چهارشنبه 23 ربیع‌الثانی 1447
۲۳ مهر ۱۴۰۴
15 اکتبر 2025

(۳۹۷) حکم ساخت مسجد روی قبر

(۳۹۷) سوال: نزد ما در مصر، مساجدی وجود دارد که قبرها و ضریح‌هایی در آن قرار دارد که بدعت‌ها و کارهای منکر و غیر شرعی در آن انجام می‌شود؛ بر آن ضریح‌ها چراغ‌ها روشن می‌کنند، اطراف آن آواز و موسیقی بر پا می‌کنند، انواع نیرنگ‌بازی مانند سحر و جادو انجام می‌دهد و مرتکب بعضی کارهای زشت و منکر می‌شوند. مانند ضریح سيد بدوي در شهر طنطا و ضریح‌های دیگری که در سرتاسر سرزمین وجود دارد. اما این افراد نماز را به درستی و به طور کامل ادا نمی‌کنند. لطفا در این مورد توضیح دهید؟

جواب:

ساخت مسجد روی قبر، حرام است و رسول الله ﷺ کسی که چنین کند را لعن نموده است: «لَعْنَةُ اللَّهِ علَى اليَهُودِ والنَّصارَى؛ اتَّخَذُوا قُبُورَ أنْبِيائِهِمْ مَساجِدَ»: (لعنت الله بر یهود و نصارا که قبرهای پیامبرانشان را مسجد گرفتند).

ساخت مسجد بر روی قبر از کردار یهود و نصارا است که از جمله اسبابی است که موجب لعنت و دوری از رحمت الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌شود؛ اگر مسجدی بر قبری ساخته شود واجب است آن مسجد تخریب شود، نماز در آن درست نیست و جایز نیست که مسلمان به آن جا برود به قصد عبادت یا برای دعا کردن با این اعتقاد که دعا در آن جا به اجابت نزدیک‌تر از مساجدی است که قبری در آن وجود ندارد.

دفن مُرده در مسجدی که قبلا ساخته شده نیز جایز نیست و اگر چنین کردند، واجب است آن قبر نبش شود و مُرده را در بیرون از مسجد، در قبرستان مسلمانان دفن کنند اگر مسلمان است اما اگر غیر مسلمان است، در قبرستان غیر مسلمانان دفن شود.

بنابراین جایز نیست که قبر در مسجد قرار داده شود و جایز نیست که مسجدی روی قبر ساخته شود. همچنین جایز نیست کسی اعتقاد داشته باشد مساجدی که بر قبر بنا شده، بهتر و با فضیلت‌تر از مساجد بدون قبر است؛ بلکه این‌گونه مساجد از نظر شرعی، باطل هستند و واجب است تخریب شوند و تفاوتی نیز ندارد که در آن قبر یکی از افرادی که گمان می‌رود از اولیاء هستند یا یکی از مردم عادی دفن شده باشد، حکم هر دو یکسان است. بر تمام مسلمانان واجب است دین را برای الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ خالص قرار دهند و از سنت رسول الله ﷺ  که آخرین پیامبران و پیشوای متقیان است پیروی نمایند.

***


این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل : عندنا في مصر المساجد التي توجد فيها الأضرحة موجودة، وفيها بدع ،ومنكرات ويقيمون عليها السرج، ويتخذون حولها المعازف والغناء، وبعض ألوان الدجل مثل السحر، وترتكب فيها بعض المنكرات؛ مثل ضريح السيد البدوي بطنطا وغيرها في أنحاء الجمهورية، غير أنهم لا يؤدون الصلاة فيها على حقها الأوفى والوجه الأكمل. أفيدونا عن ذلك.

فأجاب رحمه الله تعالى: إن بناء المساجد على القبور محرم، لعن النبي فاعله، لعن ذلك، وهو في النزع – عليه الصلاة والسلام- حيث قال: «لَعَنَ اللَّهُ اليَهُودَ وَالنَّصَارَى اتَّخَذُوا قُبُورَ أَنْبِيَائِهِمْ مَسَاجِدَ».

فبناء المساجد على القبور هو من فعل اليهود والنصارى، وهو من موجبات لعنة الله تبارك وتعالى، وإذا بني مسجد على قبر فإنه يجب هدم هذا المسجد، ولا تصح الصلاة فيه، ولا يجوز للإنسان أن يقصده للتعبد فيه، أو لاعتقاد أن إجابة الدعاء هناك أحرى من إجابتها في المساجد الخالية من القبور. وكذلك أيضًا لا يجوز أن يدفن ميت في مسجد قد بني من قبل، فإن دفن ميت في مسجد قد بني من قبل فإنه يجب نبشه وإخراجه ودفنه مع المسلمين إن كان من المسلمين، أو مع غير المسلمين إن كان من غير المسلمين.

والمهم أنه لا يجوز أن يوضع القبر في المسجد، ولا أن يبنى مسجد على قبر، ولا يجوز أيضًا أن يعتقد المرء أن هذه المساجد المبنية على القبور أفضل من غيرها، بل هي مساجد باطلة شرعًا، يجب هدمها والقضاء عليها. ولا فرق بين أن تكون هذه المساجد مبنية على من يُدعى أنهم أولياء، أو على أناس عاديين، فإن الحكم لا يختلف بين هذا وهذا والواجب على المسلمين عموما أن يقوموا الله تبارك وتعالى مخلصين له الدين متبعين لسنة رسوله عليه الصلاة والسلام خاتم النبيين، وإمام المتقين.

مطالب مرتبط:

(۴۰۵) حکم ساخت مساجد بر قبرهای اولیاء

این کار، حرام است و ساخت مسجد بر قبر اولیاء و غیر اولیاء، جایز نیست....

ادامه مطلب …

(۴۰۷) حکم ساخت مسجد در نزدیکی قبرستان

اگر مسجد، بیرون از قبرستان باشد، قبرها در جهت روبرو و قبله‌ی نمازگزاران قرار نگیرد و به قصد تبرک نباشد که اطراف آن قبرستان است، اشکالی ندارد...

ادامه مطلب …

(۴۰۰) حكم روشن کردن مکان قبر با شمع یا روغن

روشن کردن مکان قبرهای اولیاء و پیامبران، حرام است و از رسول الله ﷺ روایت شده که چنین اشخاصی را لعنت نموده است؛ بنابراین روشن کردن قبور، در هر روزی که باشد، جایز نیست...

ادامه مطلب …

(۳۹۹) حکم مساجدی که در آن‌ها قبر وجود دارد

مساجدی که در آن‌ها قبر وجود دارد از دو حالت خارج نیست: حالت اول: مسجد، پیش از قبر ساخته شده باشد حالت دوم: قبر، پیش از مسجد وجود داشته باشد...

ادامه مطلب …

(۳۹۳) حکم شرعی در مورد زیارت قبور

زيارت قبور برای مردان، سنت است و پیامبر ﷺ آن ‌را انجام داده‌ و بدان سفارش نموده است. پیامبر ﷺ در آغاز آن ‌را حرام نمود سپس بدان سفارش نمود...

ادامه مطلب …

(۴۰۳) حکم شرع در مورد مسجدی كه قبر یکی از اولیاء در آن وجود دارد

واجب است آن مسجد تخریب شود چون آن مسجد، حرام است زیرا رسول الله ﷺ از قرار دادن قبر به عنوان مسجد نهی نموده است....

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه