چهارشنبه 23 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
15 اکتبر 2025

(۵۹۹) آیا ولی الله بعد از مرگش سود و زیانی می‌رساند؟

(۵۹۹) سوال: آیا اگر شخص ولیّ و صالح بمیرد، بعد از مرگش می‌تواند سود و زیانی به مردم برساند؟ بعد از وفات وی چه اتفاقی رخ می‌دهد؟

جواب:

تردیدی نیست که شایسته‌ترین و مستحق‌ترین فرد نسبت به ولایت الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ، پیامبر ﷺ می‌باشد. الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ به او امر نموده که به امت خبر دهد که جز آن‌چه الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ بخواهد وی سود و زیانی را برای خود در اختیار ندارد. الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌فرماید: {قُلْ لا أَمْلِكُ لِنَفْسِي  نَفْعاً وَلا ضَرّاً إِلَّا مَا شَاءَ الله وَلَوْ كُنْتُ أَعْلَمُ الْغَيْبَ لَاسْتَكْثَرْتُ مِنَ الْخَيْرِ وَمَا مَسَّنِيَ السُّوءُ} } [الاعراف: ۱۸۸]: (بگو: هیچ سود و زیانی را برای خودم در اختیار ندارم مگر آن‌چه الله بخواهد و اگر غیب را می‌دانستم، خیر را برای خود زیاد می‌کردم و زیانی به من نمی‌رسید) همچنین فرمان داده که به مردم بگوید برای آنان نیز چنین چیزی در اختیار ندارد: {قُلْ إِنِّي لا أَمْلِكُ لَكُمْ ضَرّاً وَلا رَشَداً} [الجن: ۲۱]: (بگو: قطعا من هیچ زیان و سودی برای شما در اختیار ندارم) اگر کسی که عظیم‌ترین ولایت را دارد و نزدیک‌ترین بنده به الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ که همان محمد ﷺ است چنین است، اولیای دیگر چگونه هستند؟! بنابراین هیچ وليّ، پیامبر یا فرشته‌ای نمی‌تواند به کسی سود یا زیان برساند مگر این ‌که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ بخواهد و تنها کسی ‌که مالکیت سود و زیان را در دارد و جهان را تدبیر می‌کند همان الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ است.

واضح است که وقتی شخص وليّ در زمان حیاتش نتواند به کسی سود یا زیان برساند بعد از مرگش نیز قطعا نمی‌تواند چنین باشد. بدین خاطر است که اولیاء هیچ‌گونه حقی در اداره‌ی جهان و نفع و زیان بندگان ندارند و بر انسان واجب است این مالکیت را فقط متعلق به الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ بداند زیرا فقط او مالک آن است.

همچنین به این برادر و دیگرن می‌گویم: واجب است ویژگی‌های ولایت بر فردی که بدان وصف می‌شود، منطبق باشد؛ گاهی شخصی را چنین وصف می‌کنند که وليّ الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ است در حالی که در واقع، دشمن لله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ است؛ زیرا مردم را گمراه می‌کند، مانع رسیدن آنان به دین حق الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌شود و آنان را با خرافات، دروغ‌ها و خزعبلات می‌فریبد اما معیار ولایت همان است که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ بیان نموده است: {أَلا إِنَّ اولیاء الله لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلا هُمْ يَحْزَنُونَ * الَّذِينَ آمَنُوا وَكَانُوا يَتَّقُونَ} [یونس: ۶۲-۶۳]: (آگاه باشید که اولیاء و دوستان الله، هیچ ترسی بر آنان نیست و اندوهگین نمی‌شوند. آنان کسانی هستند ‌که ایمان آورده و تقوا پیشه می‌نمایند).

بنابراین هر کس مؤمن و تقوا پیشه باشد، ولیّ الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ است؛ اگر کسی را ولیّ خواندند، به ایمان و تقوایش نسبت به الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌نگریم که آیا نسبت به پایبندی بر شریعت الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ و پیروی از رسول الله ﷺ حرص می‌ورزد و شرع الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ را در قول و فعل خویش جامه‌ی عمل می‌پوشاند؟ اگر چنین نبود، ولیّ الله نیست حتی اگر خود را ولیّ بپندارد. اگر چیزهای  جدیدی را در عبادت یا عقیده نوآوری کند و ادعا کند که ولیّ است، ادعایش دروغین است زیرا وی با تقوا نیست در حالی که ولیّ باید مؤمن و با تقوا باشد.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: إذا مات شخص صالح ولي هل ينفع أو يضر بعد موته، إذا تُوفّي هل ينفع الناس أو يضرهم؟ أو ماذا يكون بعد وفاته؟

فأجاب رحمه الله تعالى: لا شك أن أحق الناس بالولاية وأعظمهم ولاية هو النبي صلى الله عليه وسلم  وقد قال الله له آمرًا إياه أن يبلغ الأمة؛ بأنه لا يملك لنفسه نفعا ولا ضرا إلا ما شاء الله، وقد قال تبارك وتعالى -: ﴿ قُل لَّا أَمْلِكُ لِنَفْسِي نَفْعًا وَلَا ضَرًّا إِلَّا مَا شَاءَ اللهُ وَلَوْ كُنتُ أَعْلَمُ الْغَيْبَ لَاسْتَكْثَرْتُ مِنَ الْخَيْرِ وَمَا مَسَّنِ السُّوء ﴾ [الأعراف: ۱۸۸]. وأمره كذلك أن يقول للناس بأنه لا يملك لهم مثل ذلك، فقال: ﴿ قُلْ إِنِّي لَا أَمْلِكُ لَكُرُ ضَرًّا وَلَا رَشَدًا ﴾ [الجن: ٢١]. فإذا كان هذا في أعظم الناس ولاية، وأقربهم من الله -تبارك وتعالى-، وهو محمد صلى الله عليه وسلم فما بالك بمن دونه من الأولياء؟ فكل ولي، أو نبي، أو ملك، فإنه لا يملك لأحد نفعا ولا ضرا إلا ما شاء الله، والذي يملك ذلك، ويدبر الخلق، هو الله -عز وجل-.

فإذا كان الولي لا يملك الضرر ولا النفع في حياته، فكذلك أيضًا لا يملك النفع ولا الضرر بعد موته من باب أولى، لهذا الأولياء ليس لهم حق في تدبير الكون، ولا في نفع الخلق، ولا في ضرر الخلق، والواجب على الإنسان أن يعلق ذلك بالله عز وجل – وحده؛ لأنه هو المالك له.

ثم إنني أقول لهذا الأخ ولغيره: إنه يجب التحقق من انطباق وصف الولاية على من يوصف بها، فقد يقال : هذا ولي الله ، وهو عدو الله -عز وجل-؛ لأنه يُضِلُّ الناس، ويصدهم عن دين الله الحق، ويغريهم بما يكون على يديه من | الخرافات والخزعبلات وغيرها وميزان الولاية هو ما ذكره الله تعالى بقوله:﴿ ألا إن أَوْلِيَاءَ اللَّهِ لَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ الَّذِينَ ءَامَنُوا وَكَانُوا يَتَّقُونَ ﴾ [يونس: ٦٢ – ٦٣].

فمن كان مؤمناً تقياً كان الله وليًّا، فإذا قيل عن شخص ما: إنه ولي، نظرنا في إيمانه وفي تقواه الله عز وجل، وهل هو مستقيم على شريعة الله -عز وجل-، حريص على اتباع النبي صلى الله عليه وسلم ، منفذ لشرع الله تعالى في قوله وفعله؟ وإلا فإنه ليس الله بولي، وإن زعم أنه ولي، فإذا كان يأتي بأمور محدثة في العبادة، أو في العقيدة ويزعم أنه ولي، فهو كاذب في زعمه هذا؛ لأنه ليس بتقي، والولي هو المؤمن التقي.

مطالب مرتبط:

(۶۰۰) حکم اعتقاد به این که اولیاء، سود و زیان می‌رسانند

این اعتقاد، باطل است؛ زیرا تنها کسی ‌که صاحب سود و زیان و برطرف کردن مشکلات به دست او است، فقط الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ است، نه اولیاء! اولیاء چه زنده باشند و چه مرده، نمی‌توانند به خودشان سود و برسانند، چه برسد به دیگران!

ادامه مطلب …

(۵۹۱) ویژگی‌های اولیاء الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ

اولیاء الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ همان کسانی هستند که دستورات و اوامر وی را اجرا می‌نمایند، به شریعت وی عمل می‌کنند، به او ایمان ‌آورده و دین وی را نصرت و یاری می‌دهند.

ادامه مطلب …

(۶۰۲) آیا زيارت اولیاء جایز است یا خیر؟

اگر زيارت قبور آنان به قصد تبرك جستن باشد، این بدعت و راهی به سوی شرك است اما اگر به زيارت آنان برود تا برایشان دعا کند، ایرادی ندارد؛ چون زيارت قبور با هدف دعا برای مردگان، جایز است و از مصادیق احسان و خوبی به آنان به شمار می‌رود.

ادامه مطلب …

(۵۹۷) حکم اهداء هدیه و قربانی به مشایخ صوفیه

آنان به شریعت الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ که بر آنان شایسته است پایبند آن باشند نیز پایبند نیستند لذا شایستگی احترام، بزرگداشت، دریافت هدایا و... را ندارند.

ادامه مطلب …

(۵۹۳) حکم کراماتی که برای برخی اولیاء رخ می‌دهد

هر ولیّ کرامات ندارد بلکه الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ به برخی از اولیاء كرامات محسوس عطا نموده که خودش و مردم آن ‌را می‌بینند. كرامات برخی افراد نیز چنین است که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ ایمان و تقوای آنان را می‌افزاید.

ادامه مطلب …

(۵۹۸) آیا این درست است که برای صالحان و اولیاء، اسراری از قرآن واضح می‌شود؟

هیچ کس برای فهم قرآن، خاص نیست؛ بلکه فهم قرآن برای هر شخصی فراهم است اما هر کس درباره‌ی الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ آگاه‌تر و تقوا پیشه‌تر باشد به فهم قرآن نزدیک‌تر خواهد بود.

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه