چهارشنبه 23 ربیع‌الثانی 1447
۲۳ مهر ۱۴۰۴
15 اکتبر 2025

(۷۶۳) سرنوشت برگه‌های پاره شده‌ی قرآن

(۷۶۳) سوال: حکم جمع برگه‌های پخش و پلا و پاره پاره‌ای که از قرآن جدا شده، و سوزاندن آنها برای جلوگیری از بی احترامی به آن، چیست؟ آیا سوزاندنش بهتر است یا همانطور که هست، دفن شود؟

جواب:

هیچ مسلمانی شک ندارد در اینکه احترام به قرآن و تعظیم آن و خودداری از چیزی که باعث بی حرمتی به آن شود، بر هر مسلمانی واجب است. حال، در مورد برگه‌هایی از قرآن که امکان استفاده بردن از آنها وجود ندارد و سائل در مورد آنها پرسید، دو راه وجود دارد:

راه اول: آن را در جایی تمیز و پاکیزه دفن کند. جایی که بر حسب گمان شخص، این اوراق در آینده نیز مورد بی حرمتی قرار نگیرند.

راه دوم: آنها را بسوزاند. سوزاندن آنها نیز جایز است و اشکالی ندارد. چرا که وقتی صحابه رضی الله عنهم در زمان عثمان رضی الله عنه، مصاحف را بر لهجه‌ی قریش گرد آوردند، بقیه‌ی مصاحف را سوزاندند.[۱] این دلیل بر جواز سوزاندن مصحفی است که امکان استفاده کردن از آن وجود ندارد.

اما از نظر من اگر آنها را سوزاند، باید خاکسترش را کامل زیر و رو کند تا ورقه‌ها کامل سوخته و خاکستر شوند. چرا که وقتی کاغذهای چاپ شده را می‌سوزانند، بعضی حروف کاملا نمی‌سوزد و باقی می‌ماند و تنها در صورتی کاملا می‌سوزد که آتش را تا خاکستر شدنش، زیر و رو کنند.

راه سومی هم هست و آن اینکه آنها را کاملا ریز ریز کند. ولی این روش سخت است؛ چرا که باید همه‌ی کلمات و حروف پاره شوند. این در صورتی خوب است که از دستگاه کاغذ خرد کنی که کاغذ را کاملا خرد می‌کند، استفاده کند. به گونه‌ای که هیچ حرفی باقی نماند. این هم راه سومی است و جایز می‌باشد.

* * *

[۱] روایت بخاری در صحیح، کتاب فضائل القرآن، باب جمع القرآن الکریم، حدیث شماره (۴۹۸۷).

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: ما حكم جمع الأوراق المتناثرة والممزقة من المصاحف وحرقها حتى لا تتعرض للامتهان؟ وهل الأفضل في ذلك حرقها، أم دفنها كما هي؟

فأجاب رحمه الله تعالى: لا أحد من المسلمين يشك أن القرآن الكريم يجب على المسلم احترامه وتعظيمه ومنع تعرضه للإهانة، وهذه الأوراق الممزقة التي سأل عنها السائل والتي لا يمكن أن ينتفع بها بقراءة له فيها طريقتان:

الطريقة الأولى: أن يدفنها في مكان نظيف طاهر لا يتعرض للإهانة في المستقبل حسب ظن الفاعل.

الطريقة الثانية: أن يحرقها وإحراقها جائز لا بأس به، فإن الصحابة رضي الله عنهم لما وحدوا المصاحف على حرف قريش في عهد عثمان رضي الله عنه أحرقوا ما سوى هذا الموحد، وهذا دليل على جواز إحراق المصحف الذي لا يمكن الانتفاع به.

ولكني أرى إنْ أَحْرَقها أن يَدُقَّها حتى تتفتت وتكون رمادا، ذلك لأن المحروق من المطبوع تبقى فيه الحروف ظاهرة بعد إحراقه، ولا تزول إلا بدقه حتى يكون كالرماد. وإذا مزقت تبقى هذه طريقة ثالثة لكنها صعبة؛ لأن التمزيق لا بد أن يأتي على جميع الكلمات والحروف وهذه صعبة، إلا أن توجد آلة تمزق تمزيقا دقيقا جدا، بحيث لا تبقى صورة الحرف، فتكون هذه طريقة ثالثة، وهي جائزة.

مطالب مرتبط:

(۷۶۵) برگه‌های حاوی اسم جلاله و اسم پیامبر

(۷۶۵) سوال: در اماکنی که دانش آموزان هستند، معمولا برگه‌هایی وجود دارد که لفظ جلاله‌ی الله تعالی یا اسم پیامبرﷺ در آن نوشته شده و برخی به آن بی توجه هستند. آیا هر کسی وظیفه دارد این برگه‌ها را از روی زمین بردارد؟ حال اگر این برگه‌ها خیلی زیاد بوده و روی زمین ریخته باشند، […]

ادامه مطلب …

(۷۶۷) سوزاندن اوراق قرآن یا اوراق حاوی اسم الله

(۷۶۷) سوال: آیا سوزاندن برگه‌های پاره شده‌ی قرآن یا اوراقی که اسم جلاله‌ی الله در آنها نوشته شده، جایز است؟ چون شنیدم اگر کسی آنها را بسوزاند، روز قیامت با همان‌ها داغ زده می‌شود. جواب: سوزاندن برگه‌های مصحف در صورتی که قابل استفاده نباشند، جایز است و اشکالی ندارد. عثمان رضی الله عنه وقتی تمام […]

ادامه مطلب …

(۷۶۴) با ورقه‌های سوخته شده‌ی قرآن چه باید کرد؟

(۷۶۴) سوال: من چندین ظرف داشتم که آیات قرآن و دعاهای مأثور را در آنها گذاشته بودم. کسی به من گفت: استفاده از اینها و داشتنشان حرام است و باید آنها را بسوزانم. من نیز از ترس عذاب الهی، آنها را سوزاندم. اما بعد از اینکه قسمتی از آنها را سوزانده و قسمتی دیگر را […]

ادامه مطلب …

(۷۶۶) انداختن کتاب‌های درسی و روزنامه در آشغال

(۷۶۶) سوال: آیا انداختن کتاب‌های درسی و روزنامه در زباله جایز است؟ با توجه به این نکته که شهرداری همه‌ی آشغال‌ها را می‌سوزاند. نیز با توجه به این نکته که ما آنها را در پلاستیکی جداگانه می‌گذاریم تا با دیگر زباله‌ها قاطی نشود. اگر این کار درست نیست، پس چکار کنیم؟ به این نکته نیز […]

ادامه مطلب …

(۷۶۸) کاغذهای حاوی اسم الله برای تمیزکاری

(۷۶۸) سوال: از نظر شما دیدگاه شریعت در مورد استفاده از مجلاتی که گاهی اسم الله سبحانه و تعالی در آنها نوشته شده، برای تمیزکاری و جلد گرفتن، چیست؟ جواب: جایز نیست روزنامه‌ها و مجلاتی که به زبان عربی بوده و شامل آیه‌ای از قرآن یا اقوالی از سنت رسول اللهﷺ می‌باشند، به غرض جلد […]

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه