(۳۸۶) سوگند به غير الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَى

(۳۸۶) سوال: آیا سوگند به غير الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ جایز است؟ برخی را می‌بینم که به کعبه، قرآن و محمد سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ سوگند یاد می‌کنند؛ وقتی بر آنان اعتراض کرده و به مناقشه می‌پردازم می‌گویند: الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌فرماید: {والشمس وضحاها} [الشمس: ۱]: (سوگند به خورشید و روشنایی آن) و همچنین: {والليل إذا يغشى * والنهار إذا تجلى} [اللیل: ۱-۲]: (سوگند به شب آن گاه که می‌پوشاند و سوگند به روز آن ‌گاه که روشن می‌نماید) حکم این کار چیست؟

جواب:

سوگند به غیر الله و صفات الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ حرام و نوعی از شرك است لذا رسول الله ﷺ فرمود: «لا تَحْلِفُوا بآبائِكُمْ، وَمَن كانَ حالِفًا فَلْيَحْلِفْ باللَّهِ»: (به پدرانتان سوگند یاد نکنید؛ کسی‌ که سوگند یاد می‌کند، باید به الله سوگند یاد کند) همچنین فرمود: «مَن حَلَفَ بغيرِ اللهِ فقد كَفَرَ أو أَشرَكَ»: (هر کس به غیر الله سوگند بخورد، کفر یا شرک ورزیده است) و از ایشان ثابت است که فرموده‌اند: «مَن حَلَفَ فَقَالَ في حَلِفِهِ: وَاللاّتِ وَالعُزّى، فَليَقُل: لا إله إلا اللهُ»: (هر کس سوگند یاد کرد و در سوگندش گفت: (سوگند به لات و عُزّی) باید بگوید: لا إله إلا الله).

این اشاره دارد که سوگند به غیر الله، شرک است که با عبارت «لا إله إلا الله» پاک می‌گردد؛ لذا برای مسلمان حرام است که به غير الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ سوگند بخورد و فرقی ندارد که کعبه، رسول الله ﷺ، جبريل، ميكائيل، ولیّ از اولیاء الله، خلیفه‌ای از خلفای مسلمانان، شرف، قوم‌گرایی، وطن‌گرایی و… باشد که همگی سوگند به غير الله، حرام و نوعی از شرک و کفر است (پناه بر الله).

سوگند یاد کردن به قرآن که كلام الله است، اشکالی ندارد؛ زیرا قرآن كلام الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ است که به طور حقیقی با الفاظ آن سخن گفته و معنای آن الفاظ، مقصود وی بوده است. الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ دارای صفت كلام است که بنابراین سوگند به قرآن، سوگند به یکی از صفات الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ است که جایز است.

در مورد کسی که وی را نصیحت می‌کنی که به غیر الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ سوگند یاد نکند و او با استدلال به فرموده‌ی الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ {وَاللَّيلِ إِذَا يَغشَى}، {وَالشَّمسِ وَضُحَاهَا} و… معارضه می‌کند، باید گفت: چنین رفتاری از رفتار گمراهان است که دنباله‌رو متشابه از وحی الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ هستند و با این متشابه با آیات محکم، معارضه می‌کنند. این‌ها سوگندهایی است که پروردگارمان سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ یاد کرده است و الله می‌تواند به هر کدام از مخلوقاتش که دلالت بر قدرت و عظمت وی دارند، سوگند یاد نماید اما الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ از زبان پیامبرش ﷺ ما را از سوگند به غیر خودش نهی نموده است؛ بنابراین بر ما واجب است فرمان‌بردار او باشیم و حق نداریم با بهانه تراشیدن از کلام الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ با امر و فرمان وی معارضه نماییم زیرا الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ هر چه بخواهد انجام می‌دهد.

***

تعداد بازدید: 3

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: هل يجوز الحلف بغير الله سبحانه وتعالى-؟ فإني أرى بعض الناس يحلفون بالكعبة وبالقرآن وبمحمد، وإذا ناقشتهم في ذلك قالوا: إن الله سبحانه وتعالى قال: ﴿ وَالشَّمْسِ وَضُحَنَهَا ﴾ [الشمس: ١]. وكذلك: ﴿ وَالَّيْلِ إِذَا يَغْشَى وَالنَّهَارِ إِذَا تَجَلَّى ﴾ [الليل: ١-٢] فما حكم هذا؟

فأجاب رحمه الله تعالى: الحلف بغير الله، أو صفة من صفاته، محرم، وهو نوع من الشرك، ولهذا قال النبي : «لَا تَحْلِفُوا بِآبَائِكُمْ، وَمَنْ كَانَ حَالِفًا فَلْيَحْلِف بالله». وجاء عنه صلى الله عليه وسلم أنه قال: «مَنْ حَلَفَ بِغَيْرِ اللَّهِ فَقَدْ كَفَرَ وَأَشْرَكَ». وثبت عنه أنه قال: «مَنْ حَلَفَ فَقَالَ فِي حَلِفِهِ: وَاللَّاتِ وَالعُزَّى، فَلْيَقُلْ: لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ».

و هذا إشارة إلى أن الحلف بغير الله شرك يطهر بكلمة الإخلاص: لا إله إلا الله، وعلى هذا فيحرم على المسلم أن يحلف بغير الله -سبحانه وتعالى-، لا بالكعبة، ولا بالنبي صلى الله عليه وسلم ولا ،بجبريل ولا بميكائيل، ولا بولي من أولياء الله ولا بخليفة من خلفاء المسلمين ولا بالشرف ولا بالقومية، ولا بالوطنية. فكل حلف بغير الله محرم، وهو نوع من الشرك والكفر، والعياذ بالله.

وأما الحلف بالقرآن الذي هو كلام الله ، فإنه لا بأس به؛ لأن القرآن كلام الله -سبحانه وتعالى تكلم الله به حقيقة في لفظه مريدا لمعناه، وهو -سبحانه وتعالى- موصوف بالكلام، فعليه يكون الحلف بالقرآن حلفا بصفة من صفات الله سبحانه وتعالى، وهو جائز.

و أما معارضة من تنصحه عن ذلك بقوله تعالى: ﴿ وَالَّيْلِ إِذَا يَغْشَى ﴾ [الليل: 1]، ﴿ وَالشَّمْسِ وَضُحَهَا ﴾ [الشمس: ١] وما أشبهها فإن هذا من أعمال أهل الزيغ، الذين يتبعون ما تشابه من وحي الله سبحانه وتعالى، فيعارضون به المحكم، فهذا الحلف هو الذي حلف به ربنا سبحانه وتعالى، والله تعالى أن يحلف بما شاء من مخلوقاته الدالة على عظمته وقدرته وهو -سبحانه وتعالى- قد نهانا على لسان رسوله صلى الله عليه وسلم أن نحلف بغيره، فعلينا أن نمتثل الأمر، وليس علينا أن نعارض أمر الله بما تكلم الله به، فإن الله يفعل ما يشاء.