(۷۲۰) سوال: من دانشجوی دانشگاه هستم. روزی درس مومیایی کردن حیوانات داشتیم. ما این کار را برای تجربه بر روی برخی حیوانات انجام دادیم. حیواناتی مثل خرگوش و گرگ و کبوتر و غیره. آنها را زنده به کلاس می‌آوردیم و سپس آنها را می‌کشتیم. اینجا مشکل دومی نیز وجود دارد. ما آنها را به یکی از این طرق می‌کشتیم: یا آنها را در مکانی خالی از هوا حبس می‌کردیم تا بمیرند، یا به وسیله‌ی ماده‌ی مخدر و بی حس کننده آنها را می‌کشتیم و یا از راه‌های غیر شرعی دیگری استفاده می‌کردیم. من نمی‌توانم این کار را رد کنم، چون یک واحد درسی است که قبولی یا مردودی به آن وابسته است. حالا حکم شرعی در این موارد چیست: اول: مومیایی کردن به هدف آموزش، یا برای نگهداشتن حیوانات خشک شده برای زینت. دوم: حکم کشتن حیوانات با وسایلی که ذکر شد؟
جواب:
مومیایی کردن یا خشک کردن حیوان به خاطر آموزش و به دست آوردن علمی که برای بندگان مفید باشد، اشکالی ندارد. چون الله سبحانه و تعالی هر آنچه در زمین است را برای ما خلق نموده و فرموده: {هُوَ الَّذِي خَلَقَ لَكُمْ مَا فِي الأَرْضِ جَمِيعًا} [بقره: ۲۹]: (الله آن كسی است كه همه‌ی موجودات روی زمين را برای شما آفريده است). اما واجب است برای این کار، آسان‌ترین راه ممکن را برای کشتن حیوان انتخاب کرد. زیرا رسول اللهﷺ فرموده است: یعنی: « وقتی کشتيد، نیکو بکشيد و وقتی حيوانی را ذبح کرديد، نيکو ذبح کنيد».[۱]
همچنین اگر از ماده‌ی مخدر یا بی حس کننده برای اجرای عمل بر روی حیوان انجام شد و حیوان زنده باشد، باز هم اشکالی ندارد. چون این کار به مصلحت دانشجویان است و ضرر بزرگی هم برای حیوان ندارد؛ چون بی حس است و دردی را احساس نمی‌کند.
اما در دلم نسبت به این طریقه که حیوان را در جای خالی از هوا حبس کنند تا بمیرد، حس خوبی ندارم. چون حیوان خیلی عذاب می‌کشد و نمی‌دانم که آیا نیاز ضروری به این کار وجود دارد یا خیر؟
اما به نسبت خشک کردن یا مومیایی کردن حیوان به خاطر زینت: من این کار را جایز نمی‌دانم. چون این حیوان خلق شده تا با خورده شدنش سودی به بشر برساند. اما استفاده از مرده‌ی آن برای زینت، چیزی جز اسراف و از بین بردن مال نیست. پس از نظر من خشک کردن و مومیایی کردن حیوان به این هدف جایز نیست. زیرا پرداخت مال برای این کار، مثل دور ریختن مال است.
***
[۱] صحیح مسلم: کتاب الصید و الذبائح، باب الأمر بإحسان الذبح، حدیث شماره (۱۹۵۵)، از شدّاد بن اوس رضی الله عنه با این لفظ: «إِذا قَتلتُم فَأَحسِنُوا القِتْلَةَ وَإِذَا ذَبحْتُم فَأَحْسِنُوا الذِّبْحة».
