سه‌شنبه 22 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
14 اکتبر 2025

(۷۴۲) حکم کسی که قرآن را فراموش کند

(۷۴۲) سوال: حکم شرع در مورد دانش آموزی که قرآن را خوانده و حفظ می‌کند، اما حفظش را فراموش می‌کند، چیست؟

جواب:

انسانی که قران را حفظ نموده، سپس فراموش کند، اگر این فراموشی از روی ترک کردن و روی‌گردانی از قرآن باشد، خودش را در معرض گناه بزرگی قرار داده است. اما اگر به اقتضای ذات و طبیعت بشری باشد، یا اینکه مشکلی یا کاری برایش پیش بیاید که او را از خواندن قرآن مشغول کند؛ گنهکار نمی‌شود. زیرا فراموشی، جزئی از سرشت بشر است؛ چنان که پیامبرﷺ فرمودند: «من بشری مثل شما هستم. همانطور كه شما دچار فراموشی می‌شويد، من نيز دچار فراموش می‌شوم».[۱]

پس اگر به مقتضای طبیعت بشری، قرآن از یادش برود، یا فراموشی به خاطر مشغول شدن به امور واجب باشد، انسان گنهکار نمی‌شود.

***

[۱] صحیح مسلم: کتاب المساجد، باب السهو فی الصلاة و السجود له. حدیث شماره (۵۷۲)، از عبدالله بن مسعود رضی الله عنه با این لفظ: «إِنَّمَا أَنَا بَشَرٌ ‌أَنْسَى ‌كَمَا ‌تَنْسَوْنَ».

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: ما حكم الشرع في نظركم في الطالب الذي يقرأ القرآن ثم يحفظه ثم ينساه؟

فأجاب رحمه الله تعالى: إذا حفظ الإنسان القرآن ثم نسيه: فإن كان عن هجر للقرآن ورغبةً عنه، فإنه قد عَرَّض نفسه لإثم عظيم، وإن كان بمقتضى السَّجِيَّة والطبيعة البشرية، أو أتاه ما يشغله عن تعهده، فإنه لا يأثم بذلك؛ لأن النسيان من طبيعة ،الإنسان كما قال النبي -عليه الصلاة والسلام-: «إنما أنا بشر مثلكم أنسى كما تنسون». فإذا كان النسيان بمقتضى الطبيعة البشرية، أو من أجل أنه تَشَاغَل بأمور واجبة أوجبت نسيان شيء من القرآن، فإن ذلك لا يكون سببا لإثمه.

مطالب مرتبط:

(۷۴۹) قرآن خواندن بدون وجود معلم

(۷۴۹) سوال: آیا جایز است که کسی بدون داشتنِ معلم، قرآن بخواند؟ با توجه به اینکه در جایی زندگی می‌کنیم که پس از جستجو کسی را پیدا نکردیم تا به ما احکام قرآن یا حفظ قرآن را یاد بدهد. جواب: یکی از نعمت‌های الله سبحانه و تعالی بر این امت و یکی از نشانه‌های محافظت […]

ادامه مطلب …

(۷۴۱) آداب تلاوت قرآن کریم چیست؟

(۷۴۱) سوال: آداب تلاوت قرآن کریم چیست؟ جواب: یکی از آداب قرائت قرآن این است که انسان در وقت قرائت قرآن با وضو بوده و خشوع و خضوع داشته باشد. در قرآن تدبر نموده و به خاطر داشته باشد که حروف و معانی قرآن، همه از جانب الله تعالی است، که بدین گونه تعظیم الله […]

ادامه مطلب …

(۷۴۳) قرآن را حفظ و سپس از یاد برده است

(۷۴۳) سوال: نزدیک ده جزء از قرآن را حفظ کرده بودم، اما در مدت سه سال، به خاطر تحصیل، بسیاری از آن را فراموش کرده‌ام. آیا گناهی متوجه من می‌شود؟ و آیا شامل این فرموده‌ی الله تعالی می‌شوم: {كَذَلِكَ أَتَتْكَ آيَاتُنَا فَنَسِيتَهَا وَكَذَلِكَ الْيَوْمَ تُنْسَى} [طه: ۱۲۶]: (همين است، آيات من به تو رسيد و […]

ادامه مطلب …

(۷۴۵) فراموشی در حفظ قرآن و احادیث نبوی

(۷۴۵) سوال: من همیشه قرآن و احادیث نبوی را می‌خوانم. اما بسیار فراموش‌کارم و نمی‌توانم آنها را حفظ نمایم. آیا به این خاطر، گناهی دارم؟ جواب: بدون شک یکی از نعمت‌های الله تعالی بر بنده‌اش این است که به او توفیق دهد تا قرآن را حفظ نماید. این به خاطر مصلحت‌های بزرگی است که در […]

ادامه مطلب …

(۷۴۸) ترک قرائت قرآن به خاطر مشغولیت

(۷۴۸) سوال: خانمی پرسیده: قرائت قرآن را به خاطر مشغولیت، رها کرده‌ام. گر چه در ماه رمضان به صورت مستمر قرآن می‌خوانم. حکم این کار چیست؟ جواب: اگر به خاطر این مشغولیت نتوانی قرآن بخوانی، گناهی بر تو نیست. گر چه معلوم است که مؤمن نمی‌تواند قرائت قرآن را رها کند؛ چون قرآن را در […]

ادامه مطلب …

(۷۴۶) آیا از یاد بردن قرآن گناه دارد؟

(۷۴۶) سوال: حدیثی از رسول‌اللهﷺ شنیدم بدین معنا که هر کس سوره یا آیه‌ای از قرآن را حفظ کرده، سپس آن را فراموش نمود، مرتکب گناه شده است. جناب شیخ! صحت این حدیث تا چه اندازه است؟ جواب: این حدیث پیامبرﷺ تهدید شدیدی است برای کسی که آیه‌ای از قرآن را حفظ نموده و سپس […]

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه