(۶۹۶) سوال: آیا جایز است عالمی که عقیده خوانده، در مسائل فقهی نیز فتوی دهد؟ بر عکس آن چه؟
جواب:
برای هیچ کس جایز نیست در مورد مساله‌ای که از آن آگاهی ندارد، فتوا دهد؛ چه این شخص در زمینه‌ای دیگر عالم باشد یا خیر. الله تعالی می‌فرماید: {قُلْ إِنَّمَا حَرَّمَ رَبِّيَ الْفَوَاحِشَ مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَمَا بَطَنَ وَالإِثْمَ وَالْبَغْيَ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَأَنْ تُشْرِكُوا بِاللَّهِ مَا لَمْ يُنَزِّلْ بِهِ سُلْطَانًا وَأَنْ تَقُولُوا عَلَى اللَّهِ مَا لا تَعْلَمُونَ} [اعراف: ۳۳]: ( بگو: الله حرام كرده است كارهای زشت وناپسند را، خواه آن چيزی كه آشكارا انجام پذيرد و ظاهر گردد و خواه آن چيزی كه پوشيده انجام گيرد و پنهان ماند و بزهكاری را و ستمگری را كه به هيچ وجه درست نيست، و اين كه چيزی را شريك الله كنيد بدون دليل و برهانی كه از سوی الله مبنی بر حقّانيّت آن خبر در دست باشد، و اين كه به دروغ از زبان الله چيزی را بيان داريد كه نمی‌دانيد). نیز به دلیل اینکه فرموده: {وَلا تَقْفُ مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ كُلُّ أُولَئِكَ كَانَ عَنْهُ مَسْئُولا} [اسراء: ۳۶]: (از چيزی دنباله روی مكن كه از آن نا آگاهی. بی گمان چشم و گوش و دل همه مورد پرس و جوی از آن قرار می‌گيرند).
حال اگر شخص در زمینه‌ی عقیده تخصص دارد و در زمینه‌ی فقه به چیزی که می‌داند و از آن اطلاع دارد، فتوا داد، اشکالی ندارد. برعکس آن نیز درست است؛ اگر در فقه تخصص دارد و در زمینه‌ی عقیده، در مساله‌ای که از آن اطلاع دارد فتوا داد، اشکالی ندارد. ممنوع این است که انسان بدون علم فتوا دهد؛ فرق نمی‌کند که این فتوا در زمینه‌ی تخصص خودش باشد یا خارج از آن.
***
