چهارشنبه 23 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
15 اکتبر 2025

(۶۰۳) حكم زيارت اولیاء در حال زنده بودن و پس از مرگ آنان

(۶۰۳) سوال: حكم زيارت اولیاء در حال زنده بودن و پس از مرگ آنان چیست؟

جواب:

شایسته است فقط کسانی به (اولیاء الله بودن) وصف شوند که ویژگی‌های ولایت که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ آن را بیان نموده در آن‌ها محقق شده باشد؛ الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌فرماید: {أَلا إِنَّ اولیاء الله لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلا هُمْ يَحْزَنُونَ * الَّذِينَ آمَنُوا وَكَانُوا يَتَّقُونَ} [یونس: ۶۲-۶۳]: (آگاه باشید که اولیاء و دوستان الله، هیچ ترسی بر آنان نیست و اندوهگین نمی‌شوند. آنان کسانی هستند ‌که ایمان آورده و تقوا پیشه می‌نمایند) ولايت به ادعا، پوشیدن لباس خاص یا شکل و شمایل خاص نیست بلکه با ایمان و تقوا به دست می‌آید؛ بسیاری از کسانی ‌که ادعای ولایت می‌کنند، فریب‌کار و دروغ‌گو هستند و دیگران را به سوی خود فرا می‌خوانند تا آنان را تعظیم کرده و به غیر حق بر عقل‌های مردم مسلّط و چیره گردند. چنین افرادی مستحق نیستند که شخص به زیارت و ملاقاتشان برود و دعوتشان را قبول کند تا این که به دستور الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ پایبند شوند، به دين الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ بازگردند و مردم از بدی و فریبشان در امان باشند.

هرگاه دانستیم شخصی از مؤمنان و با تقوایان است، خود را پاک نمی‌خواند و ادعای ولایت ندارد، بر برادران مسلمانش این حق را دارد که به خاطر الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ او را دوست بدارند و چنان که درخور او است به وی احترام بگذارند تا تشویق شود بر ایمان و تقوایش پایدار بماند و دیگران نیز تشویق شوند که در ایمان و تقوا از او الگو و سرمشق بگیرند.

زيارت اولیاء راستین که واقعا از ویژگی ایمان و تقوا برخوردار بوده‌اند بعد از مرگ آنان، همانند زیارت دیگر مسلمانان است؛ زیرا آنان نیز همانند دیگر مسلمانان به دعا نیاز دارند و زیارت قبور اولیاء از نظر سود و زیان، برتری و فرقی با دیگر قبرها ندارد زیرا خودِ آنان به عفو و بخشش الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ نیازمند هستند و اختیار چیزی را ندارند. این که برخی از مردم عوام که جاهل و نادان هستند برای شفا گرفتن از خاک قبر، تبرک جستن به دعا کنار قبر و در نزد مردگان و… به زیارت قبور کسانی که آن‌ها را اولیاء می‌پندارند، می‌روند، تمام این کارها بدعت است بلکه گاهی وسیله‌ای می‌شود که آنان را با الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ شریک قرار دهند و آنان را همراه الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ به دعا فرا بخوانند.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: ما حكم زيارة الأولياء، سواء كانوا أحياء أم أمواتا؟

فأجاب -رحمه الله تعالى-: كلمة الأولياء لا ينبغي أن نطلقها إلا على من تحققت فيه الولاية التي بينها الله عز وجل في قوله: ﴿أَلَا إِنَّ أَوْلِيَاءَ اللَّهِ لَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ  الَّذِينَ ءَامَنُوا وَكَانُوا يَتَّقُونَ[يونس: ٦٢-٦٣]. وليست الولاية بالدعاية، أو بملابس معينة، أو بهيئة معينة، ولكنها بالإيمان والتقوى، وكثير ممن يدعي الولاية يكون دَجَّالًا كذابا، يدعو إلى تعظيم نفسه، وإلى سيطرته على عقول الخلق بغير الحق، فمثل هذا لا يستحق أن يُزار، ولا أن تُلبّى دعوتُه، حتى يستقيم على أمر الله، ويرجع إلى دين الله، ويسلم الناس من شره ودجله.

وإذا عرفنا أن هذا الرجل من المؤمنين المتقين الذي لا يزكي نفسه، ولا يدعي الولاية، كان له حق على إخوانه المسلمين أن يحبوه في الله، وأن يحترموه الاحترام اللائق به، حتى يكون ذلك تشجيعًا له على مضيه فيما هو عليه من الإيمان والتقوى، وحثاً لغيره أن يكون مثله في إيمانه وتقواه.

وأما زيارة الأولياء بعد الموت -كما قال السائل – فإن الأولياء الصادقين المتصفين بالإيمان والتقوى إذا ماتوا كانت زيارتهم كغيرهم، لا تختلف عن غيرهم؛ لأنهم محتاجون إلى الدعاء لهم، كما أن غيرهم من المسلمين محتاج إلى الدعاء له، وليس في زيارة قبورهم مَزيةٌ على زيارة غيرهم؛ من حيث النفع أو الضرر؛ لأنهم هم بأنفسهم محتاجون إلى عفو الله ومغفرته، وليس لهم من الأمر شيء، وما يفعله بعض العامة الجهلة من التردد على قبور من يسمونهم أولياء، أو يعتقدونهم أولياء، للاستشفاء بتراب القبر، أو التبرك بالدعوة عنده، أو ما أشبه ذلك، فكل هذا من البدع، بل قد تكون وسيلة إلى الشرك بهم، ودعائهم مع الله -عز وجل-.

مطالب مرتبط:

(۶۰۱) حکم شرع درباره‌ی زيارت قبور اولیاء و صالحان

زیارت قبور به طور کلی، مستحب است که پیامبر ﷺ نیز آن ‌را انجام داده و به انجام آن سفارش نموده است. اما باید بدانیم که زيارت قبور بدین خاطر نیست که با برطرف شدن مشکلات، درخواست کمک و دفع زیان، برداشت مادی کنیم بلکه بدین خاطر است که برای آنان از الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ دعا و درخواست کنیم.

ادامه مطلب …

(۶۰۴) توضیح در مورد برداشتی غلط از کرامات

چنین نیست که هر گمانی که به وقوع بپیوندد، کرامت یا علم غیب باشد زیرا کرامت، امر خارق العاده‌ای است که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ آن ‌را به دست یکی از اولياء‌ خویش نمایان می‌کند.

ادامه مطلب …

(۵۹۱) ویژگی‌های اولیاء الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ

اولیاء الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ همان کسانی هستند که دستورات و اوامر وی را اجرا می‌نمایند، به شریعت وی عمل می‌کنند، به او ایمان ‌آورده و دین وی را نصرت و یاری می‌دهند.

ادامه مطلب …

(۶۰۰) حکم اعتقاد به این که اولیاء، سود و زیان می‌رسانند

این اعتقاد، باطل است؛ زیرا تنها کسی ‌که صاحب سود و زیان و برطرف کردن مشکلات به دست او است، فقط الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ است، نه اولیاء! اولیاء چه زنده باشند و چه مرده، نمی‌توانند به خودشان سود و برسانند، چه برسد به دیگران!

ادامه مطلب …

(۵۹۸) آیا این درست است که برای صالحان و اولیاء، اسراری از قرآن واضح می‌شود؟

هیچ کس برای فهم قرآن، خاص نیست؛ بلکه فهم قرآن برای هر شخصی فراهم است اما هر کس درباره‌ی الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ آگاه‌تر و تقوا پیشه‌تر باشد به فهم قرآن نزدیک‌تر خواهد بود.

ادامه مطلب …

(۵۹۳) حکم کراماتی که برای برخی اولیاء رخ می‌دهد

هر ولیّ کرامات ندارد بلکه الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ به برخی از اولیاء كرامات محسوس عطا نموده که خودش و مردم آن ‌را می‌بینند. كرامات برخی افراد نیز چنین است که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ ایمان و تقوای آنان را می‌افزاید.

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه