چهارشنبه 23 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
15 اکتبر 2025

(۴۹۳) انواع توسل

(۴۹۳) سوال: انواع توسل، کدام است؟ آیا توسل به رسول الله ﷺ جایز است؟

جواب:

توسل، دو نوع است: جایز و ممنوع؛ بلکه بهتر است بگوییم: مشروع و ممنوع.

از جمله توسل مشروع، این است ‌که انسان به نام‌های الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ و صفاتش متوسل شود و بگوید: “يَا غَفُورُ يَا رَحِيمُ اغفِر لِي وَارحَمنِي“: (ای بخشنده‌ی مهربان! مرا ببخش و بر من رحم فرما) یا بگوید: «اللّهُمَّ اغفِر لِي وَارحَمنِي إنَّكَ أنتَ الغَفُورُ الرَّحِيمُ»: (ای الله! مرا ببخش و بر من رحم فرما که تو همان بخشاینده‌ی مهربانی) و… .

توسل ممنوع چنان است که فرد به مقام پیامبر ﷺ یا به ذات ایشان متوسل شود؛ این نوع از توسل، ممنوع و بدعت است و صحابه رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُم چنین نکرده‌اند. همچنین این توسل به چیزی است که سودی برای تو ندارد زیرا جاه و مقام پیامبر ﷺ یا ذات وی به دیگران خاص خود ایشان است و به دیگران، ارتباطی ندارد اما اگر کسی به ايمان به رسول الله ﷺ یا محبت به ایشان، متوسل شود، جایز است.

***


این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل، وهو مصري يعمل بالدمام: ما أنواع التوسل؟ وهل يجوز التوسل بالرسول؟

فأجاب رحمه الله تعالى: التوسل نوعان: نوع جائز، ونوع ممنوع. بل نوع مشروع، ونوع ممنوع.

فمن التوسل المشروع: أن يتوسل الإنسان بأسماء الله وصفاته، فيقول: يا غفور، يا رحيم، اغفر لي وارحمني أو يقول: اللهم اغفر لي وارحمني إنك أنت الغفور الرحيم. أو ما أشبه ذلك.

والتوسل الممنوع: أن يُتوسل بالنبي – صلى الله عليه وعلى آله وسلم- أي: بجاهه أو بذاته، وهذا ممنوع وبدعة، لم يكن الصحابة رضي الله عنهم يفعلون ذلك، فنا ثم إنه توسل بوسيلة لا تنفعك؛ لأن جاه النبي -عليه الصلاة والسلام- أو ذات النبي لا تتعدى إلى غيره، ولكن لو تُوسّل بالإيمان بالرسول، أو بمحبة الرسول، كان ذلك جائزا.

مطالب مرتبط:

(۴۹۶) حكم توسل به جاه و مقام پیامبر ﷺ

این سؤال در حقیقت، سؤال بسیار مهمی است و شایسته است به طور مفصل بدان پاسخ داده شود.

ادامه مطلب …

(۴۹۷) حكم توسل به پیامبر ﷺ در دعا

در مورد توسل به پیامبر ﷺ؛ اگر منظور فرد توسل با ایمان و محبتش به رسول الله ﷺ باشد، ایرادی ندارد اما اگر منظورش توسل به ذات و شخصیت ایشان است، جایز نیست؛ زیرا توسل به ذات وی، سودی برای فرد ندارد.

ادامه مطلب …

(۵۰۷) آیا گفتن این عبارت در دعا جایز است: “اللّهُمَّ شَفِّع فِينَا مُحَمَّداً ﷺ”

اگر از الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ بخواهید که پیامبر محمد ﷺ را شفاعت‌گر شما قرار دهد، هیچ اشکال و ایرادی ندارد.

ادامه مطلب …

(۵۰۰) حكم توسل به افراد صالح

توسل به صالحان پس از مرگ آنان، جایز نیست زیرا به کسانی که به آن‌ها متوسل شده‌اند، سودی نمی‌رسانند و هرگز توانایی دعا و شفاعت نزد الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ را نخواهند داشت مگر به فرمان و اجازه‌ی الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ.

ادامه مطلب …

(۵۰۲) حکم توسل به جاه رسول الله ﷺ در دعا

باید دانست که دعا از عبادت الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ است لذا حق نداریم وسیله‌ای را که شریعت تعیین نکرده است، در آن نوآوری کنیم؛ توسل به الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ در دعا با چند چیز صورت می‌گیرد...

ادامه مطلب …

(۵۰۹) توضیح درباره‌ی روایتی در مورد توسل به دعای پیامبرﷺ

علماء درباره‌ی صحت این حدیث، اختلاف ‌نظر دارند لذا برخی آن ‌را انکار کرده و گفته‌اند: از پیامبر ﷺ ثابت نیست. برخی دیگر نیز می‌گویند: صحیح و ثابت است. بر فرض صحت و ثبوت این حدیث، باز هم از باب توسل به ذات پیامبر ﷺ نیست، بلکه چنان که واضح و آشکار است، توسل به دعای پیامبر ﷺ است.

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه