(۵۸۵) حکم پیروی از مسلک و طریقت صوفیه

(۵۸۵) سوال: من طریقه‌ای صوفیانه را در پیش گرفته‌ام اما در مورد شیخ، هیچ اعتقادی که مخالف شریعت باشد، ندارم؛ بلکه شیخ را فقط همانند استادی می‌بینم که به سوی شریعت، راهنمایی می‌کند. این شیخ، اذکار شرعی را برنامه‌ریزی می‌کند که خوب و نیک است و چیزی غیر از آن‌چه در قرآن و سنت آمده است، نمی‌گوید. نظر شما درباره‌ی پیروی از این مسلک و طریقت چیست؟

جواب:

نظرم این است که بر مؤمن واجب است، قبل از هر چیزی، کسی که از وی پیروی می‌کند را رسول الله ﷺ قرار دهد؛ زیرا الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌فرماید: {قُلْ إِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْكُمُ اللَّهُ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ} [آل عمران: ۳۱]: (بگو: اگر الله را دوست می‌دارید، پس از من پیروی کنید تا الله نیز شما را دوست بدارد و گناهانتان را ببخشد) اگر این هدف در نزد وی همین باشد که البته اصل نیز بر همین است و خودش به خاطر کوتاهی در علم و فهم، نتواند به حق برسد، ایرادی ندارد که از کسی کمک بگیرد که او را به سوی شرع و خیر، راهنمایی کند؛ البته این‌ شخص، نباید منتسب یا وابسته به یک روش و طریقت خاصّی باشد بلکه باید منتسب به مذهب سلف و آن‌چه كتاب الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ و سنت رسول الله ﷺ بر آن دلالت دارد، باشد.

اذكار منظمی که برخی عبادت‌کاران قرار می‌دهد، اگر از رسول الله ﷺ روایت شده باشد که ایشان آن را قرار داده است اما اگر خلاف سنت باشد، بدعت است، هر چند که اصل ذکر، مشروع است اما تنظیم و ترتیب آن به یک روش خاص، بدعت به شمار می‌آید.

بدین خاطر است که می‌گوییم: عبادت در سبب، جنس، مقدار، نوع، زمان و مکانش، به دلیل شرعی نیاز دارد. پس عبادتی که بنده انجام می‌دهد، باید در این موارد مطابق با شرع باشد. در صورتی که این امور ششگانه مخالف با قوانین شرع بود، آن عبادت، بنا بر آن‌چه از سنت خارج می‌گردد، بدعت است.

بدین خاطر است که می‌گوییم: عبادت در سبب، جنس، نوع، مقدار، وقت و مکان به دلیل نیاز دارد؛ عبادتی که بنده انجام می‌دهد ناگزیر باید در این امور با شریعت موافقت داشته باشد:

اول: سبب عبادت در شرع، معلوم باشد.

دوم: جنس عبادت در شرع، معلوم باشد.

سوم: نوع عبادت در شرع، معلوم باشد.

چهارم: مقدار عبادت در شرع، معلوم باشد.

پنجم: وقت و زمان عبادت در شرع، معلوم باشد.

ششم: مکان عبادت در شرع، معلوم باشد.

اگر عبادت در یکی از این موارد ششگانه مخالفت داشته باشد، آن عبادت بر حسب چیزی که با آن از سنت خارج شده است، بدعت خواهد بود.

بنابراین‌ ای برادرم! بر تو واجب است پیرو سلف صالح باشی، بر پایبندی به منهج و روش آنان حرص بورزی و راه‌ها و روش‌هایی که بدعت و نوآوری است را رها کنی؛ زیرا رسول الله ﷺ می‌فرماید: «وَكُلَّ مُحدَثَةٍ بِدعَةٌ وَكُلَّ بِدعَة ضَلاَلَةٌ وَكُلَّ ضَلاَلَة فِي النَّارِ»: (هر نوآوری، بدعت است؛ هر بدعتی گمراهی است و هر گمراهی، در آتش است).

تعداد بازدید: 0

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: أنا أسلك طريقة صوفية، ولا أعتقد في الشيخ أي اعتقاد يخالف الشريعة، وكل الأمر أنني أرى في الشيخ أستاذا يهدي لطريق الشرع اتفاقا مع الشريعة الغراء فقط، ولكنه يُنظم أذكارًا شرعية فيها الخير، ولا ال يقول بغير ما جاءت به السنة، أو جاء به الكتاب. فما رأيكم في اتباعها؟

فأجاب -رحمه الله تعالى-: رَأْينا أن المؤمن يجب عليه أن يجعل متبوعه رسول الله صلى الله عليه وسلم قبل كل شيء؛ لقوله تعالى: ﴿ قُلْ إِن كُنتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْكُمُ اللَّهُ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ ﴾ [آل عمران: ٣١]. فإذا كان هذا هو الهدف، وهو الأصل، عند هذا الرجل، وكان لا يستطيع أن يصل إلى الحق بنفسه، لقصور علمه أو فهمه، واعتمد على شخص يدله على الشرع وعلى الخير، فإن ذلك لا بأس به، ولكن من غير أن يكون هذا الشخص منتميا إلى طريقة معينة من الطرق، بل يكون منتميا إلى مذهب السلف وما دل عليه كتاب الله وسنة رسوله صلى الله عليه وسلم.

والأذكار المنظمة التي ينظمها بعض العباد، هذه الأذكار إن كانت مما ورد على هذا الوجه الذي يفعلونه المنظم لها رسول الله صلى الله عليه وسلم وليس هؤلاء، وإن كانت على خلاف ما ورد فإنها بدعة وإن كان أصل الذكر مشروعا، لكن تنظيمه على وجه معين يعتبر من البدع.

ولذلك نقول: إن العبادة تفتقر إلى دليل في سببها، وفي جنسها، وفي نوعها، وفي قدرها، وفي وقتها، وفي مكانها فلا بد من أن تكون العبادة التي يفعلها العبد مطابقة للشرع في هذه الأمور:

أن يكون سببها معلوما بالشرع.
وأن يكون جنسها معلوما بالشرع.
وأن يكون نوعها معلوما بالشرع.
وأن يكون قدرها معلوما بالشرع.
وأن يكون زمانها معلوما بالشرع.
وأن يكون مكانها معلوما بالشرع.

فإذا اختلفت هذه الأمور الستة فإن العبادة يكون فيها بدعة حسب ما خرجت به عن السنة.

فعليك – يا أخي – باتباع السلف الصالح، والحرص على منهاجهم، ودع الطرق التي أحدثت، فإن رسول الله صلى الله عليه وسلم يقول: «وَكُلَّ مُحْدَثَةٍ بِدْعَةٌ، وَكُلَّ بِدْعَةٍ ضَلَالَةٌ، وَكُلَّ ضَلَالَةٍ فِي النَّارِ».