اقتدا گردد»^[۱]و در آن آمده: «و هر گاه قرائت کرد، ساکت بمانید».^[۲]

اما کسی که کنار تو قرآن می‌خواند، لازم نیست به او گوش دهی. بلکه تو می‌توانی خودت هم قرآن بخوانی یا الله را ذکر نموده یا مطالعه کنی؛ گر چه شخص کناری‌ات مشغول تلاوت باشد. چون تو نمی‌خواهی به او گوش کنی.

اما پخش قرآن توسط برخی افراد در مغازه‌ها، در حالی که انواع صداها از این مغازه به گوش می‌رسد و چه بسا حرف‌های بیهوده و سخنان حرام نیز گفته می‌شود؛ من این کار را صحیح نمی‌بینم و می‌ترسم که این کار نوعی بی حرمتی به قرآن باشد. می‌تواند به جای این کار، سخنرانی بگذارد و به آن گوش دهد؛ چون شرف و عظمت قرآن بالاتر از این است که در جایی مثل مغازه که انواع سر و صداها در آن وجود دارد و حرف‌های بیهوده و باطل در آنها زده می‌شود، پخش شود. من به آن عده از برادران که در مغازه‌هایشان به ضبط و فایل‌های صوتی قرآن گوش می‌دهند و ان شاءالله که نیتشان از این کار، خیر است، نصیحت می‌کنم که چنین کاری نکنند. چون می‌ترسم این کار نوعی اهانت به قرآن باشد.

* * *

^[۱] صحیح بخاری: کتاب الجماعة و الإمامة، باب إنما جعل الإمام لیؤتم به، حدیث شماره (۶۵۶). صحیح مسلم: کتاب الصلاة، بابت التشهد فی الصلاة، حدیث شماره (۴۰۴)، از ام المومنین عایشه رضی الله عنها با این لفظ: «إنما جعل الْإِمَامَ لَيُؤْتَمُّ بِهِ».

^[۲] صحیح مسلم: کتاب الصلاة، باب التشهد فی الصلاة، حدیث شماره (۴۰۴)، از حِطّان بن عبدالله رقاشی با این لفظ: «وَإِذَا قَرَأَ فَأَنْصِتُوا».