سه‌شنبه 22 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
14 اکتبر 2025

(۷۳۷) کدام یک از تفاسیر را بخوانم؟

(۷۳۷) سوال: توصیه می‌کنید کدام یک از کتاب‌های تفسیر را بخوانیم؟

جواب:

کتاب‌های تفسیر در واقع بسیار زیاد و مختلف هستند و علما هر کدام به جنبه‌ای از جنبه‌های قرآن کریم پرداخته‌اند: برخی تفسیرشان بیشتر در مورد معانی قرآن است و کاری به إعراب و بلاغت و امثال آن ندارند. برخی دیگر بیشتر به مسائل إعراب و بلاغت و امثال آن پرداخته‌اند. بعضی دیگر بیشتر به جنبه‌ی استنباط ازآیات علمی و عملی توجه دارند. بنا بر این کتاب‌های تفسیر با هم تفاوت دارند. اما در حد علم خود می‌دانم که یکی از بهترین تفاسیر، تفسیر ابن کثیر رحمه الله است. این تفسیر در کل تفسیر خوب و تفسیری سلفی به حساب می‌آید. اما مواخذه‌ای که بر آن وجود دارد این است که در برخی جاها روایات اسرائیلیات را آورده، اما در موردشان توضیحی نداده که این موارد نیز اندک هستند.

یکی دیگر از تفاسیر خوب، تفسیر شیخ عبدالرحمن بن ناصر سعدی رحمه الله می‌باشد که تفسیری سلفی و ساده است و حتی شخص عامی نیز می‌تواند از آن استفاده کند.

دیگر تفسیر مفید، تفسیر قرطبی رحمه الله و دیگری تفسیر محمد امین شنقیطی است.

تفسیر مناسب در زمینه‌ی بلاغت و عربی، تفسیر زمخشری است؛ اما باید بر حذر باشید که این تفسیر در عقیده، به هیچ دردی نمی‌خورد.

تفسیر دیگری که خوب است، تفسیر ابن جریر طبری رحمه الله می‌باشد. اما کسی می‌تواند از این تفسیر استفاده کند که در زمینه‌ی تفسیر، پیشرفت کرده باشد. تفاسیر دیگری هم وجود دارند که با شناختمان از آنها به خاطر نقل قول‌هایی است که دیگران از آنها کرده‌اند.

ولی بر هر کسی واجب است وقتی آیه‌ای را از طریق مطالعه‌ی تفاسیر، متوجه نشد، حتما در مورد آن از اهل علم سوال کند تا مبادا مرتکب تفسیر قرآن به چیزی غیر از مقصود الله تعالی شود.

***

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: ما تنصحون بقراءته من كتب التفسير؟

فأجاب -رحمه الله تعالى-: تعالى كتب التفسير في الواقع كثيرة ومتشعبة، والعلماء -رحمهم الله – كُلُّ يأخذ بجهة من جهات القرآن الكريم: فمنهم من يغلب عليه تفسير المعاني بقطع النظر عن الإعراب والبلاغة وما أشبه ذلك، ومنهم من يغلب عليه مسائل الإعراب والبلاغة وما أشبه ذلك، ومنهم من يغلب عليه استنباطات من الآيات العلمية والعملية، فهم يختلفون، لكن من خير ما يكون من التفاسير – فيما أعلم – تفسير ابن كثير رحمه الله، فإنه تفسير جيد سلفي، لكن يؤخذ عليه أنه يسوق بعض الإسرائيليات في بعض الأحيان ولا يتعقبها، وهذا قليل عنده. ومن التفاسير الجياد تفسير الشيخ عبد الرحمن الناصر بن سعدي رحمه الله، فإنه تفسير سلفي سهل المأخذ، ينتفع به حتى العامي. ومن التفاسير الجياد تفسير القرطبي رحمه الله، و منها تفسير محمد الأمين الشنقيطي الجكني، لا سيما في الجزء الذي أدركه. ومن التفاسير الجياد في البلاغة والعربية تفسير الزمخشري لكنْ احْذَرُه في العقيدة فإنه ليس بشيء. ومن التفاسير الجياد تفسير ابن جرير الطبري رحمه الله، لكنه لا ينتفع به إلا الراقي في العلم. وهناك تفاسير أخرى لا نعرفها إلا بالنقل عنها، لكن الإنسان يجب عليه إذا لم يفهم الآية من التفاسير أن يسأل عنها أهل العلم، حتى لا يفسر القرآن بغیر مراد الله -تعالى- به.

مطالب مرتبط:

(۷۳۴) تفسیر قرآن بر اساس ظن و گمان شخصی

(۷۳۴) سوال: گاهی پیش می‌آید که تفسیر آیه یا کلمه‌ای در قرآن از ما سوال می‌شود و ما آیه را بر اساس ظنّ غالب خود تفسیر می‌کنیم. آیا این کار اشکالی دارد؟ جواب: اگر کسی که آیه را بر حسب ظن غالب خود تفسیر می‌کند، به زبان عربی آشناست، اشکالی ندارد. اما اگر بخواهد با […]

ادامه مطلب …

(۷۳۲) تفسیر به رأی و راسخان در علم

(۷۳۲) سوال: آیا تفسیر به رأی کار هر شخصی است یا فقط کسانی که در علم، راسخ هستند می‌توانند چنین کاری کنند؟ دلیل آن چیست؟ جواب: تفسیر به رأی چه برای علما و چه برای دیگران جایز نیست. کسی که قرآن را تفسیر به رأی کند، در واقع دارد جایگاه خود را در جهنم آماده […]

ادامه مطلب …

(۷۳۵) کتابهای توصیه شده در زمینه‌ی تفسیر

(۷۳۵) سوال: چه توصیه‌ای دارید به کسی که می‌خواهد کتاب‌های تفسیر را مطالعه نماید؟ خصوصا که برخی از این کتاب‌ها، صفات الله تعالی را تحریف کرده‌اند؟! جواب: توصیه می‌کنم از همه‌ی کتب تفسیری که در آنها تحریف صفات وجود دارد، دوری نماید و بعدها که خوب در تفسیر پخته شد و خواست ببیند چگونه عده‌ای […]

ادامه مطلب …

(۷۳۳) تفسیر آیه با توجه به سیاق آن

(۷۳۳) سوال: وقتی کسی تفسیر آیه‌ای را از من می‌پرسد و من بلد نیستم، آیه را با توجه به سیاقی که دارد، تفسیر می‌کنم. آیا این کار جایز است یا تکلّف به شمار می‌رود؟ جواب: اگر طالب علم باشی و به لغت عربی آشنایی دارد و بر همین اساس به سوال کننده پاسخ دادی؛ یعنی […]

ادامه مطلب …

(۷۳۶) نصیحتی برای خواننده‌ی کتب تفسیر

(۷۳۶) سوال: من برخی از کتاب‌های تفسیر را مطالعه می‌کنم. اما ترسم این است که در بعضی از آنها چیزهایی مخالف با عقیده‌ی اهل سنت و جماعت وجود داشته باشد. چه نصیحتی به من دارید؟ جواب: برخی از مفسرین بر مذهب کسانی هستند که نصوص متعلق به صفات الله تعالی را از دلالت ظاهری‌اش خارج […]

ادامه مطلب …

(۷۴۴) معنی دو آیه در سوره‌ی طه

(۷۴۴) سوال: معنی این فرموده‌ی الله تعالی چیست: {وَمَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْرِي فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنْكًا وَنَحْشُرُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ أَعْمَى * قَالَ رَبِّ لِمَ حَشَرْتَنِي أَعْمَى وَقَدْ كُنْتُ بَصِيرًا * قَالَ كَذَلِكَ أَتَتْكَ آيَاتُنَا فَنَسِيتَهَا وَكَذَلِكَ الْيَوْمَ تُنْسَى} [طه: ۱۲۶-۱۲۴]: (و هر كه از ياد من روی بگرداند، زندگی تنگی خواهد داشت * و روز […]

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه