(۲۶۸) سوال: آیا ابتلا به چشم زخم حقیقت دارد؟ چگونه می‌توان چشم‌ زخم را با آیات قرآن درمان نمود؟ این آیات، کدام‌اند؟

جواب:

ابتلا به چشم زخم حقیقت دارد که قرآن و سنت بر آن دلالت داده است:

قرآن: فرموده‌ی الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ: {وَإِنْ يَكَادُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَيُزْلِقُونَكَ بِأَبْصَارِهِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّكْرَ} [القلم: ۵۱]: (نزدیک است کافران، وقتی قرآن را می‌شنوند، تو را با چشمانشان بلغزانند) برخی از مفسرین بر این باور هستند که معنای این فرموده‌ی الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ چشم زخم است. همچنین فرموده‌ی الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ: {وَمِنْ شَرِّ حَاسِدٍ إِذَا حَسَدَ} [الفلق: ۵]: (از شر حسود، وقتی حسد ورزد) که بسیاری از علما مقصود این آیه را چشم ‌زخم می‌دانند. سنت: از پیامبر ﷺ ثابت است که در این باره فرمود: «العَينُ حَقٌّ، وَ لَو کانَ شيءٌ سَابَقَ القَدَرَ سَبَقَتْهُ العَينُ»^۱ : (چشم‌ زخم، حقیقت دارد و اگر چیزی وجود داشت که از قدر پیشی بگیرد، چشم ‌زخم از آن پیشی می‌گرفت) که این نصّ، واضح و صریح است.

همچنین واقعیت نیز این مسأله را اثبات می‌کند و نیازی به بازگو کردن ماجراهایی که همه می‌دانند و برایشان پیش آمده نیست زیرا همه‌ی مردم می‌دانند. بهترین راه حفاطت از چشم زخم دو چیز است: اول: پیشگیری برای دفع چشم زخم؛ بدین صورت که مسلمان اذکار و دعاهای حفاظت کننده از چشم زخم را بخواند؛ مثل آية الكرسي که پیرامون فضیلتش از رسول الله ﷺ روایت شده است: «إذَا أوَيْتَ إلى فِرَاشِكَ، فَاقْرَأْ آيَةَ الكُرْسِيِّ: {اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ} [البقرة: ۲۵۵]، حتَّى تَخْتِمَ الآيَةَ؛ فإنَّكَ لَنْ يَزَالَ عَلَيْكَ مِنَ اللَّهِ حَافِظٌ، ولَا يَقْرَبَنَّكَ شَيطَانٌ حتَّى تُصْبِحَ»^۲ : (هرگاه به رخت‌خوابت رفتی، آیة الکرسی {اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ} را تا آخر بخوان؛ پیوسته از سوی الله، نگهبانی بر تو حاضر است و تا صبح، هرگز شیطان به تو نزدیک نمی‌شود) همچنین وقتی کسی متهم به چشم زدن است نباید در مقابل وی طوری ظاهر شود که ترس برود حسادتش برانگیخته شده و او را چشم بزند.

دوم: حفاطت برای درمان چشم زخم: باید به فرد چشم‌ زننده دستور دهند که غسل یا وضو انجام دهد و آبی که از او می‌ریزد را جمع کرده و بر سر و کمر فرد مبتلا بریزند و همچنین از آن آب بنوشد که در این هنگام به فرمان و خواست الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ چشم زخم از بین می‌رود.

***

1. صحیح مسلم: كتاب الآداب، باب الطب والمرض والرقي، شماره (۲۱۸۸). ↩︎
2. صحیح بخاری: كتاب الوكالة، باب إذا وكل رجلا فترك الوكيل شيئا فأجازه الموكل فهو جائز وإن أقرضه إلى أجل مسمى جاز، شماره (۲۳۱۱). ↩︎