(۷۴۹) سوال: آیا جایز است که کسی بدون داشتنِ معلم، قرآن بخواند؟ با توجه به اینکه در جایی زندگی می‌کنیم که پس از جستجو کسی را پیدا نکردیم تا به ما احکام قرآن یا حفظ قرآن را یاد بدهد.

جواب:

یکی از نعمت‌های الله سبحانه و تعالی بر این امت و یکی از نشانه‌های محافظت او از قرآن، این است که مصحف‌های امروزی را برای مسلمانان مهیا نموده که قرآن با حرکت گذاری و سکون و مد و غیره در آنها چاپ شده است که شامل این فرموده‌ی الله تعالی است: {إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ} [حجر: ۹]: (ما خود، قرآن را فرستاده‌ايم و خود حافظ آن می‌باشيم).

اگر انسان می‌تواند قرآن را از روی این مصاحف که حرکت گذاری شده بخواند، هر چند برایش سخت باشد و با تکلف و وقفه بخواند، باز هم جایز است که قرآن را بخواند، حتی اگر کسی هم نباشد که نزد او بخواند. زیرا از رسول اللهﷺ روایت شده که فرمودند: یعنی: «کسی که قرآن را ماهرانه و بدون داشتن اشتباه و وقفه بخواند، با فرشتگان بزرگوار و نيکوکار وحی است و کسی که قرآن را به سختی و همراه با وقفه بخواند و خواندن بر او گران باشد، دو پاداش دارد».[۱]

پس تو ای برادر، قرآن را حرف به حرف و کلمه به کلمه بخوان، در حالی که حرکات و سکون را به درستی ادا می‌کنی. این کافی است و خیر بزرگی در آن وجود دارد. حال اگر قرائت همراه با مشقت نیز باشد، چنان که رسول اللهﷺ فرموده‌اند، دو پاداش خواهی داشت.

اما خواندن قرآن با رعایت تجوید معروف، واجب نیست. زیرا منظور از تجوید، فقط خوب شدن قرائت است، ولی واجب نیست که اگر انسان آن را ترک کرد، گنهکار شود. بلکه واجب این است که حرکات و سکون را به درستی خوانده و حروف را کامل ادا نماید.

***

^[۱] صحیح بخاری: کتاب التفسیر، باب سورة عبس، حدیث شماره (۴۶۵۳). صحیح مسلم: کتاب صلاة المسافرین، باب فضل الماهر بالقرآن و الذی یتتعتع فیه، حدیث شماره (۷۹۸)، از ام المومنین عایشه رضی الله عنها با این لفظ: «الْمَاهِرُ بِالْقُرْآنِ مَعَ السَّفَرَةِ الْكِرَامِ الْبَرَرَةِ وَالَّذِى يَقْرَأُ الْقُرْآنَ وَيَتَتَعْتَعُ فِيهِ وَهُوَ عَلَيْهِ شَاقٌّ لَهُ أَجْرَانِ».